دیابت در بارداری

در دوران بارداری به دلیل به وجود آمدن مقادیر زیادی هورمون در بدن مادری که قبلا دیابت نداشته است، ممکن است دیابتی به نام دیابت بارداری پیش بیاید. از آنجایی که دیابت در اکثر موارد علائم خاصی ندارد، لازم است که در همه خانم ها در طول دوران بارداری، وضعیت دیابت در آنها از طریق آزمایش ارزیابی شود.

خانم های باردار باید در اولین ویزیت بارداری، از نظر قند خون، بررسی شوند. این آزمایش، آزمایش قند خون ناشتا است مگر در شرایط خاص. اگر قند خون ناشتا یا FBS کمتر از 92 باشد، نشان می دهد که در این مرحله، خانم به دیابت مبتلا نیست. اما اگر میزان قند خون ناشتا بیشتر از 126 باشد، نشان می دهد که این خانم دیابت قبل از بارداری داشته است اما به هر دلیل متوجه آن نشده است. خانم هایی که قند خون ناشتای آن ها بین 92 و 126 باشد، دچار دیابت بارداری هستند و برای آنها اقدامات خاص انجام می شود.

برای خانم هایی که قند خون ناشتای آن ها زیر 92 است بین هفته 24 تا 28 بارداری، تست تحمل گلوکز انجام می شود. این تست  ممکن است یک یا دو مرحله باشد و طبق نتیجه آن پزشک برای خانم حامله تصمیم گیری می کند.

متاسفانه در کشور ما دیابت شیوع بالایی دارد. به همین دلیل توصیه می شود که خانم هایی که قصد بارداری دارند، پیش از اقدام به بارداری از نظر دیابت کنترل شوند.

چه کسانی بیشتر در خطر دیابت بارداری هستند؟

عوامل زیر خطر ابتلا به بیماری قند در دوران حاملگی را افزایش می دهد:

• ابتلای یکی از اعضای نزدیک خانواده به دیابت (پدر، مادر، خواهر، برادر)
• تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان
• چاقی و وزن بالا
• بیماری های زمینه ای و بیماری هایی مانند فشار خون، لوپوس، بیماری های کلیه
• مصرف داروهای خاص مانند کورتون ها، پردنیزولون
• سابقه سقط مکرر
• ابتلا به دیابت بارداری در بارداری قبلی
• از دست دادن جنین در بارداری قبلی
• داشتن نوزاد با وزن خیلی بالا در حاملگی قبلی
• استفاده از روش های کمک باروری

دکتر فاطمه نیک پور در مقاله زیر به طور مفصل درباره تخمدان پلی کیستیک توضیح داده است، مطالعه آن را به شما توصیه می کنیم:

تنبلی تخمدان چیست؟

ارتباط دیابت و سن بالا در بارداری

از آنجایی که با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به بیماری های زمینه ای یا افزایش وزن بیشتر می شود، در سن بالا این عوامل می تواند ریسک ابتلا به دیابت در دوران حاملگی را افزایش دهد اما بالا بودن سن، بدون افزایش وزن یا بیماری خاص، به خودی خود  ریسک را بالا نمی برد.

آزمایش تحمل گلوکز

خانم های بارداری که در ابتدای بارداری قند خون ناشتای آنها کمتر از 92 بود، در هفته 24 تا 28 بارداری باید غربالگری دیابت را انجام دهند. معمولا پزشک آزمایش پودر قند 50 گرم یا 75 گرم تجویز می کند. در آزمایشگاه، ابتدا قند خون ناشتا چک شده و سپس این پودر قند محلول شده، توسط خانم باردار مصرف می شود.

در خانم هایی که پودر گلوکز 75 گرم مصرف کرده اند در بازه های زمانی 1 و 2 ساعت دوباره تست قند خون انجام می شود و خانم هایی که گلوکز 50 گرم مصرف کرده اند، فقط در بازه زمانی 1 ساعت مجددا قند خون آن ها آزمایش می شود.

اگر آزمایش پودر قند 50 گرم مشکوک باشد، نیاز است که دوباره آزمایش با 100گرم پودر گلوکز تکرار شود اما آزمایش 75 گرم دیگر قطعی است.

