آی وی اف یا لقاح مصنوعی، یکی از روش های پیشرفته درمان ناباروری است. در این روش جنین از سلول‌های جنسی پدر و مادر در محیط آزمایشگاه درست شده و بعد به داخل رحم مادر انتقال داده می‌شود. برای انجام این لقاح، با کمک داروهای تزریقی، تخمدان را تحریک کرده تا حداکثر میزان تخمک را تولید کند و سپس با بیهوشی سبک و بدون برش، تخمک‌ها از رحم خارج می‌شود.
این مقاله به تایید سحر فرشادی (کارشناس مامایی) رسیده است.
سلول جنسی مرد هم جداسازی شده و سپس جنین‌شناس در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ، سلول‌های اسپرم و تخمک را لقاح می‌دهد. بعد از گذشت 48 ساعت می‌توان فهمید که آیا جنین رشد خوبی داشته است یا خیر و چه زمانی بهترین موقع برای قرار دادن جنین در رحم است. معمولا بعد از 4-5 روز جنین به داخل رحم منتقل می‌شود. انتقال جنین می‌تواند از طریق دهانه رحم (مشابه معاینه زنان) یا از طریق لوله‌های رحم (روش زیفت و از طریق لاپاراسکوپی) انجام شود.
در شرایط زیر معمولا از این روش درمانی برای ناباروری استفاده می‌شود:
مشکل در لوله‌های رحمی
در باروری طبیعی تخمک داخل لگن آزاد می‌شود. سلول جنسی اسپرم از طریق دهانه رحم به تخمک می‌رسد و جنین تشکیل می‌شود. بعد از اینکه جنین تشکیل شد، از طریق لوله‌های فالوپ، وارد رحم شده و لانه گزینی انجام می‌شود. بنابراین برای یک بارداری سالم، باید لوله‌های رحمی سالم وجود داشته باشد.
اما گاهی لوله‌های فالوپ بر اثر عفونت، بیماری‌هایی مانند آندومتریوز و… بسته می‌شوند و در اکثر مواقع هم نمی‌توان آنها را ترمیم کرد. در این شرایط از آی وی اف برای درمان ناباروری استفاده می‌شود.
پیشنهاد مطالعه | در این مقاله دکتر محدثه عالمی، درباره نشانه‌های ناباروری در زنان و مردان اطلاعات مفیدی ارائه کرده است.
اختلال لقاح
در این اختلال تخمک و اسپرم هر دو سالم هستند اما به دلیلی که مشخص نیست، نمی‌توانند لقاح پیدا کنند. در این روش هم می‌توان از لقاح مصنوعی یا همان آی وی اف استفاده کرد.
تخمدان پلی کیستیک در زنان
این بیماری یکی از بیماری‌های شایع در میان زنان است. در اکثر موارد زنان مبتلا به این بیماری، با کمک داروهایی که موجب تحریک تخمدان می‌شود، می‌توانند باردار شوند. در 5 تا 10 درصد موارد این داروها ممکن است موثر نباشد و در این شرایط می‌توان از آی وی اف استفاده کرد.
پیشنهاد مطالعه | دکتر فاطمه نیک پور: درباره تخمدان پلی کیستیک بیشتر بدانید.
مشکلات اسپرم در مرد
یکی از دلایل شایع در استفاده از روش آی وی اف، وجود مشکل در اسپرم مردان است. اگر تعداد اسپرم مرد، کمتر از 5 میلیون،دارای شکل و قیافه غیرطبیعی و حرکت کم باشد در این صورت از لقاح مصنوعی استفاده می‌شود. مشکل در اسپرم مردان از موارد موفق این روش درمانی است.
اگر نیاز به مشاوره با پزشکان متخصص زنان یا فوق تخصص ناباروری دارید، بهترین پزشکان آنلاین زنان در اپلیکیشن مدافون آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
سقط مکرر
بعضی از زنان مشکلی برای باردار شدن ندارند اما در دوران بارداری دچار 2 یا 3 بار سقط می‌شوند. بعضی موارد مشکلات ژنتیکی تخمک خانم یا اسپرم آقا، موجب بروز این مشکل می‌شود.در این شرایط جنین تشکیل می‌شود اما جنین رشد نمی‌کند و از بین می‌رود. برای این زوج‌ها، در روش آی وی اف زیر میکروسکوپ، اسپرم و تخمک نرمال جدا شده و بعد از لقاح داخل رحم گذاشته می‌شود.
تعیین جنسیت
در شرایطی که خانواده دوست دارند بچه‌ای با جنسیت خاصی داشته باشند یا در موارد کمی به دلیل برخی بیماری‌های وابسته به جنسیت، از آی وی اف برای تعیین جنسیت استفاده می‌شود. در واقع این روش دقیق‌ترین روش تعیین جنسیت است.
