زایمان زودرس علائم تشخیص و علل

همان طور که می دانید حاملگی نرمال، حدود 40 هفته طول می کشد. زایمان زودرس معمولا قبل از 37 هفته رخ می دهد. در زایمان های زودرس در صورتی که سن بارداری بیش از 28 هفته باشد و جنین هم حداقل 700  گرم وزن داشته باشد، احتمال زنده ماندن او وجود دارد. در زیر 20 هفته معمولا به این پدیده سقط گفته می شود و نه زایمان زودرس. متاسفانه خانم هایی که سابقه زایمان زودرس دارند احتمال اینکه در بارداری های بعدی باز هم دچار این مشکل بشوند وجود دارد. این مقاله به تایید دکتر بهاره سلطانی رسیده است.

عوامل ایجاد زایمان زودرس

عوامل مختلفی در بروز زایمان زودرس نقش دارند، اما بیش از نیمی از عوامل خطری که باعث بروز زایمان زودتر از موعد می شود، هنوز شناسایی نشده است. این عوامل عبارتند از:

• ژنتیک
• سابقه زایمان زودرس
• بارداری های چندقلویی و دوقلویی
• بارداری در سن کمتر از 17 یا بیشتر از 35 سال
• کاهش وزن و یا عدم کسب وزن مناسب در دوران بارداری
• خونریزی واژینال در سه ماهه اول و دوم بارداری که البته در سه ماهه اول خطر بیشتری دارد
• کم خونی متوسط تا شدید در اوایل بارداری
• مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر خصوصا کوکائین در دوران بارداری
• در خانم هایی که با کمک درمان های ناباروری باردار شده اند
• سطح اجتماعی و اقتصادی پایین
• استرس زیاد
• بیماری های مزمن مادر مثل فشار خون
• خشونت خانگی

علل زایمان زودرس

پارگی ناگهانی کیسه آب

این علت شایع ترین علت زایمان زودرس می باشد.

برخی بیماری ها

بعضی مادران دچار بیماری های طبی هستند که پزشک برای نجات جان مادر مجبور به زایمان زودرس می شود مانند فشار خون بالا، جفت سرراهی با خونریزی های شدید، دیابت پیشرفته، مسمومیت بارداری، عفونت و…

اختلالات ساختاری در رحم یا دهانه رحم

بعضی اختلالات مانند فیبروم رحم، اختلالات مادرزادی رحم مثل رحم دوشاخ، کوتاه بودن دهانه رحم نسبت به حالت طبیعی یعنی کمتر بودن از 25 میلی متر که دهانه رحم بدون انقباض گشاد و یا باز می شود از عواملی هستند که می تواند منجر به زایمان زودرس شود.

علائم زایمان زودرس

برخی از علائمی که در ادامه آمده است، ممکن است چند روز زودتر از علائم دیگر ظهور کند. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

در صورتی که میخواهید از یک پزشک متخصص زنان، مشاوره پزشکی آنلاین دریافت کنید وارد لینک شوید:

مشاوره تلفنی با متخصص زنان

احساس درد و فشار مکرر در ناحیه لگن

همه خانم های باردار هر چند وقت یک بار، احساس درد دارند که جای نگرانی نیست . اما اگر این درد و فشار مکرر باشد باید به پزشک مراجعه کرد. دردهای زایمان زودرس به تدریج به هم نزدیک می شود.

لکه بینی

یکی از نشانه های زایمان زودرس لکه بینی و یا خونریزی واژینال است. دکتر زهرا نادری، قبلا در مقاله ای به طور مفصل درباره لکه بینی در بارداری توضیح داده است. مطالعه آن را به شما توصیه می کنیم:

همه چیز درباره لکه بینی در بارداری

آبریزش واژینال

در صورت آبریزش از واژن، حتما به پزشک خود مراجعه کنید. این موضوع می تواند ناشی از پاره شدن کیسه آب باشد.

افزایش میزان ترشحات واژینال

این علامت یکی از علائم مخفی زایمان زودرس است. اگر میزان ترشحات واژینال نسبت به گذشته افزایش پیدا کرد، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.

