همه ما می‌دانیم نور خورشید بیش از آنکه برای پوست مفید باشد، به آن آسیب می زند. فقط 20 دقیقه زیر نور مستقیم خورشید بودن، به شدت موجب آسیب پوست می‌شود. البته مضر بودن آفتاب برای پوست به این معنا نیست که باید از نور خورشید فرار کرد. چرا که بدن انسان برای تولید ریز مغذی های ضروری مانند ویتامین D، به نور خورشید نیاز دارد.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده‌است.
در این بین باید حالت متعادلی را پیدا کنیم که هم بدن، به میزان کافی نور خورشید را دریافت کند و هم پوست آسیب نبیند. متاسفانه بسیاری از مردم نمی‌توانند به موقع متوجه نشانه‌های آسیب زدن خورشید به پوست شوند و گاهی آنقدر دیر متوجه می‌شوند که به جدی ترین آسیب های پوست مانند سرطان پوست مبتلا می‌شوند.
قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید، باعث تغییر بافت بدن می‌شود. گاهی اوقات پوست، نازک می‌شود و در نتیجه مشکلاتی مانند کبودی، ایجاد خطوط روی پوست و پاره شدن پوست به وجود می‌آید. گاهی بالعکس پوست ضخیم می‌شود. از تبعات ضخیم شدن پوست، ایجاد چروک های درشتی مانند چروک های پشت گردن است که بعد از کشیدن پوست از بین نمی رود.
لکه‌های پوستی ناشی از تابش نور خورشید یا آفتاب سوختگی، نوع دیگری از ضایعات پوستی است که در اثر قرار گرفتن پوست در معرض اشعه ماورا بنفش ایجاد می‌شود. اندازه و رنگ این لکه‌ها متغیر هستند اما عموما قرمز رنگ هستند. در این مقاله از مدافون درباره سوختگی پوست با نور خورشید صحبت می کنیم.
در فصل تابستان خصوصا تیر و مرداد ماه، آفتاب در حالت عمودی به سطح زمین می تابد و می‌تواند اثرات و عوارض بیشتری به همراه داشته باشد. ساعت 10 تا 16 ساعت کلیدی آفتاب سوختگی می‌باشد.
مهم‌ترین قسمتی از نور خورشید که به پوست آسیب می زند، اشعه ماورا بنفش یا UV است. در لامپ ها میزان اشعه ماورا بنفش خیلی کم است. بنابراین در نورهای خانگی چنین خطری نگرانی زا نیست. اشعه مادون قرمز یا نور مرئی خورشید هم اگر مقدار و شدت زیادی داشته باشد، می‌تواند به پوست آسیب بزند. این آسیب ها بیشتر شامل ایجاد لک و تا حدی پیر شدن پوست است. اما اشعه UV می‌تواند اثرات جدی مانند سرطان پوست یا تشدید بیماری‌های پوستی را به دنبال داشته باشد.
آفتاب علاوه بر پوست می‌تواند به چشم نیز آسیب زیادی وارد کند و استفاده از عینک های آفتابی در این زمینه اهمیت فراوانی دارد.
دلیل اصلی آفتاب سوختگی چیست؟
دلیل اصلی آفتاب سوختگی، واکنش سریع پوست به اشعه‌ی ماوراء بنفش است. با تابیده شدن نور خورشید به بیرونی‌‌ترین لایه پوست، ملانین‌های پوست تغییر رنگ می‌دهند و پوست به اصطلاح برنزه می‌شود. این تغییر رنگ پوست در واقع به خاطر نقش محافظتی است که در مقابل نور خورشید در پوست ما اتفاق می‌افتد.
پیشنهاد مطالعه | در این مقاله می‌توانید درباره خال های پوستی اطلاعات مفیدی کسب کنید.
راه‌های پیشگیری از سوختن پوست در آفتاب
همه ما با استفاده از ضدآفتاب ها برای مراقبت از پوست در مقابل خطرات اشعه ماورا بنفش خورشید آشنا هستیم اما خوب است بدانید که اجتناب از قرار گرفتن در نور خورشید و استفاده از محافظ هایی مانند لباس، کلاه و … الویت بالاتری دارد.
