شب ادراری در کودکان به عدم کنترل مثانه هنگام خواب، از سن 5 سالگی کامل به بالا، حداقل دو نوبت در هفته، به صورت مداوم، با حجم ادرار زیاد یا کم گفته می‌شود. قبل از این سن، موضوع کنترل نداشتن بر روی ادرار در کودکان موضوع چندان مهمی نیست. این مشکل در کودکان شایع بوده و 15 درصد از کودکان بالای 5 سال، دچار شب ادراری هستند. حدود 1 درصد نوجوانان از سن 15 سالگی به بالا هم دچار شب ادراری هستند.
شب ادراری در اکثر مواقع خود به خود با بالا رفتن سن کودک خوب می‌شود اما متاسفانه تاثیر روانی منفی بر کودک و خانواده دارد. این اختلال در اکثر موارد به دلیل مشکلات پزشکی جدی نیست.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده‌است.
تشخیص شب ادراری در کودکان
پزشک با بررسی شرح حال، سن و وضعیت کودک می‌تواند این اختلال را تشخیص دهد. در صورتی که کودک 5 سال تمام به بالا داشته باشد و هنگام خواب (چه روز یا شب) بی اختیاری ادراری به صورت مداوم و حداقل 2 شب در هفته داشته باشد چه در حد چند قطره و چه بیشتر، پزشک شب ادراری برای وی تشخیص می‌دهد.
او همچنین ممکن است که از سونوگرافی، آزمایش خون و ادرار نیز برای بررسی بیماری‌های دیگر و یا عفونت‌ها استفاده کند.
اگر می‌خواهید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید، در اپلیکیشن مدافون، بهترین پزشکان اطفال آنلاین پاسخگوی سوالات شما هستند
علت شب ادراری در کودکان
خوب است بدانید که کودکان به صورت عامدانه دچار شب ادراری نمی‌شوند. آنها خودشان هم نمی‌دانند که چرا نتوانسته اند ادرار خود را کنترل کنند. برخی علل و عوامل می‌تواند موجب بروز شب ادراری در کودکان شود:
عدم تکامل عصبی مثانه
تکامل عصبی مثانه در بعضی کودکان کندتر پیش می رود و باعث می‌شود این کودکان نتوانند مثانه خود را کنترل کنند.
ژنتیک
اگر یکی از والدین در کودکی به این مشکل مبتلا بوده، احتمال ابتلای فرزندان آنها به مشکل عدم کنترل مثانه 50 درصد و اگر هر دو والد مبتلا بودند شیوع این مشکل 75 درصد بیش از سایر کودکان است.
مصرف مایعات
بدن بعضی کودکان در هنگام شب با مصرف مایعات، ادرار بیشتری تولید می‌کند. این کودکان اگر در ساعات عصر و شب مایعات بیشتری مصرف کنند، شب ادراری در آنها بیشتر دیده می‌شود.
دستشویی نکردن قبل از خواب
اگر کودکان قبل از خواب مثانه خود را تخلیه نکنند احتمال مبتلا شدن به این مشکل در آنها افزایش می‌یابد.
مشکل عدم کنترل مدفوع
یبوست یا سطحی از مشکلات دفع مدفوع یا بی اختیاری مدفوع می‌تواند موجب بروز مشکل شب ادراری در کودک شود.
اختلال ساختاری مثانه
اختلال عملکرد مثانه از دلایل نادر شب ادراری در کودکان است.
پیشنهاد مطالعه| دکتر میلاد دودانگه به پرسش های پزشکی شما در خصوص شب ادراری کودکان در این مقاله پاسخ داده است.
عفونت‌های ادراری
عفونت‌های ادراری می‌تواند سبب عدم توانایی کودک در کنترل ادرار در شب شود.
استرس و فشارهای روانی
کودکان تحت فشار های روانی، استرس، اضطراب، تولد فرزند جدید، عوض شدن محل زندگی یا مدرسه، امتحانات و فشار درسی می‌توانند دچار مشکل در کنترل ادرار در شب شوند.
مشکلات عصبی یا عضلانی
مشکلاتی مانند ضعف عضلات کمر و لگن یا مشکلات عصبی می‌توانند باعث شب ادراری شوند.
اختلالات خواب
بعضی اختلالات خواب مثلا آپنه خواب می‌تواند موجب بروز این مشکل شود.
کوچک بودن مثانه
مثانه کوچک باعث می‌شود که کودک بیش از سایرین نیاز به تخلیه مثانه خود داشته باشد.
علائم خطر و هشدار در شب ادراری
در اکثر موارد شب ادراری، تک علامت است به این صورت که همراه با این اختلال، علامت دیگری مشاهده نمی‌شود اما در 15-20 درصد موارد ممکن است شب ادراری با علائم زیر در طی روز همراه باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد:
- کودک بعد از سن 4 سالگی نمی‌تواند در ساعات بیداری کنترل ادرار داشته باشد و نم می زند.
