بازگشت محتویات معده به مری که احساس ناخوشایندی ایجاد می‌کند، رفلاکس نام دارد. در رفلاکس معده، دریچه بین معده و مری درست عمل نمی‌کند و بعد از بلع غذا دیر بسته میشود. همین موضوع باعث میشود که محتویات معده به درون مری برگردد. این بازگشت، اغلب موجب ایجاد حس ترش کردن در شخص میشود. برای درمان این بیماری می‌توانید به فوق تخصص گوارش و کبد و آندوسکوپی مراجعه کنید.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده‌است.
علائم و عوارض رفلاکس معده
درد و سوزش در قفسه سینه و پشت قلب
این درد میتواند نشانه شروع آسیب به مری باشد. بعد از دردهای قلبی، رفلاکس دومین علت شایع درد قفسه سینه است.
ترش شدن و بوی بد دهان
گاهی محتویات معده تا دهان بالا آمده و موجب ترش شدن و بوی بد دهان میشود. این حالت به دلیل اسیدی شدن دهان میتواند شدیدا به مینای دندان آسیب بزند.
پیشنهاد مطالعه | اگر می‌خواهید درباره سایر دلایل بوی بد دهان، بیشتر بدانید، مقاله زیر را از دست ندهید. علل بوی بد دهان
درد و سوزش سردل
تخریب جداره مری میتواند موجب درد و سوزش در ناحیه بالای شکم شود
افزایش بزاق دهان
یکی از علائم به ظاهر بی ربط، افزایش بزاق دهان است. افزایش بزاق دهان، در واکنش به اسید معده ایجاد میشود
التهاب ریه
در حالت های شدید رفلاکس، ممکن است بخشی از محتویات معده، علاوه بر مری وارد ریه نیز بشود که در این حالت امکان عفونت ریوی و یا التهاب ریه محتمل است.
سوء هاضمه و مشکلات هضم غذا
رفلاکس میتواند مانع از عملکرد صحیح گوارش شود و هضم غذا را با مشکل مواجه کند.
در این مقاله پزشکان مدافون در خصوص سو هاضمه توضیح داده اند. خواندن آن را به شما توصیه می کنیم: همه چیز درباره رودل
نفخ و آروغ زدن
نفخ معده هم میتواند یکی از علل رفلاکس باشد.
سیری بیش از حد
وجود گاز در معده و ورم معده میتواند احساس سیری بیش از حد در شخص مبتلا ایجاد کند.
تهوع و استفراغ
گاهی رفلاکس به حدی شدید است که موجب تهوع میشود.
درد در معده
یکی از علائم رفلاکس درد در معده می‌باشد.
سرفه های خشک و تنگی نفس
این حالت به علت آسیب و تحریک گلو ایجاد میشود و میتواند نشانه رفلاکس باشد.
احساس توده در گلو
بیمار احساس می‌کند همیشه چیزی در گلویش گیر کرده است.
گرفتگی،خشکی و تغییر صدا
این حالت در اثر تحریک تارهای صوتی به وجود می‌آید که نشانه آسیب یا تحریک ناحیه گلو و حلق است.
مشکلات بلع
مشکلات بلع میتواند یکی از علائم رفلاکس باشد.
سکسکه
یکی از علائم رفلاکس معده، سکسکه است. سایر بیماریهای معده، حتی زخم معده، ضایعات مری و حتی ضایعات مغزی هم میتواند موجب سکسکه شوند.
مشکل در خوابیدن
رفلاکس معده، خواب را مختلف کرده و موجب بدخوابی و اختلال خواب میشود.
