کدام درد شکم در کودکان را جدی بگیریم؟

دردهای شکمی یا به اصطلاح دل‌درد در بچه‌ها به علل مختلفی بستگی دارد که گرچه شاید به ظاهر ساده به نظر بیایند، در واقع بسیار پیچیده و مهم هستند و هرگز نباید بی‌اهمیت تلقی شوند.

درد حاد شکم و درمان‌های فوری

اگر این دردهای بدون علت مشخص جسمی را کنار بگذاریم، به‌طور کلی دردهای شکمی کودکان به دو نوع حاد و مزمن تقسیم‌ می‌شوند. درد حاد یکباره و با شدت تقریبا بالا ایجاد می‌شود که سبب بی‌قراری کودک می‌شود. درد مزمن مدتی ادامه دارد و شدت متفاوتی خواهد داشت.

در هر دو حالت پزشک متخصص باید کودک را معاینه کند و شرح‌حال کودک به‌طور کامل از نظر تاریخ شروع، نوع، مدت و شدت درد بررسی شود. همچنین توجه به مسائلی مانند سابقه جراحی کودک، زمینه تشدید درد، احتمال ضربه دیدن شکم، سابقه ابتلا به بیماری‌های خاص و نظایر آن نیز اهمیت دارد.

در واقع دردهای شکمی بسیار پیچیده هستند و حتی سینه پهلو، ناراحتی‌های ریوی، مشکلات عصبی، ناراحتی‌های قلبی-عروقی، آنژین چرکی و… هم می‌توانند با دردهای شکمی همراه باشند که پزشک با حوصله و دقیق باید به همه موارد و علل زمینه‌ساز و احتمالی کاملا اشراف داشته باشد.

اگر کودک شما حداقل به مدت 4 روز در ماه، دل درد به همراه یبوست و یا اسهال دارد مقاله زیر را بخوانید. این مقاله برای شما مفید است:

همه چیز درباره سندرم روده تحریک پذیر کودکان

در صورت نیاز گاهی لازم است فشارخون کودک نیز اندازه‌گیری شود. پس از این بررسی‌ها اگر علت درد تشخیص داده شود که درمان لازم و توصیه‌های مفید برای کودک انجام می‌گیرد، اما اگر پزشک علت دقیقی برای درد حاد کودک تشخیص ندهد حتما نیاز به انجام آزمایش خون و ادرار اورژانسی برای کودک خواهد بود.

در صورتی که کودک دچار مشکلات تنفسی نیز باشد عکسبرداری ریه هم ضروری است. آزمایش خون و ادرار می‌تواند نشان‌دهنده وجود خون در ادرار ناشی از دفع شن‌ریزه به‌دلیل ناراحتی‌های کلیوی، عفونت ادراری، وجود قند یا پروتئین در ادرار و… باشد که امکان تشخیص و درمان بیماری را به پزشک می‌دهد.

انجام چنین آزمایش‌هایی حتما به صورت اورژانسی اهمیت دارد زیرا اگر درد شکم ناشی از دیابت باشد و این مساله فورا تشخیص داده نشود می‌تواند منجر به حالت کما برای کودک شود و زندگی او را به خطربیندازد. به‌رغم انجام این آزمایش‌ها و معاینات گاهی پزشک هیچ علتی برای درد مشاهده نمی‌کند که باز هم نباید درد حاد کودک بی‌توجه رها شود.

در این شرایط کودک باید در بیمارستان بستری شود و بررسی‌های دقیق‌تر مانند انجام سونوگرافی و… و معاینه توسط جراح برای تشخیص احتمال بیماری‌هایی مانند انسداد روده، آپاندیسیت، هپاتیت و… حتما انجام گیرد.

حوصله و بررسی دوره‌ای برای تشخیص درد مزمن

دردهای مزمن شکمی در کودکان می‌تواند ناشی از التهاب معده، یبوست، مشکلات لوزالمعده، کبد و… باشد که باید با حوصله و به‌تدریج معاینه و مشخص شود و درمان مناسب انجام‌گیرد. این دردهای طول‌کشنده و گاهگاه نیز باید جدی گرفته شوند. به‌عنوان مثال بچه کوچکی که بی‌قراری می‌کنند و والدین تصمیم به مراجعه به پزشک می‌گیرند اما او آرام می‌شود. مجددا پس از زمان کوتاهی همان علائم را دارد و باز تسکین می‌یابد. چنین حالتی ممکن است به‌دلیل پیچ‌خوردگی روده باشد که درمان نشدن عوارض خطرناکی خواهد داشت.

به‌طور خلاصه والدین باید بدانند دردهای شکمی کودکان به ظاهر ساده اما واقعا مهم و پیچیده است و هرگز نباید بی‌اهمیت از کنار آنها گذاشت.

