سلنیوم یک ماده معدنی ضروری است که در بسیاری از فرآیندهای بدن نقش دارد. از آنجایی که بدن نمیتواند این عنصر کمیاب را خودش بسازد، باید این ماده از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها دریافت شود.
سلنیوم به ساخت دی ان ای و محافظت در برابر آسیب سلولی و عفونت کمک میکند. بدن ما بهطور معمول فقط به مقدار کمی سلنیوم نیاز دارد. این ماده همچنین در تولید مثل و متابولیسم هورمونهای تیروئید نقش دارند. بیشتر سلنیوم در بدن در بافت ماهیچه ای ذخیره میشود و بالاترین غلظت آن در غده تیروئید است. این ماده معدنی همچنین نقش مهمی در سیستم غدد درون ریز، ایمنی و قلب و عروق دارد
کمبود سلنیوم
میزان سلنیوم مواد غذایی در کشورهای مختلف جهان بسته به خاک آن کشور متفاوت است. کمبود سلنیوم در خاک میتواند بر روی دام ها هم اثر بگذارد.
افرادی که تحت دیالیز قرار می گیرند، و همچنین افرادی که مبتلا به HIV هستند، شانس بیشتری برای ابتلا به کمبود سلنیوم دارند. شرایط گوارشی مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک نیز ممکن است جذب سلنیوم مورد نیاز را دشوارتر کند.
علائم کمبود سلنیوم
خستگی
این علامت غیر اختصاصی، متأسفانه، با کمبود سایر مواد معدنی هم ممکن است رخ دهد. خستگی اغلب با کمبود سلنیوم نیز گزارش شدهاست و ممکن است به نقش این ماده معدنی در عملکرد طبیعی تیروئید مربوط باشد.
حالت روحی ضعیف و خسته
اگر میزان مصرف سلنیوم به حدی کم شود که باعث کمبود شود، ممکن است خلق و خوی پایینی داشته باشید. این علامت نیز غیراختصاصی است، اما ممکن است به پزشک کمک کند که با ترکیب علائم دیگر، این کمبود را تشخیص دهد.
ضعف سیستم ایمنی
سطوح پایین سلنیوم ممکن است شخص را مستعد ابتلا به بیماریهای عفونی کند یا حتی سایر پاتوژن های بی ضرر را به بیماریهای تهدید کننده زندگی تبدیل کند.
ریزش مو
هورمونهای تیروئید نقش مهمی در رشد و بازسازی مو دارند. بدون سلنیوم، تولید هورمون تیروئید کند میشود. سلولهای فولیکول های مو به این افت هورمون تیروئید پاسخ میدهند و موها ممکن است سریعتر از حد معمول بریزند
پیشنهاد مطالعه | در این مقاله دکتر سارا نجفی اطلاعات مفیدی درباره ریزش مو برای شما ارائه کردهاند. مطالعه آن را به شما توصیه میکنیم: همه چیز درباره ریزش مو
ضعف عضلانی
اختلالات عضلانی اسکلتی که باعث ضعف، درد و خستگی میشود در بیماران با سطح سلنیوم پایین گزارش شدهاست. کمبود سلنیوم همچنین میتواند بر عضلات قلب تأثیر بگذارد.
ناباروری
کمبود این ریزمغذی نه تنها میتواند باعث ناباروری شود، بلکه در صورت باردار شدن، در دوران بارداری نیز مشکلاتی ایجاد میکند. کمبود سلنیوم در مراحل اولیه بارداری با سقط جنین، وزن کم هنگام تولد و آسیب به سیستم ایمنی و عصبی جنین همراه است
تشخیص کمبود سلنیوم
تشخیص کمبود سلنیوم را میتوان از طریق آزمایش خون انجام داد. نمونه های مو یا ناخن نیز میتواند گرفته شود که نشانه بهتری از وضعیت سلنیوم طولانی مدت است. آزمایش دیگری که پزشک ممکن است انجام دهد، آزمایش سطح گلوتاتیون پراکسیداز یا سایر سلنوپروتئینهایی است که برای عملکرد به سلنیوم نیاز دارند.
درمان کمبود سلنیوم
در صورت کمبود میزان سلنیوم ممکن است نیاز به اصلاح رژیم غذایی، مصرف مکمل سلنیوم یا هر دوی آنها باشد. گوشت، غذاهای دریایی، و محصولات لبنی همگی منابع خوب تامین سلنیوم هستند.
