برای درمان آپنه خواب یا خفگی موقت در خواب چه باید کرد؟

آپنه خواب یک نوع اختلال خواب جدی می‌باشد. این امر باعث قطع تنفس مداوم شده که در طول خواب آغاز می‌گردد.

انواع مختلفی از آپنه خواب وجود دارد، اما شایع‌ترین آن آپنه انسدادی خواب است. این نوع از آپنه هنگامی رخ می‌دهد که عضلات گلو به‌طور متناوب استراحت کرده و راه هوایی در هنگام خواب مسدود می نمایند. نشانه قابل توجهی از آپنه خواب خروپف است.

این مقاله توسط دکتر محمدحسین نجفی، متخصص قلب و عروق تهیه ‌شده‌است.

یکی از درمان های آپنه خواب شامل استفاده از یک دستگاه است که راه هوایی را در هنگام خواب باز نگه می دارد. یکی دیگر از گزینه ها دستگاهی دهانی است که در طول خواب محور فک را رو به جلو نگه می دارد. در موارد شدیدتر، جراحی ممکن است یک گزینه درمانی محسوب گردد.

علائم آپنه خواب چیست؟

علائم و نشانه‌های آپنه انسدادی خواب عبارتند از:

• خواب‌آلودگی مفرط در طول روز
• خروپف بلند
• مشاهده دوره های قطع تنفس در هنگام خواب
• بیداری ناگهانی همراه با نفس نفس زدن یا خفگی
• بیداری با خشکی دهان و گلو درد
• سردرد صبحگاهی
• مشکل در تمرکز در طول روز
• تجربه تغییرات خلق و خو، مانند افسردگی یا تحریک‌پذیری
• فشار خون بالا
• عرق کردن شبانه
• کاهش میل جنسی

چه زمانی برای درمان آپنه خواب به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت وجود داشتن علائم زیر لازم است که حتما به پزشک مراجعه کنید:

• خروپف به قدر کافی بلند که خواب شما و یا دیگران را برهم بزند.
• بیدار شدن از خواب به حالت نفس نفس زدن یا خفگی
• قطع تنفس متناوب در طول خواب
• خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز که ممکن است باعث به خواب رفتن شما در حین کار و یا در حال تماشای تلویزیون و یا حتی رانندگی شود.
• بسیاری از مردم ممکن است خروپف را به عنوان نشانه ای از مشکلات به‌طور بالقوه جدی در نظر نگیرند و یا هر کس که در خواب خروپف می‌کند،ممکن است مبتلا به آپنه خواب نباشد.

اگر شما خروپف بلند، به‌خصوص خروپف هایی که با دوره هایی از سکوت نشانه گذاری می‌شوند، تجربه می‌کنید با پزشک خود مشورت کنید. در آپنه خواب ،خروپف معمولا زمانیکه شما به پشت خود می خوابید بلندتر است و زمانی که شما به یک طرف خود بر می گردید، آرام تر می‌شود.

در مورد هر گونه مشکل خواب که در شما خستگی مزمن، خواب‌آلودگی و تحریک‌پذیری ایجاد می‌کند با پزشک خود صحبت کنید. خواب‌آلودگی مفرط در طول روز ممکن است به دلیل اختلالات دیگر مانند حمله خواب باشد.

علت آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب زمانی رخ می‌دهد که عضلات در پشت گلو بیش از حد شل شده و اجازه تنفس طبیعی را نمی‌دهند. این عضلات از ساختارهایی از جمله نرم کام، زبان کوچک حمایت می‌کنند.

هنگامی که این عضلات شل شوند، راه هوایی تنگ و یا بسته شده که تنفس را قطع کرده و ممکن است تنفس به مدت ۱۰ تا ۲۰ ثانیه کافی نباشد که این حالت ممکن است سطح اکسیژن در خون را کاهش داده و باعث ایجاد دی اکسید کربن گردد.

مغز این اختلال تنفس را حس می‌کند و به فاصله زمانی کوتاهی شخص را از خواب بلند می‌کند به‌طوری که او بتواند راه هوایی خود را اندکی بازتر نماید. این بیداری معمولا به قدری مختصر است که شخص آن را به یاد نمی‌آورد.

بیمار می‌تواند با تنگی نفس گذرا به‌طور خود بخودی از خواب بیدار شود و به سرعت، با یک یا دو نفس عمیق آن را تصحیح نماید. بیمار ممکن است صدای یک خرناس، خفگی یا صدای نفس نفس زدن ایجاد نماید.

