بسیاری از افراد مشکل وجود خون در مدفوع را تجربه کرده‌اند. برخی افراد که سابقه هموروئید یا شقاق مقعدی دارند، ممکن است چندین بار به این وضعیت دچار شده باشند. مواردی همچون هموروئید، شقاق مقعد، بیماری التهابی روده (IBD) و سرطان کولورکتال و… می‌توانند موجب مدفوع خونی شود. خونریزی ممکن است به صورت رگه های خون در مدفوع، خون تازه یا کهنه، خونی که روی دستمال کاغذی یا کاسه توالت دیده می‌شود باشد. همه دلایل وجود خون در مدفوع نگران کننده نیستند اما حتما لازم است که با پزشک فوق تخصص گوارش در این زمینه مشورت کنید.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده‌است.
رنگ های مختلف خون در مدفوع
اگر رنگ خون در مدفوع تازه و قرمز روشن باشد به این معنی است که خونریزی در قسمت‌های پایین روده بزرگ، رکتوم یا مقعد است.
خون قرمز تیره یا مایل به قرمز می‌تواند به علت خونریزی در قسمت بالای روده بزرگ یا روده کوچک باشد.
اگر مدفوع شما سیاه رنگ بود که به آن ملنا گفته می‌شود می‌تواند نشان دهنده وجود خونریزی در معده (زخم معده) باشد.
گاهی نیز خون در مدفوع تنها از طریق آزمایش قابل تشخیص است و با چشم دیده نمی‌شود که به آن خونریزی مخفی گفته می‌شود. این آزمایش غربالگری برای سرطان کولورکتال است.
علل شایع خون در مدفوع
همان‌طور که در بالا اشاره شد، علل مختلفی می‌تواند موجب خونریزی در مدفوع شود که عبارتند از:
هموروئید
هموروئید در واقع شایع‌ترین علت وجود خون در مدفوع است. بواسیر یا هموروئید به رگ‌های متورم شده در قسمت تحتانی مقعد و راست روده گفته می‌شود. بواسیر می‌تواند بر اثر زور زدن هنگام دفع مدفوع، یبوست، بارداری، بلند کردن جسم سنگین و… پیش آید. هر چند هموروئید آزار دهنده است اما موضوع خطرناک و جدی نیست.
شقاق مقعدی
بیماری شقاق مقعدی یک شکاف یا ترک باریک در پوست دیواره ی مقعد و مخاط اطراف آن است که در نیمه ی تحتانی مقعد رخ می‌دهد. شقاق هم ممکن است پس از زور زدن هنگام دفع مدفوع یا یبوست رخ دهد و با هموروئید اشتباه گرفته شود. شقاق و هموروئید هر دو ممکن است با درد همراه باشد و معمولا خود به خود درمان می‌شوند اما شقاق ممکن است که گاهی خود به خود خوب نشود و نیاز به درمان داشته باشد.
بیماری التهابی روده یا IBD
بیماری التهابی روده (Inflammatory bowel disease) که به‌طور مخفف IBD نامیده می‌شود، توسط متخصص گوارش درمان و تشخیص داده می‌شود. این بیماری برای توصیف اختلالاتی که شامل التهاب مزمن دستگاه گوارش می‌شود، به کار برده می‌شود. انواع بیماری التهابی روده عبارتند از
کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی)
شرایطی است که در آن در امتداد پوشش سطحی روده بزرگ (کولون) و راست روده، التهاب و زخم وجود دارد.
کرون
در این نوع از IBD، پوشش داخلی دستگاه گوارش دچار التهاب می‌شود که اغلب می‌تواند لایه های عمیق تر دستگاه گوارش را نیز درگیر کند.
این دو بیماری معمولاً با اسهال، خونریزی مقعدی، درد شکم، خستگی و کاهش وزن همراه هستند. بیماری IBD می‌تواند گاهی ناتوان کننده باشد و منجر به عوارض سخت و سنگینی بشود.
عفونت‌های مقاربتی
برخی از عفونت‌های مقاربتی رایج می‌توانند باعث التهاب و خونریزی در پوشش مقعد یا مقعد شوند، از جمله سوزاک، کلامیدیا و سیفلیس. تبخال و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هم ممکن است کمی خونریزی کند.
دیورتیکولیت
دیورتیکولیت (Diverticulitis) التهاب دیورتیکول‌های جدار روده معمولاً در انتهای تحتانی، نزدیک به راست روده است. گاهی دیورتیکولیت در روده باریک نیز مشاهده می‌شود. عفونی و ملتهب شدن دیورتیکولیت ها می‌تواند باعث خونریزی حاد شود.
