تعویض مفصل زانو یکی از عمل های جراحی موفق ارتوپدی است که در سراسر دنیا انجام می شود. تحقیقات نشان داده است که بعد از گذشت 20-15 سال از انجام این عمل، حدود 85-90 درصد افراد از آن رضایت دارند. در این مقاله از مدافون، به عمل تعویض مفصل زانو پرداخته ایم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
این مقاله به تایید دکتر نگار اسماعیلی، رسیده است.
چه آرتروزی نیاز به عمل جراحی دارد؟
آرتروز یا ساییدگی زانو یکی از شایع ترین مشکلات ارتوپدی در سنین بالا است. در آرتروزهای خفیف و متوسط با فیزیوتراپی و توصیه های پزشکی بیماری کنترل می شود. در شرایط پیشرفته تر، از دارودرمانی استفاده می شود.
در مقاله زیر درباره آرتروز می توانید اطلاعات کامل تری بیابید:
در آرتروزهای شدید با شرایط زیر، عمل جراحی عوض کردن مفصل زانو انجام می شود:
- دفرمیتی و تغییر شکل در مفصل
- درد و ناراحتی زیاد
- محدودیت و ناتوانی حرکت بیمار
- عدم پاسخ دهی به درمان دارویی و غیرجراحی
عمل جراحی زانو به این معنی نیست که کل زانو برداشته می شود بلکه در این عمل جراحی سطوح مفصلی عوض می شود.
آرتروز چیست؟
آرتروز، در واقع ساییدگی مفصل زانو است. غضروف مفصل یک لایه 2-3 میلی متری است که روی استخوان کشیده شده است و باعث می شود که در حرکات مفصل اصطکاک ازبین برود. با گذشت زمان این لایه ساییده و خورده می شود و این باعث می شود که استخوان با استخوان در تماس قرار گرفته و همین موضوع باعث درد و ناراحتی می شود.
در مدافون، در هر ساعتی از شبانه روز، می توانید با بهترین ارتوپدهای آنلاین مشاوره پزشکی داشته باشید
عمل تعویض زانو چیست؟
در عمل مفصل زانو، بخشی از غضروف برداشته می شود و به جای آن. یک پروتز بر روی استخوان ران و یک پروتز بر روی استخوان ساق پا قرار می گیرد. در بین این دو پروتز نیز یک پلی اتیلن قرار می گیرد که باعث می شود اصطکاک بین پروتزها از بین برود.
با این عمل پاهایی که به فرم پاهای پرانتزی یا ضربدری در آمده باشد، قابل درمان هستند و درد و ناراحتی افراد موقع حرکت بسیار کاهش پیدا می کند. با این عمل تقریبا می توان گفت که همه نوع حرکت زانو، به جز دو زانو و چهارزانو نشستن امکان پذیر است.
این عمل جراحی بین 1 تا 1 ساعت و نیم طول می کشد. در اکثر موارد نیز از بی حسی موضعی در ناحیه کمر برای این عمل استفاده می شود. برای کاهش درد، در این افراد در 24 ساعت اول، پمپ درد به بیمار متصل می شود که مرتبا مسکن وارد بدن او می کند و پس از آن هم برای تحمل درد از مسکن خوراکی یا تزریقی استفاده می شود.
اقدامات پس از عمل زانو
بعد از عمل تعویض زانو، به هیچ عنوان استراحت مطلق نیاز نیست. از فردای عمل، با کمک فیزیوتراپ، شخص می تواند راه بیفتد و با وزن کامل به پا فشار بیاورد. هر چه قدر که بیمار پس از عمل سعی کند که بیشتر راه برود و فعالیت داشته باشد، زودتر به وضعیت عادی زندگی برمی گردد. بیمار پس از عمل جراحی می تواند کارهای روزمره و داخل خانه را انجام دهد.
زخم عمل جراحی معمولا 2-3 هفته طول می کشد تا خوب شده و تورم و التهاب کاهش پیدا کند. در یک ماه اول معمولا از مسکن برای تسکین درد و از واکر و یا عصای زیر بغل برای راه رفتن استفاده می شود. گاهی اوقات از زانوبند هم برای حمایت این افراد برای راه رفتن استفاده می شود. هر زمان که شخص احساس کند که می تواند بدون کمک راه برود، می تواند عصا و زانوبند را کنار گذاشته و راه برود.
بعد از عمل جراحی مفصل زانو بالا پایین رفتن از پله مشکلی ندارد. برای خم نشدن زیاد زانو، باید از توالت فرنگی استفاده شود.
در مقاله زیر، آسیب های مختلف به زانوی پا را معرفی کرده ایم. مطالعه آن را به شما توصیه می کنیم:
آسیب های زانوی پا
عمل تعویض مفصل زانو و مصرف دخانیات
بیمار باید دو ماه قبل و بعد از عمل مصرف دخانیات را قطع کند، زیرا که احتمال عفونت و مشکلات زخم در بیماران سیگاری، پس از عمل بیشتر است.
عمل تعویض مفصل زانو و دیابت
در افراد دیابتی مارکری به نام هموگولوبین A1C اندازه گیری می شود که نشان می دهد آیا قند خون این افراد در یک ماهه اخیر تحت کنترل بوده یا خیر. اگر هموگولوبین A1C زیر 8 باشد، می توان عمل جراحی تعویض مفصل را انجام داد. البته اگر 7 یا پایین تر باشد خیلی بهتر است.