این الگو می‌تواند در شخص مبتلا، پنج تا ۳۰ بار یا بیشتر، هر یک ساعت و یا در تمام طول شب تکرار گردد. این اختلالات توانایی بیمار را برای رسیدن به خواب مطلوب عمیق، مراحل آرام از خواب، مختل می‌کند و او احتمالا در زمان بیداری خود احساس خواب‌آلودگی می‌کند.

افراد مبتلا به وقفه تنفسی خواب ممکن است از این که خواب آنها قطع شده، آگاه نباشند. در واقع، بسیاری از مردم با این نوع از آپنه خواب فکر می‌کنند که تمام شب را به خوبی‌خوابیده اند.

عوامل خطر در آپنه خواب

آپنه خواب در هر کسی می‌تواند گسترش یابد. با این حال، بعضی عوامل شما را در معرض خطر قرار می‌دهند، از جمله:

۱- اضافه وزن

حدود نیمی از افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب اضافه وزن دارند. رسوب چربی در اطراف راه هوایی فوقانی ممکن است مانع تنفس گردد.

با این حال، هر کس که آپنه خواب دارد، لزوما اضافه وزن ندارد و بالعکس. افراد لاغر هم می‌توانند این اختلال توسعه یافته را داشته باشند. در هر حال به دنبال روش های کاهش وزن باشید.

۲- چسبیدن راه هوایی

 ممکن است به‌طور طبیعی تنگی راه‌های هوایی بصورت ارثی باشد. لوزه سوم و یا آدنوئید ممکن است بزرگ بوده که می‌تواند مسیر راه هوایی را مسدود کند.

۳- فشار خون بالا (هایپرتانسیون)

آپنه خواب در افراد مبتلا به فشار خون بالا نسبتا شایع است.

۴- احتقان مزمن بینی

 آپنه انسدادی خواب در افرادی که دچار گرفتگی بینی مداوم شبانه می‌باشند، دو برابر بیشتر، رخ می‌دهد. این حالت ممکن است به دلیل تنگ شدن راه‌های هوایی باشد.

۵- سیگار کشیدن

 احتمال ابتلا به وقفه تنفسی خواب در افراد سیگاری بیشتر است.

۶- دیابت

 آپنه انسدادی خواب ممکن است در افراد مبتلا به دیابت بیشتر رایج باشد.

۷- جنسیت

 به‌طور کلی، مردان دو برابر زنان به آپنه انسدادی خواب مبتلا می گردند.

۸- سابقه خانوادگی آپنه خواب

 اگر یکی از اعضای خانواده شما دچار آپنه انسدادی خواب باشد، شما ممکن است در معرض خطر باشید.

۹- آسم

تحقیقات اخیر رابطه میان آسم و خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را نشان می‌دهد.

عوارض آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب یک وضعیت پزشکی جدی در نظر گرفته می‌شود. عوارض این نوع وقفه تنفسی خواب ممکن است شامل موارد زیر باشد:

خستگی در طول روز و خواب‌آلودگی

بیداری های مکرر همراه با آپنه انسدادی خواب، خواب عادی را غیر ممکن می سازد. افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب اغلب در طول روز خواب‌آلودگی، خستگی شدید و تحریک‌پذیری را تجربه می‌کنند. آنها ممکن است در تمرکز کردن مشکل داشته باشند و در محل کار، هنگام تماشای تلویزیون و یا حتی در هنگام رانندگی، خواب آلود باشند.

کودکان و افراد جوان مبتلا به آپنه خواب ممکن است در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند و معمولا مشکلات توجهی و یا رفتاری دارند.

مشکلات قلبی و عروقی

افت ناگهانی سطح اکسیژن خون که در طول آپنه خواب انسدادی رخ می‌دهد، فشار خون را افزایش داده و بر سیستم قلبی عروقی فشار وارد می‌آورد. بسیاری از مردم با آپنه انسدادی خواب مبتلا به فشار خون بالای پیشرفته (هایپرتانسیون) می‌باشند که می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.

آپنه انسدادی خواب شدید تر، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری، حمله قلبی ، نارسایی قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. مردان با آپنه انسدادی خواب به نظر می‌رسد در معرض خطر نارسایی قلبی باشند، در  حالی که زنان با آپنه انسدادی خواب اینگونه نیستند.

آپنه انسدادی خواب خطر ضربان غیر طبیعی قلب (آریتمی) را افزایش می‌دهد. این ریتم غیر طبیعی می‌تواند میزان اکسیژن خون را کاهش دهد. اگر بیماری قلبی وجود داشته باشد، این تکرار دوره های متعدد کاهش سطح اکسیژن خون می‌تواند به مرگ ناگهانی ناشی از یک رویداد قلبی منجر شود.

عوارض ناشی از داروها و جراحی

برخی داروها مانند آرام بخش، مسکن‌های مخدر و داروهای بیهوشی عمومی، راه هوایی فوقانی را ریلکس کرده و ممکن است آپنه انسدادی خواب را بدتر کنند.