درست است که استفاده از ضدآفتاب روش موثر و مفیدی است اما بهترین راه پیشگیری از آفتاب سوختگی، اجتناب از قرار گرفتن در نور خورشید است.
نکته ای لازم به ذکر است که آفتاب سوختگی فقط در هنگامی که به صورت مستقیم زیر نور خورشید قرار گرفته‌ایم اتفاق نمی‌افتد. حتی زمانی که آسمان کاملا ابری هم باشد، اشعه‌های مضر خورشید می‌تواند به راحتی از ابرها، آب یا برف هم نفوذ کرده و به پوست صورت ما آسیب وارد کند.
بنابراین راه‌های پیشگیری از آفتاب سوختگی عبارتند از
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خصوصا در ساعت های بین 10 تا 16
- قرار گرفتن در سایه خصوصا در ساعات اوج اشعه UV
- استفاده از چتر و کلاه های آفتابگیر
- استفاده از لباس هایی که بدن را در مقابل نور آفتاب محافظت کند
- استفاده از ضدآفتاب ها
- استفاده از عینک های آفتابی بزرگ که بتواند پوست زیر پلک را نیز محافظت کند
چه کسانی بیشتر در معرض خطر آفتاب سوختگی هستند
- کسانی که دارای مو، پوست و چشم روشن هستند
- افراد دارای کک و مک
- کسانی که مدت زمان طولانی در معرض آفتاب هستند
- کسانی که سیگار مصرف می‌کنند
- کسانی که برای تعطیلات و آفتاب گرفتن در معرض آفتاب قرار میگیرند
علائم آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی می‌تواند به صورت شدید و یا خفیف اتفاق بیفتد. درمان آفتاب سوختگی شدید باید تحت نظر پزشک متخصص پوست و مو انجام شود. در حالت خفیف می‌توان از درمان های خانگی و کرم های ترمیم کننده و التیام بخش استفاده کرد.
علائم آفتاب سوختگی خفیف
- گرم شدن و التهاب خفیف پوست پوست
- قرمز شدن پوست
- درد حساسیت و خارش
علائم آفتاب سوختگی شدید
- داغ شدن و التهاب شدید پوست
- تورم پوست
- تاول های پوستی
- وجود تب، تهوع، خستگی و سردرد همراه با علائم پوستی
- احساس درد در چشم‌ها یا مشکلات بینایی
درمان آفتاب سوختگی
همان‌طور که گفته شد در آفتاب سوختگی شدید که باعث ایجاد تاول، تورم و التهاب شدید پوست می‌شود باید به پزشک مراجعه کنید. در آفتاب سوختگی خفیف این موارد را رعایت کنید:
- از کرم های ترمیم کننده و التیام بخش پوست استفاده کنید
- دوش آب سرد یا خنک بگیرید.
- بعد از حمام کمی آب روی پوست خود باقی بگذارید
- از مرطوب کننده پوست استفاده کنید
- از مرطوب کننده حاوی آلوئه ورا یا سویا برای تسکین پوست آفتاب سوخته استفاده کنید
- از مسکن‌هایی مانند آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید
- آب بیشتر بنوشید
- با استفاده از لباس از پوست آفتاب سوخته در مقابل آفتاب بیشتر مراقبت کنید
- در ناحیه ای که آفتاب سوختگی دارد حتما از ضدآفتاب ها استفاده کنید
بهترین پماد آفتاب سوختگی
پمادهای آفتاب سوختگی متعددی این روزها در بازار وجود دارد. از جمله بهترین پمادها:
- برناگل
- ادیب
- کالاندولا
- سیلور سولفات
- تتراسایکلین
- ناژو
- هربکس
- نیتروفورازون
- تریامسینولون
- هیدرودرم
برنز کردن پوست
کسانی که مکررا در معرض برنز کردن پوست، آفتاب گرفتن و سولاریوم قرار دارند واقعا به پوست خود آسیب میزنند و این موضوع اثبات شده‌است. آسیب به پوست می‌تواند ایجاد لک، پیر شدن پوست، ایجاد چین و چروک و حتی سرطان پوست باشد.
