مبارزه برای ریشه کن کردن بیماری سل قدمت زیادی دارد. این بیماری هنوز جز 10 علت اصلی مرگ و میر در جهان است. این بیماری سالیانه موجب مرگ یک و نیم میلیون نفر می شود. این بیماری یکی از مهم ترین بیماری های عفونی و واگیردار قرن حاضر می باشد و قادر است تمام اعضای بدن را مبتلا کند اما سل ریوی شایع ترین نوع سل است.در صورتی که سل، سایر اعضای بدن به جز ریه را درگیر کند به آن سل خارج از ریه گفته می شود مانند سل استخوانی، سل گوارشی، مننژیت سلی و…
کشور ما نیز جز کشورهایی است که بیماری سل در آن شایع نسبتا بالایی دارد. سیستم مراقبت و درمان بیمار سل در کشور ما رایگان است. با مراجعه به مراکز درمانی می توانید داروهای مناسب را دریافت کنید. در ضمن در واکسیناسیون کشوری، واکسن ب ث ژ بر علیه این بیماری تزریق می شود.
عامل بیماری سل، باکتری میله ای شکلی به نام باسیل سل است که به صورت ذرات ریز وارد هوا می شود. این ذرات توسط عطسه، سرفه و صحبت کردن فرد مبتلا به سل ریوی در هوا پخش می شود. وقتی میکروب سل وارد بدن می شود در عرض 48 ساعت خود را به نقاط مختلف بدن می رساند. ابتلا به بیماری سل بر اثر تماس طولانی مدت با شخص آلوده رخ می دهد.
در صورتی که برای بیماری سل نیاز به مشاوره با پزشک متخصص عفونی دارید، از طریق لینک زیر می توانید سوال خود را بپرسید:
علائم بیماری سل
- سرفه طولانی مدت معمولا بیش از دو هفته که با خلط و یا خلط خونی همراه باشد.
- خستگی زودرس و ضعف بدن
- کاهش وزن و بی اشتهایی
- تب های طول کشیده
- تعریق شبانه
- تنگی نفس و درد قفسه سینه
علائم در این بیماری معمولا حاد هستند.
تشخیص و درمان بیماری سل
اقدام تشخیصی بیماری سل، معمولا با بررسی خلط و همچنین تصویربرداری صورت می گیرد. با بررسی علائم بالینی و موارد گفته شده تشخیص بیماری سل داده می شود.
ابتلا به بیماری سل
تماس نزدیک با بیماری که مبتلا به بیماری سل است در فضای بسته و به مدت طولانی می تواند منجر به این بیماری شود. هنگامی که فرد بیمار سرفه و یا عطسه می کند، این باکتری در هوا پخش شده و حدود 4 ساعت می تواند در هوا معلق بماند. وقتی این باکتری وارد بدن فرد سالم می شود، ممکن است علائم خفیفی داشته و یا حتی علامتی نداشته باشد.
در 80 تا 90 درصد افراد، در چنین مرحله ای، عفونت خاموش می شود و بیماری عفونت نهفته سلی پیش می آید. با تست پوستی سلی، این عفونت نهفته تشخیص داده می شود. در این تست که PPD نامیده می شود، مشتق پروتئینی از باکتری سل به زیر جلد تزریق می شود و بر اثر میزان قرمزی و التهاب واکنش انجام شده، تشخیص عفونت نهفته سلی انجام می شود.
ممکن است این عفونت کم کم پیشرفت کند و بعد از مدت ها مجددا فعال شود و در داخل ریه حفره ایجاد کند. این مرحله بیماری سل پیش می آید.
میكروب سل در خلط كاملاً خشك شده و یا در گرد و غبار معلق پس از ۸ تا ۱۰ روز از بین می رود. این میكروب در خاك سرد و سایه دار حداقل ۶ ماه زنده مانده و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه، هفته ها و ماه ها مقاومت دارد. بنابراین هوای اتاق آلوده شده به میكروب سل توسط بیمار، می تواند حتی در غیاب او موجب بیماری شود. تابش مستقیم آفتاب در عرض ۵ دقیقه می تواند باسیل سل را از بین ببرد.
انتقال میکروب سل از بیمار به اطرافیان به سه عامل واگیر بودن بیماری سل بیمار، محیطی که تماس در آن اتفاق می افتد و مدت زمان تماس بستگی دارد. بهترین راه برای مبتلا نشدن به سل، قرنطینه کردن شخص بیمار است. شروع درمان سل در کاهش انتقال آن بسیار موثر است، به طوری که واگیری این بیماری، سریعاً بعد از دوهفته از شروع درمان حتی در صورت مثبت بودن آزمایش خلط کاهش می یابد.
چه کسانی بیشتر در خطر بیماری سل هستند؟
افراد
- دارای نقص سیستم ایمنی
- دارای بیماری های زمینه
- مبتلا به سرطان
- مبتلا به HIV (این مورد یکی از شایع ترین موارد ابتلا به سل است)
در خطر ابتلا به بیماری سل قرار دارند.
ما قبلا در مقاله ای خواندنی درباره بیماری HIV به طور مفصل توضیح داده ایم. مقاله زیر را از دست ندهید:
راه های پیشگیری از بیماری سل
راه های پیشگیری از این بیماری بسیار شبیه به راه های پیشگیری از کرونا است. این راه ها شامل:
- شست و شوی مرتب دست ها با آب و صابون
- رعایت فاصله اجتماعی
- خودداری از روبوسی و دست دادن
درمان بیماری سل
درمان بیماری سل، معمولا درمان دارویی است. این درمان شامل چهار دارو است که در یک قرص تجمیع شده و معمولا برای یک دوره 6 ماهه تجویز می شود. این قرص شامل چهار داروی ایزونیازید ، ریفامپین ، اتامبوتول و پیرازینامید است. بسیار مهم است که بیمار در طی مدت 6 ماه به مصرف دارو پایبند باشد و آن را نیمه راه ترک نکند. عدم مصرف دارو ممکن است موجب مقاومت دارویی شده و درمان را خیلی سخت کند.
در این بیماری اهمیت فراوان دارد که سایر اعضای خانواده بیمار مبتلا به سل، از نظر ابتلا به این بیماری مورد بررسی قرار گیرند.
سوال و جواب پزشکی در خصوص سل
با توجه به اینکه دو سال درگیر این بیماری بودید، احتمالا بیماری شما سل نبوده است. چرا که درگیری با بیماری سل معمولا این مقدار طول نمی کشد. با توجه به اینکه سابقه حساسیت و آسم در خانواده هم بوده است، برای شما بیماری سل تشخیص داده نمی شود.
خیر. احتمال سل خیلی ضعیف است. کودکان ممکن است در طول سال 5 تا 6 بار و بزرگسالان 3 تا 4 بار دچار سرماخوردگی بشوند. این سرماخوردگی می تواند منجر به برونشیت و یا سینوزیت شود. احتمالا فرزند شما هم دچار یکی از این مشکلات شده است.
در مدافون مجموعه ای از بهترین پزشکان آنلاین پاسخگوی سوالات پزشکی شما هستند.