خشکی چشم، علائم، علل و درمان

خشکی چشم یکی از بیماری های رایج در چشم است که در خیلی از موارد ممکن است که توسط بیمار بررسی و یا پیگیری نشود. در شرایط آب و هوایی و مشاغل مختلف، میزان خشکی چشم متفاوت است. در جهان بین 5 تا 34 درصد مردم دچار خشکی چشم هستند. در سال های اخیر با بالا رفتن کیفیت زندگی، مردم توجه بیشتری به سلامت خود دارند و همین امر سبب شده که میزان خشکی چشم بیشتر مورد توجه و بررسی قرار گیرد. در این مقاله همراه مدافون باشید تا بیشتر با خشکی چشم آشنا شوید. محتوای این مقاله به تایید دکتر نگار اسماعیلی رسیده است.

علائم خشکی چشم

برای اینکه چشم، سلامت کامل داشته باشد، باید لایه ای از اشک بر سطح چشم، قرار بگیرد. این لایه اشک، تغذیه سطح قرنیه را تامین می کند و پلک زدن در محیط روان انجام می شود. علائم خشکی چشم با توجه به شدت آن متفاوت است. اولین علامت خشکی چشم، احساس گیر کردن چیزی در چشم است. 

خشکی چشم خفیف

• احساس گیر کردن چیزی در چشم
• احساس خستگی در چشم
• خستگی چشم

خشکی چشم پیشرفته 

• قرمزی چشم
• درد شدید چشم
• احساس گیر کردن و سنگریزه در چشم
• زخم قرنیه

علل ایجاد خشکی چشم

خشکی چشم یک شبه به و جود نمی آید بلکه عارضه ای است که در طی زمان ایجاد می شود. عوامل غیرمحیطی و محیطی زیادی می تواند موجب خشکی چشم شود. این عوامل عبارتند از:

تغییر ساختار اشک چشم

اشک چشم دارای سه لایه است. لایه پایین لایه موسینی، لایه وسطی آبکی و لایه بالایی چربی است. اگر این سه لایه قاطی بشود ساختار اشک به هم می ریزد. این امر می تواند باعث خشکی چشم شود.

کم بود ترشح چشم

کمبود ترشح اشک می تواند موجب خشکی چشم شود.

عمل لیزر چشم

یکی از دلایلی که می تواند موجب خشکی چشم شود عمل لیزر چشم است. در این حالت اعصاب قرنیه، آسیب می بیند. این خشکی معمولا بین 3 تا 6 ماه از بین می رود.

اختلال عملکرد غدد میبومین 

غدد میبومین در لبه پلک وجود دارند و بر روی اشک، چربی ترشح می کنند. در این اختلال، منافذ این غدد بسته شده و چربی تولید نمی شود. این عامل مهم ترین علت خشکی چشم غیرمحیطی است.

کم بود آب بدن

مهم ترین عامل محیطی خشکی چشم، مصرف ناکافی آب است که می تواند موجب کم شدن اشک شود. 

آلودگی هوا

با زیاد شدن میزان آلودگی هوا و آلاینده های محیطی در طی سال های اخیر، میزان خشکی چشم نیز افزایش یافته است.

فضای بسته

قرار داشتن در فضای بسته و خشک هم میتواند بروز خشکی چشم را افزایش دهد.

داروهای مصرفی

برخی داروها مانند آنتی هیستامین ها، داروی ضد فشار خون و …. موجب خشکی چشم می شوند

بیماری ها

بعضی بیماری ها مانند دیابت، پارکینسون، بیماری های روماتیسمی موجب خشکی چشم میشود.

افزایش سن

خشکی چشم در هر سنی می تواند اتفاق بیفتد. با بالا رفتن امید به زندگی در سال های اخیر و طولانی تر شدن عمر، میزان خشکی چشم نیز افزایش یافته است.

روزه داری

کمبود آب بدن به دلیل روزه داری می تواند موجب خشکی چشم شود.

شغل های خاص

بعضی مشاغل مثلا راننده ای که باد کولر مستقیم به چشمم می خورد، خدمه پرواز که در محیط خشک کابین فعالیت می کنند، باد مستقیم کولر گازی، از مواردی هست که موجب خشکی چشم می شود. موتورسواران و نانوایان که در محیط گرم و خشک در معرض حرارت هستند، از دیگر مشاغلی هستند که ریسک خشکی چشم در آنها بیشتر است.

وضعیت آب و هوا

در بعضی اقلیم ها و شرایط آب و هوایی خاص میزان خشکی چشم بیشتر است.

استفاده از تلفن همراه و کامپیوتر

نگاه کردن به سوژه پر نور در تاریکی مانند استفاده از گوشی موبایل در اتاق تاریک، استفاده طولانی مدت از کامپیوتر موجب می شود که میزان پلک زدن کم و باز بودن شکاف چشم بیشتر شود. این عامل موجب تبخیر اشک و در نتیجه خشکی چشم می شود.

اگر برای خشکی چشم نیاز به مشاوره با چشم پزشک دارید، بهترین چشم پزشکان آنلاین در اپلیکیشن مدافون، آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند:

راه های پیشگیری از خشکی چشم

افزایش رطوبت محیط

با استفاده از انواع بخور میزان رطوبت محیط را افزایش دهید.

مصرف آب بیشتر

با مصرف آب کافی از خشکی بدن و چشم پیشگیری کنید.