برای تغییر رنگ پوست توصیه می‌شود که از موادی که تغییر دهنده رنگ پوست هستند استفاده شود. اگر می‌خواهید آفتاب بگیرید حتما زمان آن باید کوتاه باشد. علائم آفتاب سوختگی ممکن است همان زمان که در معرض نور آفتاب هستید خود را نشان ندهد بلکه یک ساعت بعد نمایان شود.
دستگاه های سولاریم از اشعه UV A برای برنز کردن پوست استفاده می‌کند ولی UV B که سرطان زا است در این دستگاه ها وجود ندارد. اما ثابت شده‌است که UV A در ایجاد لک، چین و چروک و پیری پوست موثر است.
سوال و جواب پزشکی آفتاب سوختگی
علت به وجود آمدن جوش های سرسیاه چیست؟
جوش های سرسیاه به علت باقی ماندن ترشحات غدد چربی در منافذ پوست به وجود می‌آید. این ترشحات در معرض هوا، اکسیده شده و رنگ سیاه پیدا می‌کنند. اگر افرادی که پوست چرب دارند، از لوازم آرایش یا پوشاننده چرب استفاده کنند احتمال به وجود آمدن جوش های سرسیاه در پوستشان بیشتر می‌شود. کسانی که زیاد در آفتاب قرار دارند در معرض گشاد شدن مجاری پوست و جوش های سرسیاه قرار دارند.
من پوست روشنی دارم و لکه‌های قهوه ای رنگ روی پوستم دارم. لطفا من را راهنمایی کنید که چه کار باید بکنم.
اولین قدم برای شما این است که سعی کنید در معرض آفتاب قرار نگیرید. کک و مک های پوست اگر در معرض نور خورشید نباشند، خودشان کمرنگ تر می‌شوند. اگر لکه‌های پوستی دارید که بر اثر آفتاب به وجود آمده است (که برخی به اشتباه آن را به دلیل مشکلات کبدی می شناسند) باید توسط پزشک متخصص پوست و مو درمان شود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر آفتاب سوختگی قرار دارند؟
افرادی که پوست، مو و یا چشم روشن ، کک و مک دارند بیشتر در معرض خطر آفتاب سوختگی قرار دارند.
آقای دکتر آیا ترکیب سرکه و روغن سیاه دانه می‌تواند لک صورت را برطرف کند؟
خیر. هرگز به درمان های خانگی که در شبکه های اجتماعی گفته می‌شود اعتماد نکنید و درمان این موارد را به پزشک بسپارید. پزشک با درمان موضعی و یا لیزر می‌تواند لکها را برطرف کند.
بهترین راه پیشگیری از آفتاب سوختگی، برای کشاورزان که زمان‌های طولانی آفتاب هستند، چیست؟
کشاورزان به دلیل شغلشان ساعت های طولانی در معرض آفتاب قرار دارند. سعی کنید در قسمت سایه قرار بگیرید یا از سایه بان استفاده کنید. در ساعت هایی که نیاز نیست در معرض آفتاب باشید، در آلاچیق یا تراکتور و یا جایی باشید که سایه باشد. حتما از کلاه های پهن و لبه گرد استفاده کنید. لباس هایی بپوشید که کل بدن را پوشش دهد. کلاه هایی که دارای پارچه هایی برای پوشاندن گردن است برای محافظت در برابر آفتاب بهتر است. استفاده از ضدآفتاب هم می‌تواند بسیار موثر باشد.
آیا نور خورشید می‌تواند باعث ایجاد زگیل پوستی شود؟
منشا زگیل پوستی، ویروس است. ویروس به قسمتی از پوست که سد دفاعی آن شکسته است وارد می‌شود و باعث ایجاد زگیل می‌شود. در جامعه بسیاری از ضایعات پوستی به عنوان زگیل شناخته می‌شود در حالی که تشخیص زگیل باید توسط پزشک متخصص پوست انجام شود. ضایعاتی که در مقابل آفتاب به وجود می آیند به نام کراتوزهای خورشیدی می شناسیم. در این حالت پوست ضخیم می‌شود و لایه شاخی بر روی آن افزایش پیدا می‌کند و خیلی از این کراتوزها شبیه به زگیل است. این کراتوزها به دلیل قرار گرفتن در آفتاب به وجود می آیند که شکلی شبیه به زگیل دارند اما زگیل بر اثر نور خورشید به وجود نمی‌آید.
