یبوست مزمن در کودکان، علائم و درمان

یبوست حالتی است که ممکن است هر شخصی در زندگی به آن دچار شود. این حالت در کودکان شایع است. شیوع یبوست در فصل تابستان در کودکان بیشتر است. گاهی اوقات کودکان دچار یبوست مداوم و مزمن هستند. شدت این حالت در کودکان مختلف متفاوت است. بهترین کار برای درمان یبوست، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی است.

این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید ‌شده‌است.

یبوست چه طور اتفاق می‌افتد؟

هنگامی که ما غذا می‌خوریم، بعد از هضم موقت در معده، غذا وارد روده باریک می‌شود. در روده باریک محتویات غذا، آبکی است. در این مرحله فعل و انفعالاتی بر روی غذا برای تکمیل هضم و جذب مواد لازم انجام می‌شود. وقتی که این محتویات به روده بزرگ می‌رسد، در ابتدا هنوز آبکی است. در مسیر روده بزرگ تا انتها، آب این محتویات جذب می‌شود تا اینکه حالت سفتی پیدا می‌کند. هر ‌‌چه‌قدر این محتویات بیشتر در روده بزرگ بماند، آب آن بیشتر جذب می‌شود. 

یبوست شدید در کودکان

علائم یبوست در کودکان

علائم و نشانه‌های یبوست در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • حرکات روده (اجابت مزاج) کمتر از سه بار در هفته
  • مدفوعی که سخت و خشک بوده و به راحتی عبور نکند
  • درد به هنگام اجابت مزاج
  • درد شکم
  • مقدار کمی از مدفوع مایع یا خمیری در لباس زیر کودک – نشانه ای که مدفوع در راست روده گیر کرده
  • خون در سطح مدفوع سفت

اگر کودک شما می ترسد که اجابت مزاج دردناکی داشته باشد، ممکن است سعی کند تا از آن جلوگیری نماید. می‌توانید این را زمانی متوجه شوید که کودک به هنگام نگه داشتن مدفوع پاهای خود را روی هم می گذارد، به باسن خود چنگ می زند، بدن خود را پیچ و خم داده یا حالت چهره اش را تغییر می‌دهد.

پیشنهاد مطالعه | در این مقاله به چندین پرسش درباره بیماری‌های کودکان پاسخ داده ایم.

درمان های خانگی یبوست

درمان یبوست در کودکان 3 سال به بالا

  • مصرف 2 تا 4 لیوان آب به صورت روزانه (اگر کودک در کنترل ادرار خود مشکلی ندارد این میزان آب را مصرف کند. نوشیدن آب قبل از خواب و پس از بیدار شدن از خواب هم موثر است)
  • مصرف نوشیدنی‌های گرم در  صبح
  • داشتن رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و فیبر
  • ورزش و تحرک (سعی کنید کودک شما حداقل 4 روز در هفته را ورزش کند)
  • دفع به موقع مدفوع (گاهی کودکان به دلیل بازی یا تماشای گوشی موبایل، هنگامی که دستشویی دارند، مدفوع  خود را نگه می دارند و همین موضوع باعث سفت شدن آن می‌شود. هنگامی که کودکان نیاز به دستشویی رفتن دارند، آنها را تشویق به این کار بکنید)

غذاهای ملین 

برخی میوه ها مانند انجیر و انگور و همین طور آب آنها، کرفس، خورشت آلو، قرمه سبزی، آبگوشت، خرما از مواد غذایی ملین هستند. مصرف عدسی در صبح یا گوشت چرخ کرده در شب، از غذاهای موثر در پیشگیری از یبوست است.

دلایل یبوست

زمینه ارثی

بعضی خانواده ها زمینه ارثی یبوست را دارند و اعضای خانواده به این مشکل دچار هستند.

رژیم غذایی

بعضی از رژیم های غذایی یبوست زا است. مثلا کودکانی که چای زیاد یا آب کم می نوشند. چرا که چای یک ماده مدر (ادرارآور) است و باعث می‌شود که آب از روده ها کشیده شود. بنابراین کودکان باید آموزش ببینند که آب کافی مصرف کنند. مصرف عدسی در صبح‌ها یا گوشت چرخ کرده در شب ها ترجیحا با روغن زیتون، غذاهای فیبردار، انگور، آب انگور از موادی هستند که از بروز یبوست جلوگیری می‌کنند.