پروتزهای مورد استفاده در عمل تعویض زانو
در حال حاضر هنوز در کشور ما، پروتزهایی برای عمل زانو ساخته نمی شود و پروتزها اکثرا از کشورهای غربی وارد ایران می شود. البته متاسفانه در حال حاضر به دلیل تحریم ها، تهیه پروتز در کشور با مشکلات زیادی مواجه است.
عمر پروتزهای زانو
پروتزهای زانو معمولا بین 15-20 سال عمر می کنند. برای افزایش طول عمر پروتز مفصل زانو این سه نکته را به یاد داشته باشید:
- وزن خود را کنترل کنید
- عضلات اطراف مفصل را تقویت کنید
- استحکام استخوان بندی بدن را افزایش دهید
سوالات پزشکی عمل تعویض مفصل
اغلب افرادی که بالای سن 55-60 سال هستند، اغلب پوکی استخوان هم دارند. عمل تعویض مفصل زانو برای این افراد هم می تواند انجام شود. حتما درمان و داروهای مربوط به پوکی استخوان را بعد از عمل جراحی ادامه دهید. برای افرادی که پوکی استخوان شدید دارند، توصیه می شود که اگر می توانند درد ناشی از زانو را تحمل کنند، 6-12 ماه درمان های مربوط به پوکی استخوان را دریافت کنند و سپس عمل جراحی را انجام دهند. در افرادی که پوکی استخوان شدید دارند، میله هایی هم داخل استخوان قرار داده می شود که به نگهداری بهتر پروتز کمک می کند.
خیر نیازی به استراحت مطلق نیست و از فردای عمل بیمار می تواند روی پروتز راه برود.
تحقیقات نشان داده است که مفصلی که بین 110 تا 120 درجه حرکت داشته باشد، اکثر حرکات مورد نیاز شخص را می تواند پوشش دهد. افرادی که عمل تعویض مفصل زانو را انجام می دهند تا این میزان می توانند زانو را حرکت دهند اما نباید دوزانو و چهارزانو بنشینند. برای این افراد همه حرکات مورد نیاز زانو، راه رفتن، استفاده از پله ها، رانندگی و… به راحتی امکان پذیر است.
بلافاصله بعد از عمل می توانید سفر کنید و در این زمینه محدودیتی نیست. پس از عمل هرچه سریع تر فعالیت های روزانه را شروع کنید بهتر است.تنها موردی که پس از سفر نیاز است، رسیدگی به محل زخم، تعویض پانسمان و مصرف داروها و درمان های لازم است.
ما معمولا سعی می کنیم که دو تا زانو را با هم عمل نکنیم. چون دو تا عمل بزرگ است. معمولا چنین چیزی توصیه نمی شود اما در بعضی افراد پاها خیلی دفرمه (پرانتزی یا خم) هستند و در این افراد چون ارتفاع پا متفاوت است می توان هر دو پا را با هم عمل کرد. در این افرادی که تغییر شکل زانو زیاد است، عمل کردن دو پا با هم بهتر است. معمولا بین دو عمل بین 2-6ماه فاصله گذاشته می شود.
دو ماه قبل و دو ماه بعد از عمل جراحی باید سیگار و سایر دخانیات را مصرف نکنید.
اکثر افرادی که به سن عمل مفصل زانو می رسند، مشکلات سلامتی زیادی دارند. شما باید به متخصص قلب مراجعه کنید و او ریسک عمل را طبق بیماری قلبی مشخص می کند. نوع بیهوشی در عمل طبق توصیه متخصص قلب به صورت عمومی یا بی حسی از ناحیه کمر و… انجام می شود. در اکثر افرادی که مشکلات قلبی دارند، از بی حسی از ناحیه کمر استفاده می شود.
اگر میزان هموگولوبین A1C شما 7-8 یا کمتر باشد، می توانید عمل را انجام دهید.
خیر توصیه می شود که از توالت فرنگی استفاده شود.
اگر دردرهای آرتروز با اقدامات غیرجراحی قابل درمان باشد، طوری که بیمار بتواند به زندگی عادی بپردازد، قطعا از عمل جراحی استفاده نمی کنیم. در غیر این صورت به طرف عمل جراحی می رویم.
اگر پایی که عمل نکردید، هنوز درد ندارد و می توانید با آن زندگی کنید، نیازی به عمل جراحی ندارد. اگر درد و ناراحتی در حدی باشد که باعث محدودیت حرکت شود، در این صورت نیاز به عمل جراحی است.
خیر محدودیت سنی ندارد. در هر سنی که زانو تخریب شده و شخص دچار درد و ناراحتی باشد، نیاز به عمل تعویض مفصل است. در بیمارانی که دچار آرتریت روماتوئید هستند که از کودکی همراه آنهاست، در سنین پایین مثلا 40 سالگی هم ممکن است که نیاز به این عمل باشد. اما آرتروزی که به طور معمول در جامعه وجود دارد، بالای سن 50-55 سالگی است. در سن بالای 80 سال هم بر اساس توانایی فرد و مشاوره با متخصص قلب تصمیم گیری می شود.
در مقاله زیر توضیحات کاملی درباره روماتیسم در کودکان داده ایم، مطالعه آن را به شما توصیه می کنیم:
همه چیز درباره روماتیسم کودکان
اگر شما هم تجربه ای در خصوص عمل جراحی تعویض مفصل زانو دارید، خوشحال می شویم که در بخش نظرات آن را با ما در میان بگذارید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرف جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.
برای درمان حتما به پزشک یا روانشناس مراجعه نمایید. در صورتی که تمایل به دریافت مشاوره پزشکی و روانشناسی به صورت آنلاین دارید، به لینک زیر مراجعه کنید.