دندان درآوردن نوزادان، همه چیز درباره دندان های شیری

شاید هرگز با خود فکر نمی‌کردید که ‌دندان‌های شیری، این مرواریدهای سفید، نقش مهمی در دوران شیرخواری فرزند شما داشته باشد. دیر یا زود درآوردن دندان، نشانه‌های درآمدن و افتادن ‌دندان‌ها همگی جز دغدغه های والدین هستند. این مقاله به تایید دکتر نگار اسماعیلی رسیده است.

زمان دندان درآوردن شیرخواران

به‌طور معمول اولین دندان شیری بین 5 تا 7 ماهگی نیش می زند و بیرون می‌آید. اولین ‌دندان‌هایی که بیرون می آیند، ‌دندان‌های پیش مرکزی پایین هستند. سپس در فاصله 1 تا 2 ماه بعد، دو دندان پیش مرکزی بالا رویش دارند. سپس ‌دندان‌های پیش طرف پایین و بالا درمی آیند. در اکثر کودکان تا 14-15 ماهگی ‌دندان‌های پیش درآمده است. 

‌دندان‌های آسیا بین 14 تا 16 ماهگی، ‌دندان‌های نیش معمولا تا 18 ماهگی و ‌دندان‌های آسیای بزرگ در آخر درمی آیند. تا 30 ماهگی پروسه رشد ‌دندان‌های شیری طول می‌کشد. در واقع تا 2.5 سالگی، 20 دندان شیری در دهان کودکان درمی‌آید.

به دنیا آمدن نوزاد با دندان

به دنیا آمدن نوزاد با دندان اتفاق خاص و نگران کننده ای نیست. تنها موردی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که این ‌دندان‌ها معمولا اتصالی به قسمت زیرین خود ندارند و ممکن است که در حین شیر خوردن بیفتد و وارد راه‌های هوایی بشود (آسپیریشن دندان) و از این جهت خیلی خطرناک است. باید در اولین فرصت، این ‌دندان‌ها تحت نظر دندانپزشک یا پزشک متخصص اطفال کشیده شود تا موجب خفگی نوزاد نشود.

اگر نیاز به مشاوره با پزشک متخصص اطفال آنلاین دارید، در مدافون می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص اطفال به صورت تلفنی و آنلاین مشورت کنید:

علائم دندان درآوردن در نوزادان

همان‌طور که گفته شد رویش ‌دندان‌ها بین 5 ماهگی تا 2.5 سالگی ممکن است که طول بکشد که این بازه زمان زیادی است. در رویش ‌دندان‌ها خصوصا ‌دندان‌های اولیه بین 5 تا 12 ماهگی کودک ممکن است که به سرماخوردگی و یا اسهال و استفراغ هم مبتلا شود و نباید هر بیماری و علامتی را به حساب دندان درآوردن گذاشت. بنابراین باید گفت که اسهال و استفراغ شدید، تب بالا هرگز از علائم دندان درآوردن نیست. 

بی‌قراری، کج خلقی، نق و نوق می‌تواند از نشانه‌های دندان درآوردن باشد.

به‌طور معمول کودکان از 3 ماهگی به بعد ممکن است که دست خود را در دهان ببرند. بردن دست به دهان در شیرخواران نشانه دندان درآوردن نیست.

همچنین به علت افزایش ترشح غدد بزاقی، در 2.5 تا 3 ماهگی، میزان آب دهان و ریزش آب دهان در این سن افزایش پیدا می‌کند. این موضوع هم ربطی به دندان درآوردن ندارد. 

تب در دندان درآوردن

از آنجایی که معمولا 7-8 ماهگی زمانی است که شیرخواران به اولین بیماری خود مبتلا می‌شوند، ممکن است که تب ناشی از مریضی به دندان درآوردن مرتبط شود. ممکن است که گاهی هنگام دندان درآوردن بدن نوزاد کمی گرم شود اما هرگز از 37.1 بالا نمی رود.

اسهال هنگام دندان درآوردن

همان‌طور که قبلا هم گفته شد، ممکن است که دندان درآوردن همزمان با اولین مریض شدن شیرخوار باشد. در هنگام دندان درآوردن ممکن است که کمی مدفوع او آبکی و شل بشود اما هرگز اسهال شدید نمی‌تواند نشانه دندان درآوردن باشد.

پیشنهاد مطالعه | درباره اسهال در هنگام دندان درآوردن کودکان بیشتر بخوانید.

راه‌هایی برای کاهش درد لثه در هنگام دندان درآوردن

استفاده از مواد و ابزارهای زیر می‌تواند به کاهش درد و خارش لثه شیرخوار کمک کند:

• دندان‌گیر
• ژل‌های دندانی یا لثه
• استامینوفن در هنگام بی‌قراری شدید
• کمپرس سرد با استفاده از یک پارچه خیس و تمیز

دندان درنیاوردن کودکان

معمولا تا 13-14 ماهگی اگر کودکی دندان درنیاورد، طبیعی است و جای نگرانی نیست. خیلی از مواقع این موضوع زمینه خانوادگی دارد و مثلا پدر یا مادر کودک هم در این سن دندان درآورده اند. اما بعد از 14  ماهگی اگر کودک دندان درنیاورده حتما باید به آن رسیدگی کرد. در این شرایط باید کم کاری تیروئید، کم کاری غدد پارا تیروئید، کمبود ویتامین دی، منیزیم و یا کلسیم بررسی شود.