عدم آموزش صحیح به کودک

آموزش ندیدن کودک مبنی بر اینکه  چه موقع به دستشویی برود و نگه داشتن مدفوع می‌تواند از دیگر دلایل یبوست باشد.

هر ‌‌چه‌قدر محتویات روده بیشتر در روده بماند (نگه داشتن مدفوع) آب آن بیشتر جذب می‌شود. بنابراین آموزش به کودکان بسیار مهم است. 

اگر برای درمان یبوست کودک خود نیاز به مشاوره با پزشک متخصص اطفال دارید، بهترین پزشکان آنلاین کودکان در اپلیکیشن مدافون آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.

یبوست مزمن و مقاوم به درمان

بعضی از یبوست ها مقاوم به درمان و رژیم غذایی هستند و مشکلات زیادی را برای کودک ایجاد می‌کنند. ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد تا کودک بتواند مدفوع خود را دفع کند. در این حالت می گوییم که او به یبوست مزمن دچار ‌شده‌است. در هر نوع یبوست، ممکن است که با انباشته شدن مدفوع، مدفوع شروع به نشر کردن از مقعد بکند و ممکن است که بی اختیاری مدفوع تلقی شود. متاسفانه یبوست مزمن مشکلات زیادی را برای کودک و خانواده ایجاد می‌کند.

علت های یبوست مزمن

علت یبوست مزمن

بیماری هیرشپرونگ

از هر 5000 تولد یک کودک ممکن است دچار این بیماری شود. در این بیماری قسمت پایین روده، عصب ندارد. عصب نداشتن روده در آن قسمت باعث می‌شود که محتویات روده نتواند خارج شود. این موضوع باعث می‌شود که هر 7 -10 روز یک بار با افزایش وزن توده مدفوعی، مدفوع دفع شود. ولی مجددا این روند تکرار می‌شود. 

تشخیص بیماری هیرشپرونگ

این بیماری عموما با تهیه عکس از روده تشخیص داده می‌شود. در 90 درصد موارد این بیماری از طریق عکس قابل تشخیص است.

درمان هیرشپرونگ

برای درمان، یک فوق تخصص جراحی کودکان، با برداشتن قسمتی از روده که عصب ندارد و پیوند زدن قسمت سالم به مقعد می‌تواند این بیماری را درمان کند.

اگر نیاز به مشاوره با پزشک فوق تخصص جراحی کودکان دارید، مجموعه ای از بهترین پزشکان در مدافون، آماده پاسخگویی هستند:

مشکلات مقعدی

 جلو قرار گرفتن مقعد

گاهی مقعد در جای درست خود قرار نگرفته و در هنگام دفع کودک را دچار مشکل می‌کند. در این کودکان وقتی که هنگام خروج مدفوع است، دهانه مقعد بسته شده و مانع خروج مدفوع می‌شود. بنابراین مهم است که در یبوست، محل مقعد توسط پزشک متخصص اطفال جهت بررسی این مشکل بررسی شود.

تنگی مقعد

گاهی مقعد در جای خود قرار دارد اما تنگی دارد. گاهی مقعد بسته است و فقط یک فیستول وجود دارد.

بسته بودن مقعد

این عامل هم یکی از عواملی است که نیاز به عمل جراحی برای باز کردن مقعد دارد. 

زخم یا شقاق مقعد (فیشر)

در این بیماری انتهای روده در قسمت مقعد دردناک است و به همین علت، کودک یا نوجوان مدفوع خود را نگه می دارد. این موضوع باعث انباشته شدن مدفوع و جذب آب از آن و یبوست مضاعف می‌شود. تحقیقات نشان داده است که فشارهای روحی روانی به کودکان و نوجوانان می‌تواند باعث ایجاد شقاق شود. شقاق با کمک دارو قابل درمان است. چرب کردن مقعد در کودکانی که مقعدشان خشک است، در پیشگیری از ابتلای مجدد به شقاق موثر است. 

در این مقاله دکتر میلاد دودانگه، درباره هموروئید یا بواسیر اطلاعات مفیدی ارائه کرده است. مطالعه آن را به شما توصیه میکنیم: همه چیز درباره هموروئید

پرولاپس داخلی رکتوم

یکی از علل شایع یبوست در ایران، پرولاپس داخلی رکتوم است. دو نوع پرولاپس وجود دارد: 

خارجی

بیرون زدگی مقعد است که از بیرون دیده می‌شود. 

داخلی

این پرولاپس از بیرون دیده نمی‌شود و روده از داخل به داخل خودش چین می خورد.

