در دمانس یا زوال مغز (زوال عقل) سلول‌های مغز طی فرآیندی آسیب می بینند و باعث می‌شود که عملکردهای مغزی کاهش پیدا کند. معروف ترین بیماری مربوط به زوال عقل آلزایمر است. بنابراین هر شخصی که به زوال عقل مبتلا است لزوما دچار آلزایمر نشده‌است اما 60-70 درصد بیمارانی که دچار زوال عقل هستند، بیماری آنها آلزایمر است. این مقاله به تایید دکتر محمد مهرنیا رسیده است. تا انتهای آن همراه ما باشید.
در زوال عقلی که ناشی از آلزایمر نیست ممکن است در مواردی زوال عقل برگشت پذیر باشد. مثلا کم کاری تیروئید یا کمبود ویتامین در سنین بالا، عوارض جانبی دارو، افزایش فشار در مغز می‌تواند با علائم زوال عقل ظاهر شود. با درمان این مشکلات زوال عقل قابل درمان یا قابل کنترل است.
همان‌طور که می دانید پروسه سالمندی در مغز هم مانند سایر ارگان های بدن اتفاق می‌افتد و عملکرد مغز کم می‌شود. بنابراین تا حدی طبیعی است که بعضی از فراموشی ها برای شخص با سن بالا رخ دهد و این لزوما به معنی دمانس یا زوال عقل نیست. بیماری دمانس (زوال عقل) به سن مرتبط است و در اکثر موارد افراد بالای 65 سال را درگیر می‌کند.
تفاوت زوال عقل با آلزایمر
همان طو رکه گفته شد، زوال عقل یا دمانس به مجموعه ای از بیماری‌هایی گفته می‌شود که در آنها، عملکرد مغز کاهش می‌یابد. در واقع آلزایمر یکی از بیماری‌های زوال عقل است که البته بخش عمده ای از بیماران دچار زوال عقل، بیماری آلزایمر دارند.
علاوه بر این آلزایمر یک بیماری پیشرونده است در حالی که انواعی از زوال عقل وجود دارد که برگشت پذیر و قابل درمان است.
علائم و نشانه‌های زوال عقل
از آنجایی که زوال عقل یک اصطلاح کلی است، علائم آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. افراد مبتلا به زوال عقل معمولا در زمینه حافظه، توجه، ارتباط، استدلال، قضاوت و حل مسئله دچار مشکل هستند.
این افراد ممکن است که گم شدن در یک محله آشنا، استفاده از کلمات غیر معمول برای اشاره به اشیاء، فراموش کردن نام یکی از اعضای نزدیک خانواده یا دوست، فراموش کردن خاطرات قدیمی، ناتوانی در انجام وظایف به‌طور مستقل را تجربه کرده باشند.
انواع بیماری‌های زوال عقل یا دمانس
آلزایمر
آلزایمر بیماری است که از قسمتی از مغز به نام هیپوکامپ شروع می‌شود. این قسمت از مغز مسئولیت یادگیری را بر عهده دارد. اولین نشانه‌های آلزایمر فراموشی حوادث اخیر است. بیمار ممکن است که مکررا یک سوال را بپرسد یا مثلا حادثه ای که برایش رخ داده است را فراموش کند.
آلزایمر یک بیماری پیش رونده است و درمانی که بتواند آن را کامل درمان یا از پیشرفت آن جلوگیری کند ندارد. با پیشرفت بیماری قسمت‌های دیگر مغز هم درگیر می‌شوند. مثلا ممکن است که مشکل در تکلم، مسیریابی و.. نیز رخ دهد.
در مقاله زیر دکتر پیام عاصم، جراح و متخصص مغز و اعصاب در خصوص بیماری آلزایمر به‌طور کامل توضیح داده است:
زوال عقل عروقی یا Vascular dementia
حدود 10 درصد از موارد زوال عقل با سکته مغزی یا سایر مشکلات مربوط به جریان خون در مغز مرتبط است. دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا نیز از عوامل خطر هستند. علائم زوال عقل عروقی، بسته به ناحیه و سطحی از مغز که دچار سکته سکته شده‌است، متفاوت است. علائم این بیماری به‌طور ناگهانی بدتر می‌شود.
دمانس مغزی با اجسام لویی یا Lewy body dementia
دمانس مغزی با اجسام لویی علاوه بر علائم معمولی مانند از دست دادن حافظه، ممکن است مشکلات حرکتی یا تعادلی مانند سفتی یا لرزش نیز به همراه داشته باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به این نوع از دمانس، تغییراتی در هوشیاری از جمله خواب‌آلودگی در طول روز، گیجی یا خیره شدن را تجربه می‌کنند. این بیماران ممکن است دچار اختلالات خواب یا توهم شوند.
فراموشی پیشانی گیجگاهی یا Fronto-temporal dementia
این نوع زوال عقل اغلب به دلیل بخشی از مغز که بر آن اثر می گذارد، باعث تغییر در شخصیت و رفتار بیمار می‌شود. افراد مبتلا به این این نوع دمانس، ممکن است از خود رفتار نامناسب و ناشایست نشان دهد. به عنوان مثال، فرد ممکن است فحش و حرف های بد بزند. این بیماران ممکن است مشکلاتی در مهارت های زبانی مانند صحبت کردن یا درک هم داشته باشند.
زوال عقل مختلط یا Mixed dementia
زوال عقل مختلط حالتی است که بیش از یک نوع زوال عقل به‌طور همزمان در مغز وجود دارد که بیشتر در افراد 80 سال و بالاتر رخ می‌دهد. به عنوان مثال، ممکن است فردی به بیماری آلزایمر وهمزمان زوال عقل عروقی مبتلا باشد. تشخیص زوال عقل مختلط معمولا آسان نیست چرا که علائم یک نوع زوال عقل ممکن است بارزتر باشد و با علائم نوع دیگر همپوشانی داشته باشد. پیشرفت بیماری زوال عقل مختلط ممکن است سریع تر از انواع دیگر آن باشد.
در صورتی که در خصوص زوال عقل نیاز به مشاوره با پزشک متخصص مغز و اعصاب دارید، در اپلیکیشن مدافون، می‌توانید به صورت شبانه روزی مشاوره دریافت کنید.
اگر شما هم در اطراف خود در زمینه دمانس (زوال عقل) یا آلزایمر تجربه ای دارید خوشحال می شویم که تجربه خود را در بخش دیدگاه‌ها ثبت کنید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.