دیر یا زود دندان  درآوردن

در واقع می‌توان گفت که دیر یا زود دندان درآوردن نه خوب است و نه بد. بنابراین اگر فرزند شما در بازه بین 5 تا 13 ماهگی دندان دربیاورد، طبیعی است و مشکلی ندارد. خوب است بدانید دندان درآوردن به سایر فاکتورهای رشدی مربوط نیست. یک کودک ممکن است که رشد خوبی داشته باشد اما دندان درنیاورده باشد و یا برعکس. بنابراین ارتباط واضحی بین رشد و تکامل و دندان درآوردن وجود ندارد. 

زمان افتادن ‌دندان‌های شیری

معمولا از 6-7 سالگی ‌دندان‌های شیری شروع به ریزش می‌کنند. این ‌دندان‌ها، به همان ترتیبی که درآمده اند شروع به ریزش می‌کنند. معمولا ‌دندان‌های پیش مرکزی پایین و سپس بالا شروع به ریزش می‌کنند. تا 10-12 سالگی طول می‌کشد که ‌دندان‌های شیری بیفتد و ‌دندان‌های دائم دربیایند. با افتادن دندان شیری، حدود 3-5 ماه بعد ‌دندان‌های دائمی به جای آن در می‌آید. تعداد ‌دندان‌های شیری، 20 تا است.

زود افتادن ‌دندان‌ها

گاهی ممکن است که ‌دندان‌ها زودتر از موعد بیفتد. در حالتی که دندان، به صورت موضعی افتاده باشد، مثلا یکی بالا، یکی پایین و… می‌تواند ناشی از ازدحام ‌دندان‌ها در آن قسمت باشد. اما اگر ریزش ‌دندان‌ها به صورت تک دانه ای نیست احتمال بیماری هیستوسیتوزیس، نوتروپنی باید بررسی شود. گاهی برای این مشکل علت خاصی هم یافت نمی‌شود. 

سیاه شدن ‌دندان‌ها بر اثر مصرف قطره آهن

قطره آهن معمولی باعث تغییر رنگ مینای دندان می‌شود. این تغییر رنگ مینای دندان ارتباطی با پوسیدگی دندان ندارد. در واقع قطره آهن باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود. اگر می‌خواهید که قطره آهن باعث تغییر رنگ نشود، آن را در انتهای حلق کودک خود بریزید. بعد از مصرف آهن خوب است که به کودک آب بدهید. 

جدیدا قطره های لیپوزومال وارد بازار ‌شده‌است که هم دندان را سیاه نمی‌کند و هم اختلالات گوارشی مانند دل درد و یبوست به همراه ندارد.

شیر خوردن هنگام خواب

به‌طور کلی تا 17-18 ماهگی مسواک زدن برای نوزادان نیازی ندارد. عامل اصلی خرابی ‌دندان‌ها در کودکان، مصرف شیر در هنگام شب خصوصا شیر خشک است. مصرف شیر با بطری در هنگام شب، باعث می‌شود که شیر لای ‌دندان‌ها باقی بماند و محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و پوسیدگی دندان شود. توصیه می‌شود که بعد از مصرف شیر، مقداری آب به شیرخوار دهید تا دهان او را بشوید. 

نقش ویتامین دی در رشد ‌دندان‌ها

کودکان به‌طور طبیعی از مکمل ویتامین A-D استفاده می‌کنند. میزان نیاز روزانه به ویتامین D به‌طور روزانه 200 تا 400 واحد است. مصرف این ویتامین از روزهای 7-8 تولد معمولا شروع می‌شود. به همین علت امروزه خیلی به ندرت کمبود ویتامین دی در کودکانی که در سن دندان درآوردن هستند، دیده می‌شود.

تزریق ویتامین دی، کمکی به درآوردن دندان در شیرخواران نمی‌کند، چرا که در آوردن دندان مکانیزم وابسته به ویتامین دی نیست. اگر کمبود ویتامین دی وجود داشته باشد، ممکن است پروسه استخوانی شدن ‌دندان‌ها را مشکل کند نه درآوردن دندان را.

دندان قروچه

دندان قروچه در کودکان به شرایط روحی روانی کودکان ارتباط نزدیکی دارد. گاهی اوقات فشارهای روحی، دعوا و سرزنش آنها توسط والدین می‌تواند باعث دندان قروچه در کودکان شود. دندان قروچه از عواملی است که می‌تواند موجب پوسیدگی دندان کودکان شود.

سوالات پزشکی درباره دندان درآوردن

اگر نیاز به مشاوره با دندانپزشک کودکان آنلاین دارید، می‌توانید از پزشکان زیر در مدافون مشاوره بگیرید

اگر شما هم تجربه ای در زمینه دندان درآوردن فرزندتان دارید، خوشحال می شویم که در بخش نظرات آن را مطرح کنید.