انواع دیابت، نوع 1 و 2، بارداری و سایر علل

دکتر فاطمه سیاری فرد، فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:

دیابت چیست؟

دیابت شیرین و یا دیابت ملیتوس(Diabetes Mellitus)، از دو واژه دیابت و ملیتوس ساخته ‌شده‌است. در زبان لاتین ملیتوس به معنای عسل و دیابت به معنای سیفون می‌باشد. همان‌طور که از معنای آن پیداست دیابت ملیتوس یعنی بیماری که فرد از طرفی آب می خورد و از طرفی از آن خارج می‌شود. (خاصیت سیفون) این بدان معناست که این افراد در ادرار خود قند دفع می‌کنند. پس پرنوشی، پرادراری و دفع قند در ادرار موجب کاهش وزن در افراد دیابتی می‌شود.

علائم دیابت

• پرنوشی
• تکرر ادرار
• وجود قند در ادرار
• کاهش وزن

انواع دیابت

در گذشته بیماری قند، به دو گروه وابسته به انسولین و غیروابسته به انسولین تقسیم می شدند. اما امروزه این دسته بندی مورد استفاده قرارنمی‌گیرد. زیرا در گذر زمان ممکن است افرادی که غیر وابسته به انسولین بودند، به تزریق انسولین نیاز پیدا کنند. امروزه این بیماری از لحاظ کلی به دو دسته دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 تقسیم می‌شود.

دیابت نوع 1

این نوع دیابت بیشتر در کودکان، نوجوانان و جوانان و در سن پایین مشاهده می‌گردد. این بیماری، معمولا به صورت ناگهانی بروز می‌کند و فرد در طول یک الی دو هفته علامت پرنوشی و پرادراری را دارد. این نوع دیابت ممکن است با علائم بسیار شدید مانند کمای دیابتی نمایان شود.

جالب است بدانید که بیشترین نوع دیابتی که در کودکان دیده می‌شود نوع 1 است و اغلب بزرگسالانی که دارای این بیماری هستند، از زمان کودکی درگیر این بیماری شده اند.

 

در اکثر مواقع دیابت نوع1 پایه ژنتیکی ندارد و معمولا به صورت ناگهانی بروز می‌کند. البته در برخی موارد ممکن است که ژنتیک نیز در ابتلا به دیابت نوع 1 تاثیرگذار باشد.

در این مقاله، درباره دیابت نوع یک توضیحات کاملی برای شما آورده ایم

علت بروز دیابت نوع 1

دیابت نوع 1 ممکن است پس از واکنش خودایمنی بدن نسبت به یک ماده خارجی و نامناسب بروز پیدا کند. ممکن است که این مواد وارد بدن شخص دیگر شوند و بدون عارضه خارج شوند. اما همان مواد ممکن است وارد بدن برخی دیگر از افراد شوند و هنگام دفع آن بدن واکنش دفاعی خیلی شدیدی از خود نشان دهد و همین واکنش دفاعی منجر به از بین بردن سلول‌های لوزالمعده فرد گردد. در این مواقع معمولا، یک شباهتی میان سلول‌های لوزالمعده این فرد و آن ماده خارجی وجود داشته و واکنش های دفاعی بدن به اشتباه سلول‌های لوزالمعده خود را از بین می برد.

در این بیماری ترشح انسولین از سلول‌های پانکرانس بسیار کم و یا به کلی از بین رفته است. از این رو توانایی متابولیزه کردن قند را ندارد.

نحوه کار انسولین

تمام مواد غذایی را که ما مصرف می کنیم اعم از پروتئین، چربی و … به قند تبدیل می‌شود و این قندها وارد سلول‌ها شده و به عنوان سوخت مصرف می گردند. انسولین موجب ورود این قندها به سلول‌ها می‌شود. در دیابت نوع 1، به علت عدم ترشح انسولین، این قندها وارد سلول نمی‌شوند و سلول‌ها بی انرژی و گرسنه می‌شوند.

دیابت نوع 2

شایع‌ترین دیابت موجود در دنیا، نوع 2 می‌باشد. این بیماری در کودکان کمتر دیده می‌شود و بیشتر در افراد بزرگسالی که سبک زندگی مناسبی نداشته و دارای اضافه وزن، تغذیه نامناسب، استرس زیاد، بی تحرکی و سابقه خانوادگی این بیماری هستند، دیده می‌شود. البته متاسفانه این روزها دیابت نوع 2 در کودکان نیز مشاهده می‌شود.