رعایت بهداشت پلک

شستشوی پلک ها و مژه ها با شامپو بچه یا ترکیبات مخصوص این کار، از جمله این موارد است.

ماساژ پلک با پنبه گرم

 این کار هم به عنوان درمان و هم پیشگیری از خشک شدن چشم موثر است. برای این کار با پنبه گرم شده روی بخار کتری، پلک خود را ماساژ داده و پنبه را به سمت پایین چشم حرکت دهید.

رعایت اصول پزشکی در هنگام روزه داری

در ساعت پایانی روزه که بدن کم آب است و یا هنگام گرمی هوا، میزان فعالیت خود را در هنگام روزه کم کنید.

استراحت دادن به چشم

در هنگام مطالعه و یا استفاده از تلفن همراه و کامپیوتر، هر چند وقت یک بار به خود استراحت بدهید. در این مورد از قانون 20-20-20 استفاده کنید. یعنی بعد از هر 20 دقیقه کار با تلفن همراه، کامپیوتر یا مطالعه، به مدت 20 ثانیه، به فاصله 20 فوتی (6 متری) نگاه کنید.

تقویت عضلات چشم

یک خودکار در دست خود نگه دارید و آن را دور و نزدیک کنید و همزمان با چشم خود، خودکار را دنبال کنید تا باعث تقویت عضلات چشم شود. 

غذاهای مناسب برای سلامت چشم

همان طور که می دانید کاتاراکت (آب مروارید) ، گلوکوم (آب سیاه) و رتینوپاتی دیابتی، شایع ترین علت نابینایی در دنیا هستند. مطالعات نشان داده است که رژیم های سرشار از قندهای ساده و رژیم هایی که مقدار اندکی آنتی اکسیدان دارند، می توانند ریسک ابتلا به بیماری های چشمی را افزایش دهند. بیماران مبتلا به دیابت هم باید رژیم غذایی مناسب را برای حفظ سلامت چشم رعایت کنند.

مصرف مواد غذایی که پس از مصرف، شاخص قند خون را به صورت یک دفعه بالا نبرد بلکه به تدریج بالا ببرد در همه افراد خصوصا در افراد دیابتی توصیه می شود. به طور کل برای بیماران دیابتی توصیه می شود که میوه هایی مانند خرما، انگور و آب میوه را کمتر مصرف کرده و به جای آن از خود میوه مانند سیب، پرتقال که فیبر بیشتری دارند و میوه هایی مانند گیلاس، زردآلو و کیوی استفاده کنند. 

به افرادی که قند خون ناشتای آنها بالای 100 است توصیه می شود که مصرف قند و شکر را محدود کرده و در مصرف کربوهیدرات ها هم از کربوهیدرات های کامل مانند جو، جوی دوسر، ماکارونی با آرد کامل استفاده کنند.

برای حفظ سلامت چشم، مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین A, E , C  و بتاکاروتن ها توصیه می شود. بتاکاروتن در میوه های زرد و نارنجی مانند هویج، خرما، سبزیجات زرد، کدو حلوایی، ذرت، گریپ فروت، بروکلی، موجود است. لبنیات، تخم مرغ، ماهی، انواع فلفل های رنگی و گوجه منابع خوب ویتامین آ هستند.

درمان خشکی چشم

درمان دارویی خشکی چشم شدید درمان خانگی ندارد و حتما باید به چشم پزشک مراجعه کرد. درمان دارویی این بیماری بر اساس نوع، مرحله، علت و گستردگی خشکی چشم باید توسط چشم پزشک انجام شود.در درمان خشکی چشم پیشرفته ازداروهای کورتونی ممکن است استفاده شود. در مراحل پیشرفته خشکی چشم و زخم قرنیه از روش هایی مانند قطره‌های چشمی مشتق از سرم اتولوگ انسانی با تجویز پزشک می توان بهره برد.

درمان دارویی خشکی چشم خفیف

برای درمان خشکی چشم خفیف می توانید هر یک ساعت از یک قطره اشک مصنوعی تک دوز استفاده کنید. قطره اشک مصنوعی هیچ ضرری ندارد و چشم به آن عادت نمی کند. در قطره های اشک مصنوعی به صورت بطری، معمولا هر 6 ساعت یک بار نیاز به مصرف دارد و بعد از یک ماه بطری باید دور انداخته شود.

درمان خانگی خشکی چشم

همان طور که گفته شد یکی از دلایل شایع غیرمحیطی در خشکی چشم خفیف، بسته شدن منافذ چربی روی پلک چشم یا اختلال عملکرد غدد میبومین است. بهترین راه برای درمان این نوع خشکی چشم، شستشوی پلک با پنبه گرم و ماساژ آن به سمت پایین است. 

برای گرم کردن پنبه می توانید از حرارت بخار کتری استفاده کنید. پنبه باید در حدی گرم شو که پلک را نسوزاند. این کار باید به مدت دو دقیقه و دو هفته انجام شود. هدف از این کار هدایت و آب کردن چربی های جمع شده بر روی پلک است. بنابراین دقت کنید که ماساژ از بالا به پایین انجام شده تا چربی ها آب و خارج شود.

به یاد داشته باشید که در خشکی چشم شدید و پیشرفته، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

سوالات پزشکی خشکی چشم

اگر شما هم تجربه ای از خشکی چشم دارید خوشحال می شویم که در بخش نظرات آن را مطرح سازید.