پرسش و پاسخ پزشکی IVF
خانمی 28 ساله هستم که عکس رنگی‌ام سالم است، لوله ها باز، آزمایش‌های همسرم و هورمونی خودم هر دو نرمال است. یک سال است که دچار ناباروری هستم. بسیار ناامید شده‌ام. چرا من حامله نمی‌شوم؟
نوعی از ناباروری وجود دارد که ناباروری با علت ناشناخته نامیده می‌شود. اختلال لقاح یکی از این علل ناشناخته است. اما خوشبختانه روش آی وی اف برای حل مشکل شما وجود دارد که می‌توانید با کمک این روش پیشرفته، باردار شوید. در این روش، تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه لقاح داده می‌شوند و سپس به رحم منتقل می‌شوند.
ما مشکل بچه دار شدن داریم. همسرم آزمایش اسپرم داده است، میزان اسپرمش حدود 4 میلیون بوده. آیا این میزان کمی است؟ چه کار باید بکنیم؟
بله، ما برای تعداد اسپرم کمتر از 5 میلیون معمولا از آی وی اف برای درمان ناباروری استفاده می‌کنیم که اتفاقا در این شرایط معمولا خیلی خوب و موفق عمل می‌کند.
فرق بچه‌های آی وی اف و طبیعی چیست؟
در بارداری طبیعی، احتمال دارد هر تخمک و اسپرمی حتی ناسالم با هم لقاح کنند اما در این روش، در آزمایشگاه، زیر میکروسکوپ تخمک و اسپرم سالم با هم لقاح داده می‌شوند. اتفاقا در روش آی وی اف، ناهنجاری‌های مادرزادی و احتمال سقط کمتر و احتمال باروری بیشتر می‌شود. در آی وی اف، از سلول‌های اطراف جنین (اکتودرم) نمونه برداری می‌شود و وقتی که اطمینان حاصل شد که جنین سالم است در داخل رحم قرار می‌گیرد. بنابراین بچه‌هایی که با این روش به دنیا می‌آیند از نظر ژنتیکی کاملا مانند بقیه بچه‌ها هستند و حتی به دلیل آزمایشات انجام شده، احتمال ناهنجاری‌های مادرزادی در آنها کمتر است.
ما 6 ماه است که برای بارداری اقدام کرده‌ایم اما هنوز باردار نشده‌ام. چه‌قدر باید صبر کنم تا اگر لازم باشد آی وی اف انجام دهم؟
در شرایط عادی، در حالی که زوجین چکاپ‌های لازم قبل از بارداری را انجام داده باشند و مشکلی نداشته باشند، میزان رابطه جنسی کافی (2 یا 3 بار در هفته) را داشته باشند و یک سال گذشته باشد و باردار نشده باشند در این صورت لازم است که علل ناباروری بررسی شود. اما بعضی شرایط خاص مثلا بیماری آندومتریوز در زنان، ابتلا به بیماری اوریون در کودکی یا واریکوسل آقایان، بیماری‌های زمینه‌ای، سابقه عمل آپاندیس، کیست تخمدان، فیبروم رحم، جراحی های روده در زنان از مواردی هستند که دیگر یک سال صبر نکرده و سریعتر بررسی های لازم را انجام می‌دهیم. اگر شما شرایط خاص گفته شده و یا سن بالایی ندارید، می‌توانید تا یک سال صبر کنید.
آیا بعد از آی وی اف نیاز به استراحت مطلق است؟
خیر، بعد از انجام این عمل نیاز به استراحت کوتاهی است و اگر در طی دوران بارداری مشکلاتی مانند خونریزی و… وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به استراحت مطلق باشد در غیر این صورت خیر.
پیشنهاد مطالعه | دکتر مریم اکبری: نشانه‌های نازایی را بشناسید.
خانمی 31 ساله هستم که همسرم واریکوسل دارد. مدت زیادی بچه دار نشدیم اما حالا یک کودک 5 ساله دارم. 6 ماه است که برای بارداری مجدد اقدام کرده‌ام اما موفق نشده‌ام. آیا باید مراجعه کنم؟
خوشبختانه شما یک فرزند دارید و احتمالا در زمینه بارداری دچار مشکلی نیستید. از طرفی سن شما هم بالا نیست. اگر پریودتان منظم است، اختلالات تیروئید، بیماری‌هایی مانند آندومتریوز ندارید، هنوز فرصت دارید. می‌توانید 6 ماه دیگر صبر کنید.
خانمی 36 ساله هستم که سه ماه پیش به دلیل بارداری پوچ سقط کردم. آیا می‌توانم برای بارداری مجدد اقدام کنم؟
همان‌طور که می‌دانید، با بالا رفتن سن، احتمال باردار شدن کم می‌شود. اوج کم شدن میزان باروری از 35 سالگی به بعد است. برایتان یک سری آزمایشات کامل نوشتم که از نظر ژنتیکی مورد بررسی قرار بگیرید. بعد از انجام این آزمایشات نتیجه را اینجا در اپلیکیشن مدافون ارسال کنید. در صورتی که همه چیز نرمال باشد، 3 ماه فاصله بعد از سقط مناسب است و می‌توانید دوباره اقدام کنید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.