انواع بیماری های خونی

بیماری‌های خونی زمانی رخ می‌دهند که بخشی از خون شما کار خود را انجام نمی‌دهد. ممکن است خونریزی بیش از حد داشته باشید، در لخته شدن مشکل داشته باشید و یا دفع خون بیش از حد داشته باشید. با اکثر بیماری‌های خونی، افراد می‌توانند انتظار داشته باشند که طول عمر و سبک زندگی نسبتاً طبیعی داشته باشند. تشخیص زود هنگام و درمان به موقع این بیماری‌ها می‌توان بسیاری از این بیماری‌ها را درمان نمود.

این مقاله به تایید دکتر فرنوش نوذری رسیده است.

برو به لیست متخصصان خون و سرطان مدافون

با انواع بیماری‌های خونی آشنا شوید.

بیماری‌های خونی مختلف وجود دارد که توسط هماتولوژیست ها تشخیص و درمان می‌شوند. برخی از آنها خوش خیم (غیر سرطانی) و برخی دیگر از انواع سرطان خون هستند. آنها می‌توانند شامل یک یا چند مورد از سه نوع اصلی سلول‌های خونی (‌‌گلبول‌های قرمز، ‌‌گلبول‌های سفید و پلاکت ها) باشند. در واقع اختلالات خونی شرایطی هستند که بر توانایی خون برای عملکرد صحیح تأثیر می گذارد. انواع مختلفی از اختلالات خونی وجود دارد و علائم آن بستگی به نوع آن دارد. با این حال، برخی از علائم رایج این اختلالات شامل خستگی غیر قابل توضیح و کاهش وزن است.

اغلب بیماری‌های خونی تعداد سلول‌ها، پروتئین‌ها، پلاکت ها یا مواد مغذی خون را کاهش می‌دهند یا در عملکرد آنها اختلال ایجاد می‌کنند. اکثریت اختلالات خونی ناشی از جهش در بخش‌ هایی از ژن ‌های خاص است و می ‌تواند به خانواده ‌ها منتقل شود.

البته همچنین برخی از شرایط پزشکی، داروها و عوامل سبک زندگی نیز می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های خونی شوند.

در ادامه این مقاله فهرستی از شایع‌ترین بیماری‌های خونی که توسط هماتولوژیست‌ ها شناسایی شده اند را برای شما آورده ایم. تا انتها همراه ما باشید.

اختلالات خونی مؤثر بر سلول‌های قرمز خون     

کم خونی

کمبود تعداد ‌‌گلبول‌های قرمز خون یا عدم فعالیت درست این سلول‌ها که اغلب باعث ضعف و رنگ پریدگی می‌شوند، کم خونی نام دارد. علل زیادی برای ایجاد کم خونی وجود دارد. طبق گزارش انجمن هماتولوژی آمریکا، کم خونی بیش از 3 میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

‌رایج‌ترین انواع عبارتند از:

کم خونی های ناشی از فقر آهن

 زمانی که بدن آهن کافی ندارد یا نمی‌تواند آن را به درستی جذب کند

کم خونی بارداری

زمانی که تقاضا برای ‌‌گلبول‌های قرمز خون بیش از حد معمول باشد

کم خونی های ناشی از کمبود ویتامین

 معمولاً ناشی از مصرف کم ویتامین B-12 و فولات در رژیم غذایی است

کم خونی های همولیتیک غیر ارثی

که در آن ‌‌گلبول‌های قرمز خون به‌طور غیر طبیعی در جریان خون شکسته و از بین می روند، چه در اثر آسیب، بیماری یا داروها.

کم خونی های همولیتیک ارثی

کم خونی همولیتیک ذاتی هنگامی ایجاد می‌شود که ‌‌گلبول‌های قرمز تولید شده توسط بدن شما به درستی کار نکند. این وضعیت اغلب به صورت ارثی رخ می‌دهد؛ مانند افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل یا تالاسمی که هموگلوبین غیر طبیعی دارند. در موارد دیگر، یک ناهنجاری متابولیک ارثی می‌تواند به کم خونی همولیتیک ذاتی منجر شود، مانند افرادی که دچار نقص آنزیم G6PD یا بی ثباتی غشای ‌‌گلبول‌های قرمز مانند اسفروسیتوز ارثی هستند. هرکسی در هر سنی ممکن است کم خونی همولیتیک ایجاد شود.

کم خونی آپلاستیک

زمانی رخ می‌دهد که مغز استخوان به اندازه کافی هر سه نوع سلول خونی ‌‌گلبول‌های قرمز، ‌‌گلبول‌های سفید و پلاکت ها را تولید نکند.

کم‌خونی سلول ‌های داسی شکل

کم‌خونی سلول‌های داسی شکل یک اختلال خونی ارثی است. ین نوع اختلال زمانی رخ می‌دهد که یک پروتئین غیرطبیعی در گلبول‌های قرمز خون، آن‌ها را سفت، چسبناک و به شکل حرف C در می‌آورد، سپس این سلول‌های غیرعادی از بین می‌روند و باعث بروز کم‌خونی می‌شوند. همچنین ممکن است این سلول‌ها در رگ‌های خونی کوچک قرار بگیرند و باعث بروز درد، سکته مغزی یا مشکلات دیگر شوند. مصرف دارو می‌تواند مانع بروز این مشکلات شود.