برای نوزادان که دائم دست خود را در دهان و چشم خود می برند، چه طور از ضدآفتاب استفاده کنیم؟
برای نوزادان زیر 6 ماه توصیه نمی‌شود که از ضدآفتاب استفاده شود. برای نوزادان باید از پوشش هایی استفاده شود که جلوی آفتاب را می‌گیرد. بعد از 6 ماه می‌توانید از ضدآفتاب های مخصوص کودکان استفاده کنید. با این حال این ضدآفتاب ها نمی‌تواند جایگزین پوشش ها، کلاه، لباس پوشیده و محافظ ها شود.
دخترم 4 ساله است. از چه روشی استفاده کنم که دچار آفتاب سوختگی نشود؟
خیلی مهم است که به کودکان آموزش دهید که آفتاب چه خطراتی برای پوست به همراه دارد. استفاده از لباس های آستین کوتاه، شلوارک ها و… کودکان را بیشتر در معرض آفتاب سوختگی قرار می‌دهد. لباس های تنگ و چسبیده به تن، دارای تار و پود نازک که نور از آن عبور کند خطر آفتاب سوختگی را افزایش می‌دهد. در کنار این موارد، استفاده از ضدآفتاب ها هم اهمیت زیادی دارد.
با اینکه من بیشتر وقت را در خانه هستم پوست صورت و دستانم روز به روز در حال تیره شدن است.لطفا من را راهنمایی کنید.
تیره شدن پوست بر اثر آفتاب است. نور آفتاب می‌تواند از شیشه عبور کند و باعث تیره شدن پوست شود. هنگامی که در خانه هستید، مواظب باشید که در معرض نور از پشت پنجره هم نباشید. اما اگر مطمئن هستید که در داخل خانه در معرض نور آفتاب قرار ندارید، بعضی بیماری‌ها و داروها نیز می‌تواند باعث تیره شدن پوست شود. برای بررسی این موضوع به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
اگر به پزشک متخصص پوست و مو دسترسی ندارید، همین الان می‌توانید در اپلیکیشن مدافون، از بهترین پزشکان متخصص پوست و موی آنلاین مشاوره دریافت کنید.
من دچار لک های سیاه رنگ بزرگ زیر پوستی هستم. علت این لکه‌های پوستی چیست؟
این لک ها از عوارض تجمعی آفتاب است. وقتی که پوست سالیان سال در معرض آفتاب قرار می‌گیرد، در سنین بالا می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های پوستی شود. پاره شدن مویرگ‌های پوست بر اثر آسیب دیدن لایه میانی پوست از دیگر دلایل این لکه‌های پوستی است.
اگر دچار آفتاب سوختگی شدیم چه کار باید بکنیم؟
اگر آفتاب سوختگی خفیف و در حد قرمزی پوست است، می‌توانید از درمان های خانگی،کرم های ترمیم کننده و التیام بخش استفاده کنید. اما اگر سوختگی در حد تاول و ورم پوست باشد باید حتما به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
مناسب‌ترین SPF برای پوست کدام است؟
جهت حفاظت قسمت‌های بدون پوشش پوست، از کرم ضد آفتاب با SPF 30 به بالا استفاده کنید.
SPF 15 امکان محافظت از پوست به اندازه یک پانزدهم اشعه‌های مضر آفتاب را دارد.
SPF 30 می‌تواند به اندازه 97 درصد از اشعه‌های UVB با پوست جلوگیری کند.
SPF 50 هم می‌تواند تا 98 درصد اشعه‌های UVB با پوست را بگیرد.
تجربه شما از آفتاب سوختگی چیست؟ تجربه خودتان را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.