درمان و کنترل دیابت، نوع 1 و 2، پیش دیابت و بارداری

دیابت یا همان بیماری قند، یک اختلال سوخت و سازی در بدن است که به واسطه آن توانایی تولید انسولین در بدن از بین می رود یا برعکس مقاومت در برابر انسولین در بدن ایجاد می‌شود در نتیجه انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد نرمال خود را انجام دهد. متاسفانه هنوز درمان قطعی، برای بیماری قند وجود ندارد و در واقع درمان شامل کنترل بیماری می‌باشد.

این بیماری بسیار شایع بوده و علامت اصلی آن پرخوری و پرنوشی است. یکی از عوارض مهم دیابت، درگیری و آسیب چشمی است.

طبق اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا، از هر ۱۰ نفر یک نفر دیابت نوع ۲ دارد و دیابت نوع ۲ شایع‌ترین نوع دیابت است. اگر قند خون ناشتای شخص، بالای ۱۰۰ و کمتر از ۱۲۶ باشد، پیش دیابت، 126 و بالای آن دیابت نامیده می‌شود.

انواع دیابت

دیابت نوع 1

یک بیماری خود ایمنی است که سیستم ایمنی به سلول‌های پانکراس، جایی که انسولین ساخته می‌شود، حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد. مشخص نیست چه چیزی باعث این حمله می‌شود. حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت به این نوع مبتلا هستند. این بیماری بیشتر در سنین پایین و در بین کودکان، نوجوانان و جوانان دیده می‌شود.

دیابت نوع 2

دیابت نوع ۲ بیشتر در بالغین بالای ۳۰ سال و افراد چاق دیده می ‌شود که ۹۰- ۸۵ درصد کل موارد دیابت را شامل می‌گردد. انسولین تولید شده از پانکراس در این افراد به خوبی عمل نمی ‌کند و همین امر موجب درگیری آن ها با دیابت می‌شود. در واقع یا پانکراس به اندازه ی کافی انسولین ترشح نمی‌ کند و یا این که انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت سلول‌ها به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد کارآیی لازم می‌باشد.

پیش دیابت

زمانی اتفاق می‌افتد که قند خون شخص بالاتر از حد طبیعی باشد، اما برای تشخیص دیابت نوع ۲ به اندازه کافی بالا نیست.

دیابت بارداری

دیابت حاملگی در بعضی از خانم‌های باردار دیده می‌شود که معمولا بعد از پایان بارداری، برطرف می‌شود. اما خانم‌هایی که در دوران بارداری دچار این بیماری شده اند احتمال دارد که در سنین بالاتر به دیابت نوع 2 مبتلا شوند.

درمان انواع دیابت بر اساس نوع آن متفاوت است.

درمان دیابت بارداری

حدود ۳ تا ۵ درصد خانم‌های باردار، به‌خصوص در اواخر دوران حاملگی، به دیابت مبتلا میشوند. در دیابت حاملگی ابتدا سعی میشود که با روش های غیر دارویی را کنترل کرد. اگر روش های غیردارویی موثر واقع نشود، درمان عمدتا تزریق انسولین و در موارد خاص استفاده از متفورمین است.

روش های غیردارویی درمان دیابت عبارتند از بهبود رژیم غذایی، محدود کردن مصرف شیرینی جات، استفاده بیشتر از فیبرها، جا دادن میان وعده و کم کردن حجم وعده‌های غذایی و ورزش از جمله این موارد می‌باشد.

درمان پیش دیابت

با رعایت اصول زیر می‌توان از تبدیل شدن پیش دیابت به دیابت جلوگیری کرد:

• کاهش وزن: کاهش وزن به مقدار کم، مثلا ۵ تا ۷ درصد می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد.
• ورزش مداوم: ۱۵۰ دقیقه در هفته
• تغذیه مناسب و سالم
• کنترل استرس

درمان دیابت نوع 1

همان‌طور که گفته شد در این دیابت، بدن بیمار قادر به تولید انسولین کافی نیست و بنابراین راه کنترل این بیماری تزریق انسولین می‌باشد.