عوامل تشدید رفلاکس معده
- بستن کمربند سفت
- داشتن فتق دریچه یا هرنیا
- چاقی
- سیگار کشیدن
- بارداری
- اختلالات بافت همبند
- سبک زندگی اشتباه هم میتواند علت رفلاکس معده باشد، برای مثال:
- سیگار کشیدن
- خوردن وعده‌های غذایی سنگین
- دراز کشیدن یا خوابیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن
- خوردن انواع خاصی از غذاها مانند غذاهای سرخ‌شده یا تند
- نوشیدن انواع خاصی از نوشیدنی‌ها به مقدار زیاد مانند نوشابه، قهوه یا الکل
- استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDS) مانند آسپرین یا ایبوپروفن
تشخیص رفلاکس معده
تشخیص رفلاکس اصولا توسط شرح حال بیمار مشخص میشود. اگر شخص، علائم بازگشت اسید را که در قسمت قبل این مقاله گفته شد، بیش از دو بار در هفته داشته باشد، می گوییم به این بیماری مبتلا است.
بهطور کل برای تشخیص رفلاکس نیازی به آندروسکوپی نیست مگر در شرایط خاص. مثلا بیماری که به دارو جواب نداده یا احساس گیر کردن غذا را دارد. برای بیماری که نیاز به جراحی های دیگری دارد و همچنین بیمارانی که مدت 5 سال یا بیشتر است که احساس ترش کردن دارند یا افرادی که بعد از سن 45 سالگی ترش میکنند، ممکن است که از اندوسکوپی برای تشخیص استفاده شود.
در برخی موارد جهت تشخیص ممکن است از ph متری مری هم استفاده شود. در این روش یک پروب از داخل بینی وارد قسمت انتهایی مری میشود. در مدت 24 ساعته با استفاده از مانیتوری که به این دستگاه متصل است، میزان اسیدیته مری بررسی میشود.
راه‌های کاهش علائم رفلاکس معده
- خوردن مقادیر متوسط غذا و پرهیز از پرخوری
- پرهیز از خوردن غذا قبل از خواب
- ترک سیگار
- کاهش وزن در افرادی که اضافه وزن دارند
- رژیم غذایی مناسب
- عدم پوشیدن لباس های تنگ که باعث فشار بر شکم میشود
- عدم استفاده از غذاهای چرب
- عدم مصرف غذاهای ادویه دار، شکلات، نعناع، قهوه، چای، نوشابه و…
- تمرین روش های آرام سازی
- خودداری از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن
- جویدن آدامس پس از صرف غذا
درمان رفلاکس معده
اگر با کمک راه‌های کاهش علائم رفلاکس که در بالا گفته شد، مشکل برطرف نشد از دارو برای درمان استفاده میشود که دارو بر اساس شدت بیماری متفاوت است. در نهایت اگر دارو هم جواب ندهد از جراحی می‌توان استفاده کرد.
اگر برای مشاوره برای رفلاکس معده نیاز به مشاوره با پزشک دارید، در مدافون با بهترین متخصصان گوارش کشور به صورت آنلاین مشورت کنید.
سوالات رایج رفلاکس معده
یکی از دلایل سکسکه میتواند رفلاکس معده باشد اما سایر بیماریهای معده، حتی زخم معده، ضایعات مری و حتی ضایعات مغزی هم میتواند موجب آن بشود.
گاها میتواند بر اثر رفلاکس چنین چیزی اتفاق بیفتد. اکثر رفلاکس ها اسیدی است اما گاهی رفلاکس قلیایی میشود.این اتفاق خصوصا در افرادی که جراحی کیسه صفرا، معده یا اثنی عشر انجام داده باشند، بیشتر دیده میشود. در این حالت ممکن است که دهان به جای ترش، تلخ شود.
رفلاکس معمولا دل درد نمیدهد. اما کسانی که ناراحتی گوارشی دارند ممکن است که همزمان درد شکم را هم به دلایل دیگر داشته باشند.
بله شایعترین علامت رفلاکس معده سوزش در قفسه سینه است. اما با توجه به سن بیمار، حتما باید مشکلات قلبی هم بررسی شود.