تشخیص زایمان زودرس

در صورت بروز علائم زایمان زودرس ، پزشک از طریق معاینه بررسی می کند که آیا دهانه رحم یا سرویکس در حال باز شدن، نازک و نرم شدن است یا خیر.

آبریزش از واژن هم می تواند نشان دهنده پاره شدن کیسه آب باشد. اگر این دو علامت یعنی باز شدن دهانه رحم و آبریزش از واژن، وجود داشته باشد نشان می دهد که پروسه زایمان زودرس شروع شده است.

 اگر این دو نشانه وجود نداشته باشد، می توان از تست های خاصی به صورت واژینال استفاده کرد. با این تست ها می توان بررسی کرد که آیا مادر در خطر زایمان زودرس واقعی قرار دارد یا خیر.

علاوه بر این یک سونوگرافی کامل برای بررسی وضعیت جنین، آب دور او، اندازه گیری طول سرویکس یا دهانه رحم و… نیز انجام می شود. خانم هایی که در خطر زایمان زودرس هستند، طول سرویکس شروع به کوتاه شدن می کند. اگر طول سرویکس کم باشد، حتی اگر علائم دیگر هم بروز پیدا نکند، احتمال زایمان زودرس بیشتر می شود.

علاوه بر این، آزمایش خون برای بررسی وضعیت مادر، لکوسیت (گلبول سفید خون) وعفونت انجام می شود.

از دیگر آزمایش هایی که در این شرایط انجام می شود، آزمایش ادرار برای بررسی عفونت مخفی در ادرار است. این عامل یکی از عوامل شایع در زایمان زودرس است، به همین علت یک آزمایش برای بررسی عفونت ادراری هم انجام می شود.

راه های درمانی در زایمان زودرس

اگر مادر قبل از 34 هفته باشد و به سمت زایمان زودرس رفته و یا وارد فاز آن شود، از مهم ترین کارهایی که انجام میشود، تزریق آمپول بتامتازون یا دگزامتازون است. این کار برای بلوغ ریه جنین و تسریع تکامل و جلوگیری از نارسایی ریه در جنین انجام می شود.

داروی دیگری که استفاده می شود، سولفات منیزیم است که به پایدار شدن عروق مغز در جنین و جلوگیری از خونریزی های مغزی کمک می کند.

داروهای دیگری مانند ایندومتاسین یا نیفدیپین هم داروهایی هستند که کمک می کنند که زایمان 24 تا 48 ساعت به تعویق بیفتد تا اثربخشی داروها کامل شود.

پیشگیری از زایمان زودرس در خانم هایی که سابقه آن را نداشته اند

در علم پزشکی، هموارد تاکید بر پیشگیری است. با رعایت نکات زیر، می توان از زایمان زودرس پیش گیری کرد.

کنترل بیماری دیابت

قبل از اقدام به بارداری لازم است که اگر مبتلا به دیابت هستید، آن را کنترل کنید.

کنترل وزن

حتما پیش از آن که اقدام به بارداری کنید، مشکل اضافه وزن خود را حل کنید. چاقی و اضافه وزن مادر یکی از مهم ترین عواملی است که بر روی بارداری اثر می گذارد. اضافه وزن ریسک دیابت، فشار خون، مسمومیت بارداری و زایمان زودرس را افزایش می دهد.

کنترل بیماری های زمینه ای

در صورتی که بیماری های زمینه ای دارید، قبل از اقدام به بارداری، حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید و هنگامی که بیماری تحت کنترل درآمده باشد، اقدام به بارداری کنید.

مصرف آسپرین

در مواردی با تشخیص پزشک، مصرف آسپرین می تواند از مسمومیت بارداری و همین طور زایمان زودرس به دنبال آن پیش گیری کند.  خانم های باردار با فاکتورهای خطری مانند فشار خون بالا، دیابت، چاقی، بارداری اول در سن بالای 35 سال، سابقه مسمومیت بارداری، فاصله بین دو حاملگی بیش از 10 سال و… طبق تجویز پزشک ممکن است که از آسپرین استفاده کنند.

در مدافون می توانید به صورت 24 ساعته با بهترین ماماهای کشور در ارتباط باشید.