در برخی افراد مانند مبتلایان به گره های تیروئید، بیماریهای تیروئیدی مانند بیماری گریوز، سیستم ایمنی ضعیف یا سرطان ضروری است که کمبود سلنیوم سریعتر رفع شود.
توجه داشته باشید که مصرف زیاد سلنیوم میتواند باعث سلنوز یا سمیت سلنیوم شود که خطرناک است.سلنوز میتواند عوارض جانبی مانند ریزش مو، خستگی، حالت تهوع و استفراغ ایجاد کند.
سلنیوم و پوکی استخوان
.مطالعات محققان چینی نشان میدهد عنصر معدنی سلنیوم در کاهش احتمال ابتلا به پوکی استخوان نقش دارد.
رشد استخوان ها
به گزارش پایگاه خبری مدیکال نیوز، استخوانها از فیبرهای کلاژن و مواد معدنی تشکیل شدهاند. از بدو تولد تا اوایل ۲۰ سالگی، سلولهای استخوانی با جذب مواد مغذی و معدنی رشد میکنند و متراکم میشوند. معمولا اوج تراکم استخوانها در ۲۰ سالگی است. رشد و توسعه استخوانها تا حدود ۲۵ سالگی ادامه دارد و پس از آن کاهش مییابد. پس از ۴۵ سالگی و با افزایش سن، تراکم استخوانها به تدریج کاهش مییابد و کلسیم لازم برای بدن از ذخیره استخوانها تامین میشود.
در پوکی استخوان اصطلاحا استخوانها متخلخل میشوند. ساختار میکروسکوپی استخوانها به صورت لانه زنبوری است. منافذ و خانههای استخوان پوک بسیار بزرگتر از استخوان سالم است. در این حالت استخوانها به تدریج جرم و تراکم خود را از دست میدهند و بسیار حساس و شکننده میشوند.
بر اساس آمار ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان به پوکی استخوان مبتلا هستند. از هر سه زن یک نفر پس از ۵۰ سالگی به این عارضه مبتلا میشود. این آمار در مردان یک از پنج نفر است.
نقش کلسیم در پوکی استخوان
همانطور که می دانید یکی از مواد معدنی مورد نیاز بدن، کلسیم است که کمبود آن میتواند موجب پوکی استخوان شود.
کلسیم یک ماده معدنی است که انسان برای داشتن استخوانها و دندانهای سالم بدن به آن نیاز دارد. کلسیم همچنین نقش مهمی در لخته شدن خون، کمک به انقباض ماهیچهها و تنظیم ریتم طبیعی قلب و عملکرد عصبی دارد. حدود ۹۹ درصد کلسیم بدن در استخوان ها ذخیره میشود و ۱ درصد باقی مانده در خون، ماهیچه ها و سایر بافتها یافت میشود.
پیشنهاد مطالعه: در مقاله زیر ما بهطور مفصل به ماده معدنی کلسیم پرداختهایم. مطالعه این مقاله را به شما توصیه می کنیم همه چیز درباره کلسیم
کمبود سلنیوم در پوکی استخوان
مطالعات اخیر نشان میدهد علاوه بر کلسیم، ماده معدنی سلنیوم نیز در جلوگیری از پوکی استخوان نقش دارد. ماهی، انواع آجیل، گوشت گاو و مرغ و انواع دانههای روغنی، غلات، جگر و سیر حاوی سلنیوم هستند. البته مقدار سلنیوم در غذاها بسته به میزان سلنیوم خاکی که در آن کشت میشود میتواند بسیار متفاوت باشد. میزان این ماده در مناطقی همچون چین، روسیه و اروپا کم میباشد.
میزان توصیه شده سلنیوم برای مردان و زنان بالغ بالای 19 سال 55 میکروگرم در روز است. زنان باردار و شیرده به ترتیب به حدود 60 و 70 میکروگرم در روز نیاز دارند.
حداکثر میزان قابل تحمل مصرف سلنیوم برای همه بزرگسالان بالای 19 سال و زنان باردار و شیرده روزانه 400 میکروگرم است.
محققان احتمال میدهند سلنیوم با مهار مولکولهای ایمنی مانند سیتوکین در کاهش ابتلا به پوکی استخوان نقش دارد. تحقیقات بیشتر جهت اثبات این موضوع در حال انجام میباشد.
در اپلیکیشن مدافون، میتوانید به صورت شبانه روزی از بهترین پزشکان آنلاین کشور مشاوره دریافت کنید. آشنایی با پزشکان متخصص آنلاین مدافون
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.