شخصی که به آپنه انسداری مبتلا است ممکن است مشکلات تنفسی بدتری را بعد از عمل های جراحی بزرگ به‌خصوص پس از دریافت مسکن‌ها و دراز کشیدن به پشت خود تجربه کند. این افراد ممکن است بعد از عمل جراحی، بیشتر در معرض ابتلا به عوارض آن باشند. قبل از جراحی این افراد باید پزشک خود را در جریان بگذارند.

مشکلات چشم

بعضی از تحقیقات ارتباط بین آپنه خواب و شرایط خاص چشم، مانند گلوکوم (آب سیاه چشم) را پیدا کرده است. عوارض چشمی معمولا می‌تواند درمان شود.

عدم خواب کافی همسرتان

خروپف بلند می‌تواند افرادی که در اطراف شما خوابیده اند را از داشتن استراحت خوب محروم سازد و در نهایت روابط شما را مختل کند. برخی حتی ممکن است برای داشتن خواب بهتر، رفتن به یک اتاق دیگر را ترجیح دهند.

افراد مبتلا به آپنه خواب همچنین ممکن است از مشکلات حافظه، سردرد صبحگاهی، نوسانات خلقی و یا احساس افسردگی شکایت کنند، و نیاز به ادرار کردن مکرر در شب (شب ادراری) داشته باشند.

تشخیص آپنه خواب

برای تشخیص این وضعیت، پزشک ممکن است یک ارزیابی بر اساس علائم، نشانه‌ها و برخی آزمایش‌ها انجام دهد. پزشک ممکن است بیمار را به یک متخصص خواب در مرکز خواب برای ارزیابی بیشتر ارجاع دهد.

برای تشخیص معمولا یک معاینه انجام می‌شود، و پزشک متخصص پشت گلو، دهان و حفره بینی را برای مشاهده بافت اضافی و یا اختلالات بررسی خواهد کرد. همچنین ممکن است دور گردن و کمر را اندازه گیری کرده و فشار خون تان را چک نماید.

ارزیابی ممکن است شامل نظارت تنفس شبانه و دیگر عملکردهای بدن هنگام خواب باشد. تست های اولیه برای تشخیص آپنه انسدادی خواب عبارتند از:

پلیسومنوگرافیPolysomnography

در طی این مطالعه خواب، شخص به تجهیزاتی متصل خواهد شد که بر فعالیت قلب، ریه و مغز ، الگوهای تنفس، حرکات بازو، پا و سطح اکسیژن خون در هنگام خواب نظارت می‌کنند. بیمار ممکن است یک خواب کامل شبانه داشته باشد، که در آن، بیمار در تمام طول شب تحت نظارت قرار گرفته و دوره های خواب هم بررسی می گردند.

در مطالعه دوره خواب شبانه، شخص در نیمه اول شب تحت نظارت است. اگر برای شخص آپنه انسدادی خواب تشخیص داده شود، پرستار شاید او را از خواب بیدار کرده و او ممکن است فشار مثبت مداوم را برای نیمه دوم شب دریافت کند.

این تست می‌تواند به پزشک در تشخیص آپنه انسدادی خواب کمک نموده و درمان فشار مثبت راه هوایی، در صورت مناسب بودن را تنظیم نماید. این مطالعه خواب همچنین می‌تواند در رد کردن سایر اختلالات خواب، مانند حرکات دوره ای دست و یا حمله خواب، که همچنین می‌تواند باعث خواب‌آلودگی مفرط در طول روز گردد، کمک نماید، اما نیاز به درمان متفاوتی است.

تست آپنه خواب در خانه

 تحت شرایط خاص، پزشک ممکن است شرایط ویژه ای را در خانه برای تشخیص آپنه خواب فراهم آورد. این تست معمولا شامل اندازه گیری جریان هوا، الگوهای تنفسی و سطح اکسیژن خون، و احتمالا حرکات و شدت خروپف می‌باشد.

پزشک ممکن است شخص را به یک متخصص گوش، حلق و بینی برای رد کردن هر گونه انسداد آناتومیک در بینی یا گلو، ارجاع دهد.

درمان آپنه خواب چیست؟

تغییر در شیوه زندگی

برای موارد خفیف آپنه انسدادی خواب، پزشک ممکن است تغییر در شیوه زندگی را توصیه نماید.

• اگر وزن اضافه دارید، حتما به دنبال کاهش وزن باشید.
• به‌طور منظم ورزش کنید.
• ترک مصرف الکل و سیگار
• استفاده از یک ضد احتقان بینی یا داروهای ضد حساسیت
• به پشت خود نخوابید.