این آزمایش مشخص می کند که مادر به دیابت بارداری مبتلا شده است یا خیر. در صورت بالا بودن نتیجه آزمایش تحمل گلوکز، آزمایش قند خون ناشتا و دو ساعت بعد از غذا انجام می شود تا ادامه روند درمان مشخص شود.

آزمایش قند خون بعد از دو ساعت

در این آزمایش قند خون ناشتا و سپس دو ساعت بعد از صبحانه، ناهار یا شام اندازه گیری می شود که سنجیده شود که آیا بعد از خوردن غذا میزان قند خون، بالا می رود یا خیر. این آزمایش می تواند در آزمایشگاه یا توسط دستگاه گلوکومتر درخانه انجام شود.

علائم دیابت دوران حاملگی

دیابت بارداری معمولا علامت خاص ندارد. در اغلب موارد بر اساس جواب آزمایش ، وجود دیابت مشخص می شود. در حالت های پیشرفته خستگی، پرنوشی، پراداری در مادران باردار دیده می شود.

در مواردی زیاد بودن بیش از حد مایع آمنیوتیک دور جنین یا وزن گیری بیش از حد او می تواند نشاندهنده وجود دیابت باشد.

پرنوشی از علائم شایع بارداری نیست اما تکرر ادرار در سه ماهه اول و سه ماهه سوم بارداری در بسیاری از خانم ها وجود دارد و لزوما نشاندهنده وجود دیابت نیست. اما با این حال اگر دچار این علائم هستید حتما با پزشک متخصص زنان و زایمان، این موضوع را در میان بگذارید.

عوارض دیابت بارداری

خطرات دیابت در بارداری هم برای مادر و هم برای جنین وجود دارد. از خطرات  دیابت بارداری می توان به این موارد اشاره کرد:

ماکروزومی جنین

قند از طریق جفت وارد بدن جنین می شود و می تواند باعث رشد بیش از حد او در رحم مادر (ماکروزومی) شود. در این حالت جنین دچار پرادراری می شود و میزان آب دور او افزایش و ریسک زایمان زودرس بیشتر می شود. وارد شدن قند زیاد به بدن جنین، خطر مرگ در رحم را افزایش می دهد. رشد بیش از حد جنین در رحم مادر، سختی زایمان و خطرات آن را افزایش می دهد.

افزایش بیش از حد وزن مادر

با افزایش بیش از حد وزن مادر، خطر فشار خون یا مسمومیت بارداری وجود دارد. فشار خون و مسمومیت بارداری خطراتی مانند زایمان زودرس، خونریزی، کنده شدن جفت و… را به همراه دارد.

زیاد شدن مایع آمنیوتیک دور جنین

زیاد شدن این مایع، خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد.

در مقاله زیر، به تعداد زیادی از سوالات کاربران در خصوص بارداری پاسخ داده ایم. مطالعه آن را به شما توصیه می کنیم:

سوالات پزشکی بارداری

درمان دیابت بارداری

تقریبا 70 درصد خانم های بارداری که در دوران حاملگی به دیابت مبتلا می شوند، از طریق رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی (15 تا 30 دقیقه در روز) قندشان کنترل می شود.

برای خانم هایی که به دیابت بارداری مبتلا هستند و با رژیم غذایی میزان قند خون ناشتا به زیر 95 و دو ساعت بعد از غذا به زیر 120 نرسد از دارو استفاده می شود.

در خانم های بارداری که قندهای خیلی بالا دارند، یا با رژیم غذایی قند آنها کنترل نمی شود، یا با رعایت رژیم غذایی وزن خودشان کم می شود، حتما باید از درمان دارویی استفاده کنند.

در درمان دارویی دیابت بارداری، بهترین دارو، انسولین است. انسولین بر خلاف قند خون، از جفت رد نمی شود و داروی بسیار مفیدی است. بعد از زایمان هم اگر وزن مادر کم شود، نیازی به استفاده از انسولین نخواهد بود.

همان طور که گفته شد توصیه اول ما برای دیابت بارداری انسولین است.اما اگر خانمی نمی تواند انسولین استفاده کند، از داروی متفورمین به صورت کمکی استفاده می شود. این دارو هم می تواند قند خون را کنترل کند.

سوالات پزشکی دیابت بارداری

اگر شما هم در زمینه دیابت در بارداری تجربه ای دارید، خوشحال می شویم در بخش نظرات، دیدگاه خود را ثبت کنید.