دریافت مشاوره مامایی آنلاین و یا تلفنی

پیش بینی زایمان زودرس

توصیه می شود خانم های باردار، در هفته 16 تا 18 بارداری، درسونوگرافی، اندازه گیری طول سرویکس انجام دهند. در این سونوگرافی، طول دهانه رحم اندازه گیری می شود. اگر این اندازه کم باشد، این احتمال وجود دارد که خانم به سمت زایمان زودرس برود. اگر طول سرویکس کم باشد، ممکن است نیاز به استفاده از دارو یا یک عمل جراحی به نام سرکلاژ (دوختن دهانه رحم) باشد. این موضوع کمک می کند که دهانه رحم تقویت شده و احتمال زایمان زودرس بسیار کمتر می شود.

زایمان زودرس در خانم هایی که سابقه آن را داشته اند:

خانم هایی که دچار سقط (به دلایل مختلف از جمله نارسایی دهانه رحم) بوده اند و یا تجربه زایمان زودرس بین 14 تا 37 هفته را داشته اند، باید در تمام طول دوران بارداری تحت نظر پزشک باشند.

این خانم ها قبل از اقدام به بارداری باید از نظر حفره رحم ارزیابی شوند. بعضی وقت ها، یک سکتوم یا اشکالاتی در ساختار رحم، می تواند منجر به زایمان زودرس شود. اگر این سکتوم یا مشکل برطرف نشود، باز هم خطر زایمان زودرس وجود دارد.

در این خانم ها، بعد از هفته  14-15 بارداری باید اندازه گیری طول سرویکس به طور منظم انجام شود. اگر طول سرویکس از عدد خاصی کمتر شود، باید عمل جراحی سرکلاژ باید برای آنها انجام شود. در این افراد ممکن است که نیاز باشد که در تمام طول دوران بارداری، پروژسترون مصرف یا آمپول آن تزریق شود.

در بعضی از خانم هایی که سابقه زایمان زودرس داشته اند، ممکن است که در هفته 12-13 بارداری، بدون اندازه گیری اندازه دهانه رحم، عمل سرکلاژ انجام شود.

همچنین بسیار اهمیت دارد خانم هایی  که سابقه زایمان زودرس داشته اند بتوانند استرس خود را کنترل کنند. کاهش استرس نقش مهمی در کاهش احتمال بروز زایمان زودرس دارد.

چند قلویی و زایمان زودرس

در بارداری های دوقلو یا چند قلویی، عوارض زیاد جنین ها را تهدید می کند. این بارداری ها، به علل مختلفی منجر به زایمان زودرس می شوند. وقتی تعداد جنین بیشتر شود، مثلا دوقلویی بشود، سه قلویی، این ریسک به شدت افزایش پیدا می کند. به همین خاطر توصیه می شود، خانم هایی که از روش های کمک باروری استفاده می کنند کمترین تعداد ممکن جنین برای آنها گذاشته شود. دوقلویی خصوصا در حالتی که دوقلوها همسان هستند و جفت مشترک دارند، بسیار پردردسر است.

ژنتیک و زایمان زودرس

سابقه ژنتیکی در زایمان زودرس نقش بسیار پررنگی دارد. خانمی که خودش زایمان زودرس کرده به شدت در معرض زایمان زودرس است. خانمی که مادر یا خواهرانش دچار زایمان زودرس می شوند، هم باید آزمایشات دقیقی برایشان انجام شود چرا که این موضوع به ارث می رسد.

عوارض زایمان زودرس برای مادر

معمولا علت زایمان زودرس است که خیلی اهمیت دارد. خانم هایی که به دلیل فشار خون، مسمومیت بارداری دچار زایمان زودرس می شوند، در مواردی دچار درگیری کبد و کلیه و عروق مغز می شوند.

خانم هایی که دچار پارگی کیسه آب می شوند، ممکن است که چند هفته در بیمارستان بستری باشند تا حاملگی طولانی تر شود. این موضوع باعث افسردگی و مشکلات روحی زیادی برای مادران می شود.

سوالات پزشکی زایمان زودرس

در اپلیکیشن مدافون، می توانید به صورت 24 ساعته از بهترین پزشکان متخصص زنان و زایمان مشاوره پزشکی بگیرید:

اگر شما هم در زمینه زایمان زودرس تجربه ای دارید، خوشحال می شویم که دیدگاه خود را ثبت کنید.