درمان دیابت نوع 2

 در این نوع دیابت بدن قادر به تولید انسولین است اما مقاومت در برابر آن وجود دارد. یعنی این هورمون نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. این بیماری هر شخصی را می‌تواند درگیر کند. متاسفانه این بیماری درمان قطعی ندارد اما با کمک درمان دارویی همراه با رژیم غذایی و سبک زندگی سالم می‌توان این بیماری را کنترل کرد.

میوه‌های مناسب دیابت

میوه‌های خوب برای دیابتی ها میوه‌هایی هستند که فیبر دارند. پوست میوه برای بیماران دیابتی خیلی خوب است.خیار، گوجه، سیب، هلو، شلیل که با پوست مصرف میشوند مفید هستند. بعضی میوه‌ها که شاخص قند بالایی دارند مانند هندوانه، خربزه و انگور باید با دقت بیشتری مصرف شوند.

نقش چاقی، رژیم غذایی و ورزش در دیابت

متخصصان دانشگاه اتاگو دریافته‌اند که ورزش شدید و سخت می‌تواند باعث بهبود عملکرد قلب در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ گردد.

تحقیقات آنها نشان می‌دهد تمرینات ورزشی با شدت بالا شامل ورزش‌هایی همچون دوی سرعت و بالا رفتن از پله‌ها و تغییر شیوه زندگی در مدت سه ماه می‌تواند کنترل گلوکز در برخی از افراد مبتلا به دیابت را تغییر داده و موجب کاهش قند خون در افراد گردد.

همچنین پژوهشگران آمریکایی در بررسی جدیدی دریافتند که می‌توان با کنترل وزن نوجوانان، خطر ابتلای آنها به دیابت نوع دو را کاهش داد.

اضافه‌ وزن، یک عامل خطرناک برای مقاومت در برابر انسولین و ابتلاء به دیابت نوع دو به شمار می‌رود

در صورت نیاز می‌توانید در اپلیکیشن مدافون با بهترین دیابتولوژیست‌های آنلاین در خصوص بیماری قند مشورت کنید.

تحقیقات جدید در درمان دیابت

از دهه ۱۹۸۰ شیوع جهانی دیابت تقریباً چهار برابر ‌شده‌است. از این رو محققان تلاش خود را بیشتر کردند تا بتوانند راهی برای درمان این بیماری پیدا کنند. به تازگی گروهی از محققان دانشگاه کلمبیا در کانادا و موسسه کارولینسکا در سوئد به بررسی نقش یک پروتئین خاص در سلول‌های چربی پرداخته اند. نتیجه یک مطالعه جدید روی موش‌ها نشان می‌دهد که هدف قرار دادن یک پروتئین خاص در سلول‌های چرب، دیابت نوع ۲ را معکوس می‌کند.

نتایج این مطالعه که توسط گروهی از محققان دانشگاه کلمبیا در کانادا و محققان موسسه کارولینسکا در سوئد انجام شد، همچنین نشان می‌دهد که این پروتئین می‌تواند از ابتلا به دیابت نوع ۲ پیشگیری کند.

سوالات پزشکی دیابت

آیا مصرف غذاهای شور هم می‌تواند باعث بروز دیابت شود؟

دیابت نوع 2 عمدتا به دلیل افزایش وزن اتفاق می‌افتد و مصرف غذاهای شور و شیرین ملاک نیست. برای مثال خیارشور ممکن است موجب بالا رفتن فشار خون شود اما بر دیابت نوع 2 اثری ندارد. در مقابل آجیل شور که کالری بالایی دارد زمینه ای برای ابتلا به دیابت ایجاد می‌کند.