زیرا رژیم های بدغذایی (فست فودها، نوشابه هاو…) ، بازی های نشستنی و کم تحرکی کودکان موجب افزایش چربی‌های شکمی در کودکان ‌شده‌است و همین امر موجب ابتلای آن ها به این بیماری می‌شود. با افزایش میزان وزن در کودکان، گاهی مرض قند دوگانه را نیز مشاهده می کنیم. به‌طوری که بدن این کودکان نه انسولینی تولید می‌کند و نه انسولین دریافتی را قبول می‌کند.

در خصوص بیماری دیابت می‌توانید در هر ساعتی از شبانه روز، با فوق تخصص غدد کودکان در مدافون مشورت کنید برو به لیست فوق تخصص های غدد در مدافون

در دیابت نوع 2 به دلیل چاقی، کم تحرکی و استرس، انسولین ترشح شده با مقاوت بدن روبه رو می‌شود و علی رغم تمام تلاش های بدن برای تولید انسولین، کاهش قند خون اتفاق نمی‌افتد.

برخی از افراد دارای این بیماری، نیازمند انسولین خواهند بود و نمی‌توان تنها با قرص، بیماری آن ها را کنترل کرد. اما لازم به ذکر است که دیابت نوع 2 قابل پیشگیری می‌باشد و با کاهش وزن و استرس و همچنین اصلاح رژیم غذایی می‌توان آن را کنترل کرد.

دکتر میلاد دودانگه در این مقاله، دیابت تیپ 2 توضیحات کاملی داده است.

دیابت بارداری

دیابت بارداری در برخی از خانم‌های باردار دیده می‌شود و معمولا بعد از اتمام دوره بارداری بهبود می‌یابد. اما مادران بارداری که درگیر این بیماری شده اند دقت نمایند که احتمال درگیری به دیابت نوع 2 در سنین بالا در این افراد بیشتر از سایر افراد می‌باشد. پس بنابراین بهتر است که سبک زندگی خود را اصلاح کنند، تحرک داشته باشند و از استرس دوری کنند. اما اکثر مادران پس فارغ شدن، بهبود می‌یابند.

دیابت حاملگی از این جهت بسیار مهم می‌باشد که ممکن است تاثیرات مخربی بر روی نوزاد داشته باشد. از این رو به مادران باردار که درگیر این بیماری شده اند توصیه می کنیم که تحت نظر پزشکان غدد و متابولیسم قراربگیرند.

دیابت ناشی از برخی بیماری‌ها

برخی از بیماری‌ها ممکن است که پانکراس(لوزالمعده) را تحت تاثیر قراردهد و مانع از عملکرد صحیح آن گردد.

در کودکان بیماری‌هایی نظیر سی اف و تالاسمی ماژور که موجب رسوب آهن در سلول‌های پانکراس و تخریب آن ها می‌شود، می‌تواند باعث بروز این بیماری در کودکان گردد.

دیابت ناشی از داروها

مصرف بسیاری از داروها ممکن است باعث بروز دیابت در افراد گردد. از آنجایی که استعداد ژنتیکی این بیماری، در بسیاری از افراد جامعه وجود دارد، مصرف برخی داروها می‌تواند باعث ایجاد آن در آن افراد گردد.

در برخی از موارد اگر به سرعت تشخیص داده شود و مصرف دارو قطع گردد، دیابت بهبود می‌یابد اما اگر داروها منجر به تخریب سلول‌های لوزالمعده گردند، دیابت قابل بهبود نخواهد بود.

در مقاله زیر به سوالات پزشکی کاربران در خصوص بیماری دیابت یا قند پاسخ داده ایم سوالات پزشکی دیابت

راه‌های پیشگیری از دیابت ناشی از داروها

• هیچ دارویی را بدون مجوز پزشک مصرف نکنید.
• به صورت خودسرانه دارو مصرف نکنید.
• داروها را بدون مجوز پزشک باهم مصرف نکنید.
• داروهای ناآشنا و فاقد تاییدیه وزارت بهداشت را مصرف نکنید.

زیرا شما از تداخلات دارویی اطلاعاتی ندارید و ممکن است مصرف دو دارو در کنار یکدیگر، باعث بروز دیابت گردد.

سوالات پزشکی درباره دیابت