زخم معده
زخم معده نیز از مواردی است که می‌تواند سبب به وجود آمدن خون در مدفوع شود.خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی مدت بیشتری طول می‌کشد تا بیرون بیاید، بنابراین خون ناشی از زخم معده ممکن است تیره، سیاه و قیر مانند باشد.
زور زدن در زمان اجابت مزاج
زور زدن بیش از حد در طول اجابت مزاج می‌تواند باعث خونریزی مقعدی شود. این عارضه اغلب با یبوست ارتباط دارد و برای پیشگیری از آن باید یبوست را درمان نمایید. زور زدن زیاد باعث ایجاد شرایطی مانند هموروئید یا شقاق مقعدی خواهد شد. زمانی که مدفوع بسیار سفت باشد می‌تواند باعث پارگی پوست اطراف مقعد شود که در نهایت با خونریزی از دیواره مقعد همراه خواهد بود.
پیشنهاد مطالعه | در این مقاله به چندین سوال شما درباره زخم معده پاسخ داده ایم. سوال و جواب پزشکی زخم معده
پولیپ روده بزرگ و سرطان روده بزرگ
پولیپ یک بیرون زدگی قابل رویت از سطح مخاط است که منشا آن پوشش داخلی روده است. این توده ها در محل های مختلف در سیستم گوارش بوجود می آیند، اما اغلب پولیپ روده بزرگ بوجود می‌آید. پولیپ های روده شایع هستند و پولیپ های بزرگ ممکن است باعث خونریزی شود. گاهی اوقات پولیپ ها می‌توانند سرطانی شده و پولیپ های سرطانی بیشتر باعث مدفوع خونی می‌شوند. در این موارد معمولا پزشک با کمک کولونوسکوپی به بررسی روده می پردازد.
آیا وجود خون در مدفوع همیشه نگران کننده است؟
نه لزوما اما می‌تواند باشد. از آنجایی که مدفوع خونی هم می‌تواند نشان دهنده مشکلاتی مانند هموروئید، بواسیر و شقاق مقعد باشد و هم مشکلاتی همچون سرطان، لازم است که حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر به پزشک فوق تخصص گوارش دسترسی ندارید، در اپلیکیشن مدافون، می‌توانید از بهترین پزشکان آنلاین گوارش، مشاوره تلفنی و یا متنی دریافت کنید.
چه مقدار خون در مدفوع خطرناک است؟
هر میزان خون در مدفوع نیازمند رسیدگی و بررسی توسط پزشک است. بنابراین اگر دچار خونریزی کم، زیاد یا حتی یک بار خونریزی یا خونریزی ادامه دار شدید لازم است که به پزشک مراجعه کنید. اگر تب، ضعف بیش از حد، استفراغ، یا مشاهده مقادیر زیادی خون در مدفوع خود دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار اسهال خونی هستید، مطالعه این مقاله از دکتر نگار اسماعیلی را به شما پیشنهاد می کنیم: همه چیز درباره اسهال خونی
تشخیص علت وجود خون در مدفوع
همان‌طور که گفته شد علل مختلفی می‌تواند موجب به وجود آمدن مدفوع خونی شود. برای تشخیص علت این موضوع پزشک ممکن است از این راه‌ها استفاده کند:
معاینه راست روده و مقعد
پزشک برای تشخیص هموروئید یا شقاق ممکن است بیمار را معاینه فیزیکی کند. به این ترتیب که بیمار باید به حالت سجده قرار بگیرد تا پزشک بتواند مقعد و راست روده را معاینه کند.
آنوسکوپی
آنوسکوپی معاینه کانال مقعدی با استفاده از یک دوربین کوچک با ذره بین است.
پروکتوسکوپی
پروکتوسکوپی معاینه راست روده و مقعد با استفاده از یک اسکوپ کوتاه و سفت است.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
معاینه ای با استفاده از یک محدوده طولانی تر برای دیدن کولون تحتانی به کار برده می‌شود.
کشت باکتری برای شناسایی عفونت‌ها
این کشت به صورت آزمایشگاهی انجام می‌شود.
آزمایش مدفوع
ممکن است پزشک برای شما آزمایش مدفوع توصیه کند تا بتواند شواهد خونریزی فعال، خون مخفی، التهاب یا عفونت‌های خاص را بررسی کند.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی به فرایندی گفته می‌شود که کولونوسکوپ از طریق مقعد وارد رکتوم یا راست روده می‌شود و سطح داخلی روده بزرگ را مورد بررسی قرار می‌دهد. معمولا در قسمت نوک دستگاه یک دوربین به همراه چراغ قرار داده شده تا محیط داخلی رکتوم به آسانی دیده شود. در حال حاضر این روش برای تشخیص بیماری‌های مختلفی به کار می‌رود که مهم‌ترین آنها سرطان روده بزرگ است.