نشانه‌های پرولاپس رکتوم

کودکانی که به این بیماری مبتلا هستند هنگام دفع، درد شدیدی دارند. این کودکان دوست ندارند به دستشویی بروند یا وقتی که می روند، می گویند مدفوع ندارند و برمی گردند و دوست دارند که ایستاده دفع کنند.

تشخیص پرولاپس رکتوم

این بیماری از طریق عکس رنگی روده قابل تشخیص است. این کودکان در طی بیهوشی معاینه می‌شوند و طی معاینه چین های مرتبط با پرولاپس رکتوم دیده می‌شود. در حالت های خفیف این بیماری با تزریق دارو در محل چین خوردگی، این بیماری قابل درمان است. اگر کمی شدت بیماری بیشتر باشد، معمولا با دو تزریق مشکل حل می‌شود. در شدیدترین مرحله این بیماری که مرحله 4 است، نیاز به برداشتن چین خوردگی از طریق جراحی است.

عوارض یبوست

انباشدگی مدفوع در روده یا همان یبوست عارضه های زیر را به همراه دارد:

  • گشاد شدن روده: این عارضه باعث کم شدن عصب روده می‌شود. همین امر ممکن است موجب نیاز به جراحی را افزایش دهد.
  • کم اشتها شدن کودک: کودکی که روده هایش از مدفوع انباشته ‌شده‌است، اشتهای کمی دارد و کمتر می‌تواند غذا بخورد.
  • نشر مدفوع: هنگامی که کودک دچار یبوست می‌شود، با پر شدن روده، مدفوع ممکن است نشر کند و این کودکان با مشکل کثیف شدن لباس زیرشان با مدفوع مواجه هستند.
  • نگه داشتن مدفوع
  • پرولاپس رکتال: هنگامی که روده از مقعد خارج میشود.

چه موقع برای یبوست باید به فوق تخصص جراحی اطفال مراجعه کرد؟

چه موقع یبوست کودکان خطرناک است؟

اگر با وجود مصرف داروهای مختلف همچنان یبوست مزمن درمان نشده، بیش از دو هفته طول کشیده و یا همراه علایم زیر است برای بررسی سایر علل این بیماری به یک پزشک فوق تخصص جراحی کودکان مراجعه کنید.

  • تب
  • غذا نخوردن
  • خون در مدفوع
  • ورم شکم
  • کاهش وزن
  • درد به هنگام اجابت مزاج
  • بیرون زدگی بخشی از روده از مقعد (افتادگی راست روده)

سوالات پزشکی یبوست مزمن

پسر من 6 ماه است که یبوست دارد. هر چه کاهو، روغن زیتون و این نوع مواد را می خورد انگار که اصلا اثری ندارد. لطفا راهنمایی کنید.

در درمان یبوست گام اول اصلاح رژیم غذایی است. رژیم غذایی سرشار از سبزیجات ،مصرف میوه ها، استفاده از ملین ها مانند انگور و آب انگور، انجیر، آب انجیر بسیار موثر است. سعی کنید چای و آب بیشتری به او بدهید. اگر با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی این مشکل برطرف نشد، به یک پزشک فوق تخصص گوارش کودکان مراجعه کنید.

آیا چاقی کودک می‌تواند باعث یبوست شود؟

بله می‌تواند. 

بچه 4 ماهه ما چند هفته است که دچار یبوست شده و هر 7-8 روز یک بار شکمش کار می‌کند. فرزندمان شیر مادر می‌خورد و دکتر برایش گلیسیرین شیاف کودکان و oralac تجویز کرد که اثری نداشت.تقریبا تا دو ماهگی دفع مناسب داشت. روزی یکی دوبار، قد و وزن ۶۶ سانت و ۸ کیلو در چهار ماهگی. مادر هم به دلیل هماتوم در مغز قرص لوبل مصرف می‌کند.

دکتر ریحانه محسنی پور، فوق تخصص غدد اطفال: می‌توانید از این شیاف و شربت استفاده کنید اما اگر تا 10 روز دیگر بهتر نشد، باید از نظر کلسیم بالا هم چک شود.

اگر فرزند شما هم درگیر مشکل یبوست است، خوشحال می شویم که در بخش نظرات، دیدگاه خود را درج کنید.

بررسی و تایید: دکتر میلاد دودانگه

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟

متوسط امتیاز: 4.2 / 5. تعداد امتیازدهندگان: 174

هنوز کسی امتیازی ثبت نکرده است

این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *