خلط خونی یا هموپتزی به دفع خون از مجاری تنفسی گفته‌می‌شود. خون موجود در خلط، می‌تواند در حد رگه های خون و یا در حجم بسیار زیاد باشد. اگر حجم خون در هر بار تخلیه ی خلط بیشتر از ۱۰۰ سی سی و یا بیشتر از ۶۰۰ سی سی در شبانه روز باشد، خطرناک است و مشکل جدی محسوب میشود.
گاهی ممکن است خونی که همراه با خلط خارج شده، منشاء تنفسی نداشته و به دنبال خونریزی از سیستم گوارشی باشد که در این حالت به آن هماتمز (بالا آوردن خون از سیستم گوارشی) می‌گویند. افتراق و تشخیص این دو حائز اهمیت است.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه، بررسی و تایید شده‌است.
داشتن خلط خونی یک اتفاق ساده و بی اهمیت نیست. اگر سیگار یا قلیان مصرف یا در محیط های آلوده زندگی می‌کنید، ممکن است فکر کنید که خلط خونی به علت وجود این موارد، طبیعی است اما اینطور نیست. برای بررسی و یافتن علت خلط خونی حتما باید به فوق تخصص ریه مراجعه کنید.
خلط چیست؟
خلط سینه مشابه با ترشحات بینی، بر اثر تحریک مخاط، واکنش دفاعی بدن و برای کمک به حفظ سلامت ریه است. بسیاری از افراد خلط سینه را خصوصا بعد از سرماخوردگی تجربه می‌کنند.
خلط خونی چیست؟
خلط خونی می‌تواند شامل رگه های خونی، خون، رنگ قرمز در خلط باشد. خلط خونی می‌تواند ناشی از مشکلات و بیماری‌های تنفسی و یا حتی گوارشی باشد.
علل وجود خون در خلط چیست؟
1.عفونت
عفونت شایع‌ترین علت خلط خونی است که می‌تواند شامل عفونت دستگاه تنفس فوقانی، عفونت در مخاط ملتهب در افراد با مشکل مزمن تنفسی باشد. عفونت در دستگاه تنفس تحتانی هم می‌تواند موجب بروز خلط خونی شود. در دوران کووید بسیاری از افراد خلط خونی را تجربه کردند. بیماری سل نیز یکی از انواع عفونت‌های تنفسی شایع است.
متاسفانه سل یک بیماری مسری است و به همین علت، افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، می‌توانند خطر ابتلا برای اطرافیان را داشته باشند. به همین علت، مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند از ابتلای سایر افراد به این بیماری جلوگیری کند.
2. برونشیت
برونشیت التهاب یا عفونت برونش ها یا مجاری راه‌های هوایی است. به زبان ساده، برونش ها، لوله هایی هستند که هوا را از دهان و بینی به ریه‌ها وصل می‌کند. برونشیت می‌تواند حاد یا مزمن باشد. یکی دیگر از عواملی که می‌تواند سبب بروز خلط خونی شود برونشیت است.
3. سرطان
سرطان ریه در دنیا و کشور ما ایران، جز شایع‌ترین سرطان هاست. متاسفانه این سرطان در مراحل پیشرفته تر خود را نشان می‌دهد و مهلک تر از سایر سرطان ها بوده و درمان سخت تری دارد. در کشور ما غالبا این سرطان دیر تشخیص داده میشود در حالی که اگر بیمار با مشاهده خلط خونی به پزشک مراجعه کند، امکان دریافت درمان شفابخش بیشتر است.
بیمارانی که به بدخیمی ریوی مبتلا هستند، اگر با علامت خلط خونی مراجعه کنند، شانس بیشتری برای درمان دارند. چرا که در اکثر مواقع سرطان ریه علامت خاصی ندارد و اگر شخصی در مراحل اولیه و فقط با علامت خلط خونی متوجه این بیماری شود، شانس بیشتری برای درمان دارد.
عوامل موثر بر بدخیمی تنفسی
سن
با ورود به دهه پنجم و ششم افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری در خصوص بدخیمی های تنفسی قرار دارند. افرادی که سن کمی دارند عموما کمتر در خطر بدخیمی های ریه قرار دارند مگر اینکه سوابق خانوادگی این بیماری وجود داشته باشد.
آلودگی هوا
با افزایش میزان آلودگی در کشور، احتمال بروز بدخیمی های تنفسی روبه افزایش است.
جنسیت
سرطان ریه در آقایان بیشتر دیده میشود چرا که آقایان بیشتر سیگار می کشند. این روزها با پایین آمدن سن مصرف دخانیات و رواج بیشتر آن بین خانم‌ها، بدخیمی های ریوی در خانم‌ها هم بیشتر دیده میشود.
4. بیماری کرونا (کووید)
خلط خونی به‌خصوص در افرادی که با ویروس کویید ۱۹ درگیری ریوی دارند گزارش‌شده‌است. اما به عنوان یک نشانه‌ی ثابت و تکراری از کرونا شناخته نمی‌شود. اگر کرونا دارید؛ تنگی نفس و سرفه و تب به همراه سنگینی قفسه سینه دارید، الزاما باید عکسی از ریه شما تهیه‌شود.
نکته‌ی مهمی که در رابطه با خلط خونی در کرونا وجود دارد این است که بیمار دچار تنگی نفس باشد. اگر تنگی نفس دیده‌شود و شب‌ها هنگام خواب نفس به سختی رفت و آمد کند، احتمال اینکه درگیری ریوی وجود داشته‌باشد، بسیار زیاد است. کسانی که درگیری ریوی دارند، باید تحت نظارت باشند.