کسانی که بهطور ناگهانی داروهای خود را قطع میکنند، خصوصا داروهای قوی مانند امپرازول در عرض یکی دو روز بعد از قطع دچار برگشت اسید میشوند. برای قطع دارو باید طی مراحلی دارو به داروهای ضعیف تر تبدیل و سپس قطع شود.
درباره هلیکوباکتر نظرات مختلفی وجود دارد. این میکروب بهطور کل منجر به بروز رفلاکس نمیشود. اگر محل هلیکوباکتر در قسمت پایین معده باشد میتواند تحریک کننده باشد اما اگر در قسمت بالای معده باشد، میتواند از حتی بروز رفلاکس جلوگیری کند.
به احتمال زیاد شما به رفلاکس معده یا بازگشت اسید معده به مری مبتلا شده‌اید که وقتی عصبانی می‌شوید رفلاکس‌تان تشدید میشود. افرادی که از این مشکل رنج می‌برند در درجه اول باید وزنشان را پایین بیاورند و بعد مهم‌ترین عامل در تشدید این مساله؛ یعنی استرس را کنترل کنند.
از نظر غذایی، مصرف چای و سایر غذاهای حاوی کافئین مانند شکلات و قهوه، غذاهای تند و حاوی فلفل و مصرف نعناع و توت‌فرنگی در بیماران دچار رفلاکس باید محدود شود. برخی غذاها می‌توانند استرس را کنترل کنند. دیده شده افرادی که رژیم غذایی بدون امگا3 دارند معمولا دچار افسردگی میشوند و استرس زیادی دارند بنابراین بکوشید بیشتر از منابع غذایی حاوی امگا3 استفاده کنید.
افرادی هم که لاغرند و ویتامین‌های گروه B را به اندازه کافی دریافت نمی‌کنند بیشتر دچار استرس میشوند. اتفاقا در این افراد کنار استرس، ریفلاکس معده هم به راحتی دیده میشود. همچنین افرادی که دچار فقر آهن هستند و از کم‌خونی شدید رنج می‌برند بیشتر دچار استرس میشوند. بنابراین اگر می‌خواهید استرس‌تان را کنترل کنید به نحوه غذا خوردن و آنچه می‌خورید توجه ویژه‌ای داشته باشید.
اضطراب ممکن است بعضی از علائم رفلاکس معده را بدتر کند. اگر شک دارید که اضطراب علائم شما را بدتر می‌کند، در مورد راه‌کارهای تسکین آن با پزشک فوق تخصص گوارش صحبت کنید. بعضی از کارهایی که می‌توانید برای کاهش اضطراب انجام دهید عبارتند از:
· ارتباطات خود را با افراد و مکان‌هایی که باعث اضطراب شما میشوند، محدود کنید.
· روش‌های تمدد اعصاب مانند مراقبه یا تمرینات تنفسی عمیق را بیاموزید.
· عادت‌های خواب، ورزش روزمره یا سایر رفتارهای زندگی خود را اصلاح کنید.
حفظ وزن در محدوده سالم، اجتناب از سیگار، پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا و کاهش مصرف غذاهای پرچرب میتواند احتمال بروز این بیماری گوارشی را کاهش دهد.
اگر در زمینه رفلاکس معده سوال دارید می‌توانید در زیر این مقاله در بخش نظرات، سوال خود را مطرح کنید. ما سعی می کنیم تا حد امکان سوالات شما را از پزشکان بپرسیم.
پزشک تایید کننده: دکتر میلاد دوادنگه
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.
آقای دکتر 4 سال است که برای درمان رفلاکس صبح و شب یک قرص می خورم اما اثر نداشته است. لطفا راهنمایی کنید.
بهتر بود که نوع قرص و دوز آن را هم مشخص می کردید. چون برخی از داروها باید قبل از غذا مصرف شوند اگر نه اثری ندارند.اما به طور کل اگر دارو اثر ندارد، باید به این نکته توجه داشت که برخی بیماری های دیگر هستند که علائم شبه رفلاکس دارند.