- سابقه عفونت ادراری در کودک وجود داشته است.
- در ناحیه تناسلی یا شکمی درد دارد.
- ادرار هنگام خروج حالت قطع و وصل شدن دارد. در واقع جریان دائمی ادرار وجود ندارد و تکه تکه می‌آید.
- برای ادرار کردن نیاز به فشار آوردن است.
- کودک احساس فوریت برای تخلیه ادرار دارد.
- احساس باقی ماندن ادرار در مثانه بعد از تخلیه آن وجود دارد.
اگر نیاز به مشاوره با پزشک فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری دارید، بهترین پزشکان نفرولوژی آنلاین در اپلیکیشن مدافون آماده پاسخگویی هستند.
فیزیوتراپی در شب ادراری
بعضی کودکان هنگام بازی در طی روز، برای اینکه نمی خواهند از بازی دست بکشند، به پیغام بدن برای تخلیه مثانه اهمیت نمی‌دهند و همین امر سبب می‌شود که کم کم بدن این پیغام هشدار را مهار کند.در شرایطی که کودک در تخلیه ادرار مشکل دارد و یا ادرار او منقطع است، یا به نحوی مشکلی در تخلیه ادرار وجود دارد. در شرایطی که اورولوژیست مشکل یا نقصی در عصب-عضله کودک 5 سال به بعد مشاهده کند، فیزیوتراپی می‌تواند موثر باشد.
درمان شب ادراری
در اکثر موارد با بالا رفتن سن کودک، شب ادراری خود به خود برطرف می‌شود و در بیشتر موارد این اختلال به دلیل مشکل پزشکی جدی نیست. اما درمان شب ادراری شامل این موارد است:
رفتار درمانی
اولین قدم در درمان شب ادراری رفتاردرمانی است. اگر کودک هنوز این اختلال را یک مشکل ن‌‌می‌داند و برایش اهمیتی ندارد رفتار درمانی را باید از سن بالاتری شروع کرد در غیر این صورت:
- کودک قبل از خواب حتما باید به دستشویی برود.
- از چند ساعت قبل از خواب مصرف آب، چای و مایعات را قطع کنید. مثلا از ساعت 7-6 بعدازظهر مصرف مایعات را کم یا قطع کنید. مایعات، شیر، چای، میوه های آبدار مثل هندوانه و سوپ را در طی صبح تا ظهر به کودک خود بدهید.
- در طی ساعات بیداری با روش های تشویقی، کودک را به سمت تخلیه مثانه و ادرار کردن هدایت کنید.
- در هنگام شب، در ساعت های مشخصی کودک را بیدار کنید و به دستشویی ببرید.
- در ساعات بیداری روز، اگر کودک دچار حمله ادرار شد، به او یاد بدهید که سریع به دستشویی نرود و بتواند کمی خود را کنترل کرده و نگه دارد تا در هنگام شب هم اگر دچار این حالت شد، تا رسیدن به دستشویی بتواند خودش را کنترل کند.
نکات روانشناسی در درمان
- شب ادراری احساس خجالت و شرم زدگی به کودک می‌دهد و می‌تواند رابطه او و خانواده را دچار اختلال کند. بنابراین سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید و او را در این موضوع مقصر ندانید. کودک متوجه این مشکل نیست و از روی قصد این کار را نمی‌کند.
- هرگز کودک را مسخره، تنبیه کلامی یا فیزیکی نکنید. دقت کنید که اگر فرزند دیگر خانواده هم چنین کاری را می‌کند، جلوی آن را بگیرید.
- بدانید که در اکثر موارد شب ادراری خود به خود با بالا رفتن سن بهبود می‌یابد و موجب آسیب به کلیه نمی‌شود.
- صبور باشید. رفع این اختلال زمان بر است. چندین ماه طول می‌کشد تا بهبودی حاصل شود. در طی درمان ممکن است دوره هایی از شکست را تجربه کنید. در این شرایط دلسرد نشوید.
درمان دارویی
درمان دارویی معمولا از 6 سالگی به بعد آغاز می‌شود. داروهای دی‌سایپرامین (مانند ایمی پرامین) معمولا برای درمان این اختلال به کار می رود. . از داروهای دیگر مورد استفاده در این اختلال می‌توان از استات دسموپرسین (DDAVP)، اکسی‌بوتینین و هیوسیامین نام برد.
اگر شما هم در خصوص شب ادراری تجربه ای دارید، خوشحال می شویم که در بخش نظرات، دیدگاه خود را بنویسید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.