سندرم روده تحریک پذیر یا همان IBS همان‌طور که از اسمش مشخص است یک سندرم با علائم متنوع گوارشی و علت ناشناخته است. در این سندرم، قسمت‌های مختلف روده تحت تاثیر عوامل مختلف ممکن است که تحریک شود. در عوام این بیماری به نام کولیت عصبی نیز شناخته میشود که البته نام صحیحی نیست.
این مقاله توسط دکتر نگار اسماعیلی بررسی و تایید شده‌است.
رفلاکس معده، سندرم روده تحریک پذیر و ورم معده جز شایع‌ترین بیماری‌های سیستم گوارشی هستند و اکثرا با داروها بهتر می‌شوند. اما متاسفانه این بیماری‌ها عود کننده هستند.
سندرم روده تحریک پذیر یکی از دلایل عمده مراجعه به پزشکان فوق تخصص گوارش است. خیلی از افرادی که به این سندرم مبتلا هستند، ممکن است که به دلیل عدم مراجعه به پزشک، از این سندرم مطلع نباشند. این سندرم در خانم‌ها بیش از آقایان دیده میشود.
علل سندرم روده تحریک پذیر
علت اصلی سندرم روده تحریک پذیر نامشخص است ولی این عوامل به عنوان عوامل تحریک کننده شناخته شده‌است:
- فشارهای عصبی
- حساسیت های غذایی
- تغییر فلور میکروبی روده
- اختلال در هورمون‌های سیستم گوارشی
- بعضی عفونت‌ها (برخی عفونت‌های سیستم گوارشی خصوصا از نوع باکتریایی مثلا یک اسهال عفونی پس از درمان میتواند باعث این سندرم شود.)
- تغییرات هورمونی
علائم سندرم روده تحریک پذیر
اگر شخصی به مدت 3 تا 6 ماه، علائمی مانند دل درد، دل درد همراه با تغییر اجابت مزاج ( یبوست یا اسهال)، بیشتر یا کمتر شدن درد با دفع مدفوع داشته باشد از آن به عنوان سندرم روده تحریک پذیر نام می بریم. این علائم در سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد:
- درد شکم (شایع‌ترین علامت سندرم روده تحریک پذیر دل درد و درد در ناحیه شکم است.)
- اسهال
- یبوست
- اسهال و یبوست متناوب
- نفخ
- آروغ زدن
- ترش کردن
- احساس سنگینی
- نفخ و سنگینی معده
- دفع مخاط
- احساس عدم دفع (شخص دستشویی کرده اما احساس می‌کند که دفع کاملی انجام نداده است.)
- اختلالات ادراری (به صورت سوزش ادرار و تکرر ادرار)
- سردرد خصوصا سردردهای میگرنی
- احساس خستگی و درد بدن
- بیشتر شدن علائم استرسی و بی‌قراری و وسواسی
تشخیص سندرم روده تحریک پذیر
برای تشخیص ابتلا به این سندرم، ابتدا باید بیماری‌های گوارشی دیگر رد شود و اگر این طور باشد، سندرم روده تحریک پذیر تشخیص داده میشود. با توجه به طیف وسیع علائم این بیماری، تشخیص آن معمولا از طریق انجام آزمایشاتی در جهت بررسی سایر بیماری‌ها انجام میشود.
پیشنهاد مطالعه | در این مقاله دکتر نگار اسماعیلی انواع بیماری‌های گوارشی در مسافرت را معرفی کرده است.
سندرم روده تحریک پذیر در کودکان
در کودکان برای تشخیص IBS باید درد شکمی با یکی از علائم اسهال یا یبوست به مدت حداقل 4 روز در ماه وجود داشته باشد تا بگوییم سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد. معمولا در سندرم روده تحریک پذیر در کودکان، درد شکم همراه با تغییر در الگوی دفع است. یعنی قوام ، تناوب و تعداد دفعات مدفوع تغییر می‌کند. درد در این سندرم، دائمی، طولانی و همیشگی است.
نکته مهم دیگر این است که وجود بیماری‌های دیگر در بدن مانند زمینه های التهابی، انسداد و اختلال ساختاری رد شده باشد. برای مثال وجود این بیماری‌ها باید رد شود: التهاب لوزالمعده، آپاندیس، سلیاک، بیماری‌های کلیوی و…
در مقاله زیر دکتر امیرحسین حسینی، فوق تخصص گوارش کودکان، درباره این سندروم در کودکان اطلاعات مفیدی ارائه کرده است: سندروم روده تحریک پذیر در کودکان
توصیه های تغذیه ای برای بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر
مصرف مواد غذایی لاکتوز فری یا بدون لاکتوز
لاکتوز، قندی است که در فرآورده های لبنی دیده میشود. مصرف لاکتوز در برخی از مبتلایان به IBS موجب بروز علائم میشود. به این افراد توصیه میشود که از شیر بدون لاکتوز استفاده کنند. ماست و پنیر چون لاکتوز کمی دارند معمولا مشکل ساز نیستند.