دل درد از دیدگاه طب سنتی

• اگر دل‌درد دارید به جای چای و نبات، آبجوش و عسل بخورید
• یک پیاز را دو نیم کنید، آن را در آب بجوشانید، سپس هر 1 ساعت، 1 یا 2 قاشق غذاخوری از این جوشانده را بخورید بسیار نافع است.
• کافی‌است موز بخورید، پودر موز تا 75 درصد درد معده را آرام می‌کند.
• یک عدد انار شیرین را خمیر بگیرید و داخل فر بگذارید تا خمیر برشته شود. کمی که داغی خمیر کم شد،آن را باز کنید، انار را بیرون آورید و به آرامی دانه و پیه آن را خارج کنید، روی آن پودر آویشن بریزید و میل کنید و از دفع شدن اخلاط فاسد معده و روده راحت شوید و تا 3 ساعت بعد از آن هیچ چیز نخورید. (این توصیه برای همه مزاج‌ها مفید نیست.)
• عرق پونه می‌تواند برای درمان ریفلاکس معده جایگزین شربت معده آلومینیوم ام‌جی یا قرص رانیتیدین شود. این توصیه فقط برای افراد با معده سرد موثر است و در بعضی افراد نه‌تنها مشکل را بهبود نمی‌دهد، بلکه سبب تشدید آن نیز می‌شود.
• آب و مایعات 30دقیقه قبل تا 2 ساعت بعد از هر وعده غذایی نوشیده نشود.
• گاهی دل‌دردها به علت سردی و تری گوارش و به عبارتی سوء‌مزاج مادی بلغم معده و روده است که باید با منع یا تعدیل مصرف غذاهای با طبع سرد و تر مثل ماست، دوغ، هندوانه و خیار درمان ‌شود
• افرادی که از دل‌درد همراه با یبوست رنج می‌برند یا در حالت دل‌درد دچار اسهال نشده‌اند می‌توانند روغن زیتون را موافق عقربه‌های ساعت روی شکم ماساژ دهند.
• بادکش گرم نیز یکی دیگر از روش‌های مفید است.
• مصرف حدود نیم گرم زیره سیاه با مقدار نبات ساییده‌شده پس از صرف غذا برای کاهش نفخ پس از صرف غذا مفید خواهد بود.
• دمکرده نصف قاشق دارچین نیز به افرادی که پس از صرف غذا دچار دل‌درد می‌شوند، توصیه می‌‌شود

کدام درد شکم در بزگسالان را جدی بگیریم؟

دل‌درد، ناراحتی‌ای است که همه افراد در سنین مختلف آن را تجربه کرده‌اند که به علل مختلفی از جمله بیماری‌های عفونی، تغذیه نادرست، استرس و… بروز می‌کند. اینکه درد به شکل حاد و شدید یا مزمن و طول‌کشنده باشد تفاوتی در اهمیت موضوع ندارد و به‌دلیل اینکه می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد حتما نیازمند معاینه توسط متخصص خواهد بود.

دردهای شکمی در بزرگسالان چگونه است؟

دردهای شکمی جزو رایج‌ترین مراجعات پزشکی است، به‌طوری که از هر 10 بزرگسال، 2 تا 4 نفر مبتلا به آن هستند و در مورد کودکان نیز 1 تا 2 کودک خواهد بود. این دردها منشاء مختلفی دارد، اما در بیشتر موارد مربوط به اندام‌های گوارشی مانند معده، روده‌ها و کبد است و گرچه در قسمت‌های مختلف شکم ایجاد می‌شود، در اصطلاح عامیانه معمولا «دل‌درد» یا «معده‌درد» معرفی می‌شود.

البته ممکن است مشکلات اندام‌های تناسلی، مجاری ادراری و حتی سیستم قلبی-عروقی و ریوی نیز با چنین دردهایی همراه باشد. چنین دردهایی ممکن است خفیف و گذرا، جدی، مزمن و عود‌کننده باشد. گرچه غالبا مشکل جدی برای سلامت نیست، در بعضی موارد نیز نشانه‌ای از یک بیماری جدی است که لزوم مراجعه و تشخیص زودهنگام به پزشک به این دلیل خواهد بود.