اگر این اقدامات خواب را بهتر نکند و یا اگر آپنه متوسط تا شدید است، پزشک ممکن است درمان های دیگری را توصیه نماید. دستگاه های خاص می‌توانند به باز کردن راه هوایی مسدود شده کمک کنند. در موارد دیگر، عمل جراحی ممکن است لازم باشد.

فشار مثبت مداوم (CPAP)

یکی از راه‌های درمان آپنه خواب استفاده از فشار مثبت است. در این درمان، یک ماشین فشار هوا از طریق یک قطعه متناسب با بینی تماس برقرار کرده و یا در بینی و دهان در هنگام خواب قرار می‌گیرد.

فشار مثبت تعدادی از حوادث تنفسی که در هنگام خواب شما رخ می‌دهند را کاهش می‌دهد، خواب‌آلودگی روزانه را کاهش داده و باعث بهبود کیفیت زندگی شما می‌گردد.

‌رایج‌ترین نوع، فشار مثبت مداوم مسیر هوایی یا CPAP نامیده می‌شود. این فشار هوا مانع از آپنه انسدادی خواب و خروپف می‌گردد.

اگر چه CPAP موفق آمیزترین روش به‌طور مداوم و متداول ترین روش برای درمان آپنه خواب می‌باشد، برخی از افراد استفاده از ماسک موجود در این روش را دست و پا گیر و ناراحت کننده ‌می‌دانند. با این حال، دستگاه های جدیدتر، کوچکتر و با سر و صدای کمتر از دستگاه های قدیمی تر هستند.

همچنین ممکن است استفاده از یک مرطوب کننده هوا همراه با سیستم CPAP به بیمار توصیه شود.

درمان آپنه خواب با جراحی 

گزینه جراحی معمولا در شرایطی که سایر درمان ها موفق واقع نشوند، پیشنهاد می‌شود.

۱- جراحی بافت

روشی است که در آن پزشک، بافت را از پشت دهان و بالای گلوی بیمار حذف می‌کند. لوزه‌ها و آدنوئید ممکن است حذف گردد. این روش معمولا در بیمارستان انجام شده و نیاز به بیهوشی عمومی دارد.

پزشکان گاهی اوقات حذف بافت از پشت گلو با یک لیزر (uvulopalatoplasty به کمک لیزر) و یا با انرژی فرکانس رادیویی (ابلیشن رادیوفرکونسی) را برای درمان خروپف استفاده می‌کنند. انجام این روش ممکن است خروپف را کاهش دهد.

۲- تحریک راه هوایی فوقانی

این دستگاه جدید برای استفاده در افراد مبتلا به آپنه خواب متوسط تا شدید که نمی‌توانند CPAP یا BiPAP را تحمل نمایند، به کار می رود.

۳- جراحی باز کردن گردن

اگر شخص به آپنه خواب شدید و تهدید کننده حیات مبتلا باشد و درمان های دیگر شکست خورده اند، ممکن است به این شکل از جراحی نیاز باشد.

در این روش، به نام تراکئوستومی، جراح، گردن را باز می‌کند و یک فلز یا لوله پلاستیکی مناسبی در گردن قرار می‌دهد تا از طریق آن نفس کشیدن انجام شود. هوا از داخل آن عبور می‌کند و از ریه‌های شخص خارج شده و عبور هوا از طریق گلوی بیمار مسدود می‌گردد.

۴- جراحی فک

در این روش، قطعات بالا و پایین تر از فک نسبت به سایر استخوان های صورت به سمت جلو انتقال داده می‌شوند که فضای بزرگی را پشت زبان و نرم کامه ایجاد می‌کند و احتمال کمتری برای وقفه تنفسی وجود دارد.

۵- ایمپلنت

این درمان های غیر تهاجمی شامل قرار دادن سه میله پلی استر کوچک در نرم کامه است. این پلی استر سفت از بافت نرم کامه حمایت نموده و فرو افتادن راه هوایی فوقانی و خروپف را کاهش می‌دهد. این درمان فقط برای افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب خفیف توصیه می‌شود.

انواع دیگر جراحی ممکن است به کاهش خروپف و آپنه خواب با تمیز ساختن یا بزرگ کردن راه‌های هوایی کمک کنند که عبارتند از:

• جراحی بینی برای حذف پولیپ یا قسمت‌های سخت انحراف بین سوراخهای بینی (انحراف تیغه بینی)
• جراحی برای برداشتن لوزه‌ها یا آدنوئید.

اگر نیاز به مشاوره با پزشک آنلاین دارید، بهترین متخصصان کشور، در اپلیکیشن مدافون به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی هستند: برو به لیست دکترهای آنلاین