آندوسکوپی فوقانی
در صورت مشکوک شدن به خونریزی دستگاه گوارش فوقانی، پزشک ممکن است آندوسکوپی فوقانی را پیشنهاد دهد. در این روش آندوسکوپ از گلو به معده و دوازدهه وارد می‌شود.
درمان خون در مدفوع
بسته به اینکه کدام یک از عواملی که گفته شد باعث خونریزی مقعدی و وجود خون در مدفوع می‌شود، درمان متفاوت است. در واقع خون در مدفوع نشانه یک بیماری دیگر است که باید درمان شود.
. شرایطی مانند شقاق مقعدی می‌تواند به مرور زمان خود به خود از بین برود یا با پماد درمان شود. هموروئید یکی دیگر از علل شایع خونریزی مقعدی است که می‌توان آن را با رفع مشکلات یبوست، تغییر رژیم‌غذایی و مصرف آب یا احتمالاً جراحی درمان کرد. در صورتی که خون در مدفوع نشانه ای از ابتلا به سرطان باشد نیاز به درمان‌های تخصصی شیمی درمانی یا پرتودرمانی خواهد داشت.
درمان خانگی خون در مدفوع
اگر علت خون در مدفوع هموروئید یا بواسیر باشد، می‌توان با کمک درمان های خانگی و پمادهایی که برای این موضوع وجود دارد آن را درمان کنید.
خلاصه
مشاهده خون در مدفوع از مشکلات گوارشی است که می‌تواند بیانگر یک بیماری ساده و یا هشدار دهنده عارضه‌ای جدی باشد توجه به علائم ایجاد شده و نوع خون در مدفوع کمک می‌کند که پزشک در تشخیص علت بروز آن نظر دقیق‌تری ارائه دهد. اما در هرصورت برای تشخیص خون در مدفوع نیاز است به متخصص گوارش مراجعه و آزمایشات تخصصی انجام شود.
سوال و جواب پزشکی درباره وجود خون در مدفوع
خون در مدفوع بدون درد نشانه چیست؟
وجود خون در مدفوع بدون درد معمولاً به دلیل بواسیر است، اما می‌تواند دلایل دیگری مانند شقاق مقعد، پولیپ یا موارد دیگر هم باشد. وجود خون در مدفوع چه همراه با درد باشد و چه بدون درد، نیازمند بررسی توسط پزشک دارد.
آیا زور زدن هنگام دفع مدفوع می‌تواند باعث خونریزی شود؟
بله، یبوست و زور زدن به مدفوع می‌تواند باعث خونریزی مقعدی شود. وقتی زور می‌زنید، ممکن است هموروئید یا شقاق مقعدی رخ دهد و باعث خونریزی شود. مدفوع بسیار سفت ممکن است پوست داخل مقعد را پاره کند و باعث خونریزی شود. درمان یبوست می‌تواند به جلوگیری از این اتفاق کمک کند.
علت وجود خون در مدفوع کودک چیست؟
کودکان و نوزادان هم ممکن است به علت سفت شدن شکمشان و یبوست دچار هموروئید یا شقاق مقعدی شوند. آنها ممکن است که به کولیت عفونی هم مبتلا شوند اما به ندرت ممکن است علت وجود خون در مدفوع کودکان بیماری‌های مزمن مانند IBD، دیورتیکولیت یا سرطان روده بزرگ باشد.
علت وجود خون در مدفوع خانم‌ها چیست؟
همان دلایلی که در بالا گفته شد مانند هموروئید، شقاق مقعدی، بیماری التهابی روده، پولیپ و سرطان روده در خانم‌ها هم می‌تواند باعث مدفوع خونی شود. گاهی در خانم‌ها، آندومتریوز اگر به قسمت پایین روده یا راست روده سرایت کند، ممکن است باعث خونریزی رکتوم شود.
آیا تغذیه می‌تواند باعث ایجاد مدفوع خونی شود؟
بعضی مواد غذایی مانند چغندر، گوجه فرنگی، شاه توت یا رنگ خوراکی قرمز می‌تواند موجب تغییر رنگ مدفوع شود. مکمل آهن هم می‌تواند رنگ مدفوع را تیره یا سیاه کند.
اگر شما هم تجربه ای درباره وجود خون در مدفوع دارید، در بخش دیدگاه‌ها، تجربه خود را با ما و سایر مخاطبان در میان بگذارید.
منبع: کلینیک cleveland
پزشک تایید کننده: دکتر میلاد دودانگه
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.