 چه عواملی می‌تواند زمینه‌ساز دردهای شکمی شود؟

از آنجا که اندام‌های مختلفی در شکم وجود دارد، علل زمینه‌ساز دردهای شکمی نیز بسیار متنوع است. مجموعه‌ای از مهم‌ترین آنها را می‌توان این‌گونه گروه‌بندی کرد:

اختلالات گوارشی مانند یبوست، نفخ، گرفتگی‌های عضلانی دیواره معده یا روده‌ها، ریفلاکس گوارشی زخم اندام‌های گوارشی عفونت‌های معده‌ای روده‌ای ناشی از مسمومیت غذایی و… انسداد روده آپاندیسیت سنگ‌های صفراوی سنگ‌های کلیوی و عفونت مجاری ادراری بارداری خارج رحمی، کیست تخمدان، عادت ماهانه دردناک و دیگر بیماری‌های مربوط به اندام‌های تناسلی التهاب اندام‌های داخلی مانند لوزالمعده، معده، کولون و… سرطان

 درد در قسمت‌های مختلف شکم به چه اندام‌هایی مربوط می‌شود؟

علت اصلی احساس درد در اطراف ناف، روده‌هاست که در موارد کمتری می‌تواند ناشی از ناراحتی معده یا لوزالمعده باشد. درد در قسمت مرکز و بالای معده اساسا به معده و گاهی به کبد و قلب مربوط می‌شود. زمانی که فرد از درد قسمت مرکز و به سمت پایین شکم شکایت دارد باید به ناراحتی اندام‌های این قسمت مانند روده‌ها، مثانه و رحم مشکوک بود.

بیماری‌های روده‌ای، طحال و کلیه‌ها ممکن است با درد در سمت چپ ناف همراه باشد. درد در سمت راست ناف معمولا به کیسه صفرا مربوط است که البته در مواردی می‌تواند ناشی از روده‌ها و کلیه‌ها نیز باشد. درد در سمت چپ و بالای شکم اصولا به روده‌ها مربوط است، اما ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های لوزالمعده، معده، کلیه، طحال و ریه نیز باشد.

مهم‌ترین علت درد در قسمت راست و بالای شکم، کبد است، اما می‌تواند به‌دلیل روده‌ها و لوزالمعده نیز بروز کند. درد سمت چپ و پایین شکم را باید مربوط به کولون، کلیه‌ها و مجاری ادراری دانست که البته تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ در خانم‌ها ممکن است زمینه‌ساز شوند.

آپاندیسیت با درد در سمت راست و پایین شکم بروز می‌کند که بیماری‌های مجاری ادراری، کلیه‌ها، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز ممکن است در این قسمت بروز کند. البته در بعضی موارد بیمار از درد مبهمی در کل شکم شکایت دارد و نمی‌تواند محل دقیقی را نشان دهد. در چنین شرایطی پزشک علاوه بر معاینه بالینی، آزمایش‌های تکمیلی مانند سونوگرافی یا آزمایش خون را ضروری می‌داند. همچنین باید اشاره کرد تب، حالت تهوع و استفراغ جزو شایع‌ترین علائم همراه با دردهای شکمی مطرح است.

 در چه صورت دردهای شکمی جدی و نیازمند مراجعه فوری به پزشک است؟

یکی از علل مهمی که باعث درد شکمی در ناحیه بالای ناف می‌شود و باید بسیار مورد توجه قرار گیرد، دردهای قلبی ناشی از بیماری‌های قلبی است که نیاز به مراجعه فوری به پزشک خواهد داشت. همچنین دردهای ارجاعی که منشاء خارجی شکمی دارند، اما در ناحیه شکم احساس می‌شوند مانند سکته قلبی، عفونت ریه و بیماری مِری نیز به‌عنوان یکی دیگر از اورژانس‌ها در این‌باره مطرح‌ اند.

درباره سکته قلبی چه می دانید؟ در مقاله زیر دکتر فرشاد جوادیه، متخصص قلب و عروق مدافون در این باره توضیح داده است:

سکته قلبی چیست؟

در صورتی که بیمار از درد در ربع فوقانی راست شکم رنج ببرد و علائم تب و زردی نیز داشته باشد، باید به عفونت مجاری صفراوی مشکوک بود و فورا اقدامات تشخیص و درمان را انجام داد. بیماری‌های متابولیک مانند دیابت، نارسایی کلیه و نارسایی حاد فوق‌کلیه نیز در بحث دردهای شکمی بسیار مهم خواهد بود زیرا ممکن است براثر بی‌توجهی به دیابت که با درد شکم، تهوع و استفراغ همراه است، بیمار دچار کما شود و زندگی او به خطر بیفتد.

علل سمی مانند مسمومیت با سرب ناشی از مصرف خوراکی مواد مخدر، گزش عنکبوت بیوه سیاه و مارگزیدگی نیز نیازمند اقدام اورژانسی خواهد بود. آپاندیسیت نیز به‌عنوان یکی از مراجعات شایع اورژانسی است که با تهوع، استفراغ، درد شکمی و بی‌اشتهایی همراه است و شایع‌ترین محل احساس درد، ربع تحتانی سمت راست شکم خواهد بود.

منبع: سایت سلامت

تاریخ نگارش:

شما اینجا هستید:

خانه » مجله پزشکی و روانشناسی » کدام درد شکم در کودکان را جدی بگیریم؟