خلط خونی معمولا از علائم اولیه کرونا نیست و کم پیش می‌آید که اولین علامتی که فرد مبتلا می‌بیند، خلط خونی باشد. همچنین خلط خونی می‌تواند به صورت رگه‌هایی از خون در خلط و یا به صورت خونریزی روان و رقیق مشاهده شود که هر دو نیازمند بررسی هستند.
5.سل (توبرکلوزیس)
همان‌طور که گفته شد بیماری سل یکی از دلایل وجود خون در خلط است.
6.مصرف کوکایین
مصرف کوکائین هم می‌تواند موجب بروز خلط خونی شود.
تشخیص علت خلط خونی
برای تشخیص علت خلط خونی ممکن است که پزشک عکس یا سی تی اسکن ریه را توصیه کند. این کار بیشتر برای رد سایر بیماری‌ها و غربالگری استفاده میشود. سی تی اسکن دقت بیشتری نسبت به عکس دارد اما با این حال در این موارد به جز موارد پیشرفته مورد خاصی دیده نمی‌شود.
همچنین پزشک ممکن است از برونکوسکوپی برای بررسی ریه و مجاری هوای بیمار استفاده کند. در این روش پزشک می‌تواند جایی که مخاط آزرده و یا ملتهب است را پیدا و مشخص کند.
به هر حال در هر خلط خونی پزشک بررسی های خود را تا آنجا ادامه می‌دهد که بتواند علتی برای این خلط خونی پیدا کند.
سوال و جواب پزشکی خلط خونی
آیا وجود خلط خونی طبیعی است؟
وجود خون در خلط، یک موضوع طبیعی نیست و نشان دهنده مشکلی فراتر از یک عفونت ساده در مجاری تنفسی است و نشان می‌دهد التهابی که در مجاری تنفسی است بیش از یک سرماخوردگی ساده است. بنابراین باید علت وجود خون در خلط بررسی و مشخص شود.
اگر نیاز به مشاوره با پزشک فوق تخصص ریه دارید، بهترین پزشکان آنلاین در اپلیکیشن مدافون، آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
آیا سیگار یا مصرف مواد مخدر می‌تواند باعث خلط خونی شود؟
مصرف طولانی مدت سیگار، قلیان یا مواد مخدر می‌تواند موجب التهاب مخاط و در نتیجه خلط خونی شود.خلط خونی یک موضوع عادی و ساده نیست و حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
پدرم خلط خونی دارد. سی تی اسکن انجام دادیم ولی چیز خاصی دیده نشد. لطفا راهنمایی کنید.
در اکثر موارد در سی تی اسکن ریه در افرادی که خلط خونی دارند، چیز خاصی دیده نمی‌شود مگر اینکه شخص بیماری خیلی پیشرفته ای داشته باشد. مثلا کسی که برونشیت مزمن دارد، در عکس ریه او چیزی دیده نمی‌شود مگر اینکه توده ای وجود داشته باشد. در مواردی که شخص خونریزی زیادی دارد ممکن است شواهدی از خونریزی در عکس دیده شود. معمولا از عکس و سی تی برای غربالگری و رد بیماری‌های دیگر در خلط خونی استفاده میشود.
آیا رژیم غذایی خاصی برای بیماران مبتلا به خونریزی ریوی وجود دارد؟
بسته به عامل بروز خلط خونی متفاوت است. اگر علت خلط خونی عفونت یا بدخیمی‌باشد، تغذیه نقش چندانی ندارد. در افرادی که مشکلات مزمن ریوی دارند، مانند افرادی که برونشیت مزمن دارند می‌توانند با کمک تغذیه روانی خلط خود را بیشتر کرده و احتمال بروز عفونت را کاهش دهند.
آیا سرطان ریه یک سرطان مهاجم محسوب میشود یا چون عموما دیر تشخیص داده میشود، به قسمت‌های دیگر بدن تهاجم می‌کند؟
سرطان ریه، متاسفانه مرگبارترین سرطان در دنیا است. بخشی از این مشکل به دلیل تشخیص دیرهنگام این بیماری است. دلیل دیگر آن، گردش خون بالایی است که در ریه وجود دارد و می‌تواند موجب سرایت بیشتر این بیماری به سایر قسمت‌های بدن شود.
بعد از سرماخوردگی خلط خونی دارم. آیا نگران کننده است؟
اگر سیگاری هستید و مطمئن هستید که در سیستم تنفسی فوقانی دچار بیماری یا مشکلی مانند سینوزیت یا برونشیت حاد ندارید، قطعا باید به پزشک مراجعه کنید.
بنده آلرژی شدید و خلط دارم که گاهی خونی میشود. لطفا راهنمایی کنید.
آلرژی باعث ایجاد خلط خونی نمی‌شود مگر اینکه مشکلی در ریه به وجود آورده باشد. باید علت خلط خونی توسط پزشک مشخص شود.
بنده خلط خونی دارم و آسپرین هم مصرف میکنم. آیا این دارو می‌تواند باعث خلط خونی شود؟
آسپرین و سایر داروهای ضدانعقاد نمی‌توانند باعث ایجاد خلط خونی شوند. علت خلط خونی باید بررسی و تشخیص داده شود.
منبع: دکتر میلاد دودانگه
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.