آیا ماده معدنی کروم بر کاهش وزن و دیابت موثر است؟

نقش ماده معدنی کروم بر چربی سوزی و لاغری در همه مقالات علمی تایید نشده‌است.گفته می‌شود کروم می‌تواند باعث افزایش حساسیت سلول‌های بدن نسبت به انسولین شود بنابراین مصرف آن در بیماران مبتلا به دیابت که اضافه وزن بالایی دارند هم مفید است. اما مصرف خودسرانه مکمل کروم می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد و باید حتما تحت نظر پزشک از آن استفاده کرد.

مادرم بسیار عصبی است و قند خون ناشتایش با وجود تزریق انسولین 230 است. لطفا راهنمایی کنید.

استرس و اضطراب یکی از عوامل بالا رفتن قند خون است. نکته مهم در این بیماران یادگیری تکنیک هایی جهت کنترل استرس و اضطراب است. در صورتی که این تکنیک ها موثر واقع نشود، می‌توان از داروهای آرامبخش نیز استفاده کرد. توجه کنید که غذاها معمولا اثر ضد استرس ندارند اما دم نوش هایی مانند گل‌گاوزبان، سنبل‌الطیب، بادرنجبویه، گوشت بوقلمون، موز، ماست، دوغ کم نمک و کم چربی در این زمینه موثر هستند. کم کردن مصرف ادویه و کافئین، خواب کافی و باکیفیت از دیگر نکاتی است که می‌تواند به بهبود خلق و خو کمک کند.

مادر بنده مشکل کبد چرب و فشار خون بالا دارد. گاهی اوقات پاهایش ورم می‌کند. لطفا راهنمایی کنید.

برای بررسی علت تورم یا ادم باید دفع پروتئین بررسی شود و معمولا دفع بیش از 3 گروم پروتئین می‌تواند باعث تورم شود. اختلال در عملکرد کلیه مانند اختلال در دفع نمک، بیماری التهابی کلیه و تغییر در تراوری جدار رگ‌ها هم می‌تواند باعث ورم شود. علاوه بر مشکلات کلیوی، کبدی و قلبی که می‌تواند موجب تورم شود، بیماری دیابت و فشارخون نیز می‌تواند موجب بروز این مشکل شود.

آیا بامیه برای بیماران دیابتی خوب است؟

بله، مصرف سبزی بامیه باعث کاهش قندخون می‌شود. سعی کنید در کنار بامیه از فلفل سیاه، زردچوبه یا دارچین استفاده کنید.

من 7 ماهه باردار هستم. آزمایش نشان داده که قند 2 ساعته‌ام بالاست. چه کاری باید انجام دهم؟

بالا بودن قند دو ساعته نشان می‌دهد که زمینه ابتلا به دیابت را دارید. بنابراین باید تمام ملاحظاتی که برای یک خانم دیابتی باردار در نظر گرفته می‌شود، رعایت کنید. از جمله اینکه میزان افزایش وزنتان خیلی مهم است. وزنی که اضافه می‌کنید می‌تواند روی سوخت‌وساز کلی بدن و به‌طور خاص روی سوخت‌وساز قندهای بدنتان اثر داشته باشد. نظم در غذاخوردن را فراموش نکنید.

علاوه بر این ترکیب غذاهایی که مورد استفاده قرار می‌دهید هم مهم هستند. مصرف سبزی‌ها به مقدار زیاد و میوه‌ها در حد توصیه‌شده و نه بیشتر از آن، اثر مطلوبی روی قندخون خواهد گذاشت. نکته بعد محدودکردن مصرف قندهای آزاد است. قندهای آزاد مانند قند و شکر معمولی، انواع شیرینی‌ها، مرباها، عسل و… قندهایی هستند که سریع جذب می‌شوند و سطحشان در خون به سرعت بالا می‌رود. نکته آخر اینکه در حد توان و تا جایی که می‌توانید فعالیت بدنی منظم داشته باشید. این کار به تنظیم قندخونتان کمک زیادی می‌کند و در حد یک تغذیه خوب می‌تواند مفید باشد.