تالاسمی

تالاسمی یکی از بیماری‌های ارثی خونی و ژنتیکی است که از طریق والدین به فرزندان منتقل می‌شود. در این بیماری به دلیل نقص در ژن هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن در خون)،  تعداد ‌‌گلبول‌های قرمز خون بشدت کاهش می‌ یابد و اکسیژن به اندازه کافی به تمام بدن نمی ‌رسد، این مشکل در نهایت منجر به آنمی یا کم خونی خفیف تا شدید در افراد مبتلا می‌شود. این بیماری به دو صورت خفیف (مینور ) و شدید (ماژور) دیده می‌شود.

بیشتر بدانید درباره: سرطان خون

اختلالات خونی مؤثر بر سلول‌های سفید خون

لنفوم

نوعی سرطان خون که در سیستم لنفاوی ایجاد می‌ شود. در لنفوم، سلول سفید خون بدخیم می ‌شود و به‌صورت غیرعادی تکثیر و منتشر می ‌شود. درمان با شیمی‌ درمانی و یا پرتودرمانی معمولاً طول عمر فرد مبتلا را زیاد می ‌کند و گاهی آن را کاملاً درمان می ‌کند.

لوسمی

نوعی سرطان خون که در آن سلول سفید خون بدخیم می ‌شود و داخل مغز استخوان تکثیر می ‌شود. لوسمی می ‌تواند حاد (سریع و شدید) یا مزمن (پیشرفت کند) باشد. شیمی ‌درمانی و یا پیوند سلول بنیادی (پیوند مغز استخوان) روش ‌های درمان لوسمی هستند و شاید موجب درمان قطعی این بیماری شوند.

میلوفیبروز

یک بیماری مزمن است که با مواد فیبری در مغز استخوان، کم خونی و بزرگ شدن طحال ظاهر می‌شود. همچنین این بیماری به عنوان متاپلازی میلوئید آگنوژنیک نیز شناخته می‌شود.

میلودیسپلازی

نوعی اختلال است که در آن مغز استخوان به درستی عمل نمی‌کند و سلول‌های خونی طبیعی به اندازه کافی تولید نمی‌کند.

اختلالات خونی مؤثر بر پلاسمای خون

هموفیلی

بیماری هموفیلی یک بیماری خونی است که طی آن روند انعقاد خون به کندی انجام می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری بعد از جراحت، جراحی یا کشیدن دندان دچار خونریزی های مداوم و پیوسته می‌شوند. در هموفیلی شدید، خونریزی پیوسته بعد از ترومای جزئی یا بدون جراحت (خونریزی ناگهانی) روی می‌دهد. عوارض جدی این بیماری نتیجه خونریزی مفاصل، عضلات، خونریزی مغز یا سایر بافت‌های بدن می‌باشد. هموفیلی خفیف لزوما با خونریزی ناگهانی همراه نیست و این بیماری زمانی ظاهر و نمایان می‌شود که خونریزی غیرعادی بعد از جراحی یا جراحت های شدید روی دهد.

• هموفیلی A  کمبود فاکتور ۸
• هموفیلی B  کمبود فاکتور ۹

بیماری فون ‌ویلبراند

بیماری فون ‌ویلبراند (VWD) شایع ‌ترین اختلال انعقاد خون ارثی است که لخته شدن خون را در فرد درگیر مختل می ‌کند. این اتفاق به دلیل نقص در میزان تولید یا ساختار پروتئینی به نام فاکتور فون ‌ویلبراند است. در صورت ابتلا به بیماری فون ‌ویلبراند، هرگونه بریدگی، تصادف یا جراحی می ‌تواند منجر به خونریزی شود که متوقف شدن آن سخت است.

سایر اختلالات خونی مؤثر بر پلاسمای خون عبارتند از:

• حالت افزایش انعقادپذیری
• ترومبوز وریدی عمقی
• انعقاد درون‌رگی منتشر (DIC)

اختلالات خونی مؤثر بر پلاکت‌ ها

ترومبوسیتوپنی

ترومبوسیتوپنی وضعیتی است که در آن خون دارای تعداد کمتر از حد طبیعی سلول‌های خونی به نام پلاکت است. پلاکت‌ها به همراه دیگر سلول‌های خونی در مغز استخوان‌ها ساخته می‌شوند. پلاکت‌ ها از رگ‌های خونی عبور کرده و به محل آسیب می‌ روند و به هم می‌چسبند و برای جلوگیری از خونریزی، ایجاد لخته می‌کنند.

ترومبوسیتوز بنیادی (ترومبوسیتمی اولیه)

یک اختلال سلول بنیادی چند ظرفیتی است که منجر به افزایش سطح پلاکتها می‌شود.

سایر اختلالات خونی مؤثر بر پلاکت‌ ها عبارتند از:

• پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک
• ترومبوسیتوپنی ناشی از هپارین
• پورپورای ترومبوسیتوپنیک ترومبوتیک

این مقاله به تایید دکتر فرنوش نوذری پزشک عمومی رسیده است.