استفاده از نان های فاقد گلوتن
گلوتن در گندم و چاودار به وفور یافت میشود. به مبتلایان به IBS توصیه میشود که از نان های بدون گلوتن استفاده کنند.
پرهیز از مصرف غذاهای چرب و پر ادویه
غذاهای پر ادویه، تند و چرب، میتواند باعث بدتر شدن علائم IBS شود.
استفاده از وعده‌های بیشتر با حجم کمتر
وعده‌های سنگین به دلیل فشار و اختلالی که در هضم ایجاد می‌کند، میتواند باعث بدتر شدن علائم IBS شود.
مصرف میوه ها از گروه زیر
استفاده از مواد غذایی مانند انگور، گریپ فروت، کیوی، توت فرنگی، پرتقال کمتر باعث ایجاد عوارض IBS میشود.
اگر برای سندروم روده تحریک پذیر نیاز به مشاوره با پزشک فوق تخصص گوارش دارید، بهترین پزشکان در اپلیکیشن مدافون به صورت آنلاین آماده پاسخگویی به سوالات پزشکی شما هستند:
-
دکتر سیده نازنین منصوری100,000 ﷼
سبک زندگی و بیماری‌های گوارشی
آرامش خود را حفظ کنید
برای جلوگیری از بیماری‌های گوارشی، آرامش خود را حفظ کنید.
استرس را مدیریت کنید
استرس بر روی دستگاه گوارش اثر مستقیم دارد. مراقبت از سلامت روحی، برای سلامت جسمی مهم است. استرس روی نحوه فعالیت سیستم گوارشی اثر می گذارد. بسته به ویژگی‌های بدن هر فرد، استرس میتواند سرعت عبور غذا از سیستم گوارش را کند یا تند کند که ممکن است باعث بیماری‌های شکمی و اسهال شود.
استرس میتواند به بدتر شدن بیماری‌هایی مانند زخم دستگاه گوارش، سندروم تحریک روده و زخم و ورم روده بزرگ منجر شود.
موقع غذا کمی قدم بزنید
بدن و فکر ما به زمان نیاز دارد تا جوان سازی کند. سعی کنید موقع ناهار، قدم بزنید تا به زندگی تان جان تازه ای دهید.
از میوه ها استفاده کنید
برای جلوگیری از بیماری‌های گوارشی، یک طیف بزرگ از میوه های رنگارنگ و سبزیجات برای خودتان در نظر بگیرید. میوه های خشک شده را هم در رژیم غذایی تان قرار دهید. اگر میوه ها و سبزیجات جزئی از برنامه غذایی تان شود، خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، مانند امراض قلبی-عروقی و سرطان ها را کاهش می‌دهند.
علائم خطر در سندروم روده تحریک پذیر
- وجود خون در مدفوع
- کاهش وزن
- اسهال شبانه (معمولا در هنگام خواب اسهال قطع میشود ولی اگر قطع نشد، نیازمند رسیدگی است)
- اختلال بلع
- شروع علائم در سنین بالا (سندروم روده تحریک پذیر معمولا در سنین جوانی رخ می‌دهد اما اگر کسی در سن بالای 60 سال دچار این علائم شد، نیازمند رسیدگی است.)
سوالات پزشکی سندرم روده تحریک پذیر
کولیت عصبی نامی است که در گذشته به غلط به سندرم روده تحریک پذیر داده می شد. منظور از کولیت، التهاب در روده بزرگ است که این عنوان صحیح نیست. البته رابطه نزدیکی بین مغز و سیستم گوارشی وجود دارد. به همین علت اگر شخص هر بار که غذا می خورد، سیستم گوارشش ناراحت باشد، سیستم عصبی اش تحریک میشود اما سندرم روده تحریک پذیر، لزوما به دلیل استرس و اضطراب نیست.
استرس میتواند سیستم عصبی را تحریک کرده و وقتی سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک تحریک میشود، میتواند باعث ایجاد اختلال در حرکات سیستم گوارشی شود. تا حدی از این حالت عادی است. وقتی کسی عصبانی میشود تا حدی ممکن است ضربان قلبش بالا رود و تغییراتی در فشار خون و حرکات روده ایجاد شود. اگر این علائم از حدی بیشتر و تکرار و آزار دهنده شود، در آن صورت از آن به عنوان بیماری نام برده میشود و نیازمند رسیدگی است.
خیلی بعید است که یک دارو بهطور کل بر شخصی اثر نکند. اگر طول مدت زمان مصرف و دوز دارو را بهطور صحیح استفاده کنید نباید چنین اتفاقی بیفتد. برای عواملی مانند ورم معده، سو هاضمه و… هم باید علت آن مشخص و برطرف شود. چرا که برطرف کردن این علائم به تنهایی کافی نیست و باید مشخص شود که علت بیماری چیست. به هر حال به یاد داشته باشید که بیماری ورم معده یک بیماری عودکننده است و ممکن است که پس از قطع دارو دوباره عود کند.
آیا شما هم در خانواده با سندرم روده تحریک پذیر مواجه شده اید؟ خوشحال می شویم در بخش نظرات، دیدگاه خود را ثبت کنید
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.