تنگی نفس احساس ناخوشایند عدم دریافت هوای کافی برای نفس کشیدن است. تنگی نفس ممکن است در هنگام راه رفتن، بالا رفتن از پله ها، دویدن و یا حتی در هنگام نشستن رخ دهد و میتواند بهطور ناگهانی یا تدریجی طی هفته ها تا ماهها ظاهر شود. دلایل مختلفی برای تنگی نفس وجود دارد که در این مقاله به بررسی آنها می پردازیم.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شدهاست.
علائم تنگی نفس چیست؟
- به سرعت و به سختی نفس کشیدن
- منقبض شدن و سفت شدن سینه
- هوای کافی برای نفس کشیدن در اختیار نداشتن (air hunger)
- عدم توانایی برای نفس عمیق کشیدن
- احساس خفگی
علائم خطر در تنگی نفس
سخت شدن تنفس بدون دلیل مشخص، میتواند نشانه یک مشکل پزشکی جدی باشد.
تنگی نفس همراه با درد یا فشار در قفسه سینه، غش یا حالت تهوع باشد، یک شرایط پزشکی اورژانسی است که نیاز به رسیدگی فوری دارد.
بیشتر تنگی نفس ها با داروهای مناسب، تکنیک های تنفسی و ورزش قابل کنترل است.
چه عوامی باعث تنگی نفس میشود؟
عوامل زیر میتواند باعث شود که نفس کشیدن حتی برای یک فرد سالم هم سخت باشد.
- ورزش شدید
- تغییر شدید دما
- اضطراب و استرس
- آلودگی هوا
- ارتفاع زیاد
- وزن بالا
- رژیم غذایی نامناسب
- ورزش و تحرک نداشتن
اما اگر تنفس شما بهطور ناگهانی بدون هیچ دلیل واضحی تغییر کرده است، یا به تدریج بدتر میشود، ممکن است نشانه ای از مشکل جدی تری باشد. افزایش سن به خودی خود باعث تنگی نفس نمیشود.
اگر در همین لحظه نیاز به مشاوره با پزشک دارید، میتوانید از بهترین پزشکان و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، به صورت آنلاین سوال پزشکی خود را بپرسید. برو به لیست پزشکان آنلاین مدافون
دلایل مختلفی برای تنگی نفس ناگهانی ممکن است وجود داشته باشد که نیاز است برای آن حتما به پزشک مراجعه کنید. برای مثال گیر کردن غذا در گلو میتواند باعث انسداد راه هوایی فوقانی شود و تنفس را مسدود کند.
برخی از دلایل احتمالی تنگی نفس این موارد هستند:
مسمومیت با مونوکسید کربن
هنگامی که بیش از اندازه مونوکسید کربن وارد بدن شود، این گاز در خون جایگزین اکسیژن میشود. بدون اکسیژن، سلولها در سراسر بدن می میرند، و فعالیت اندامها متوقف میشود. مسمومیت با مونوکسید کربن میتواند علائمی چون سردرد مبهم، ضعف عضلانی و سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، تنگی نفس، گیجی و خوابآلودگی، تاری دید، تشنج داشته باشد.
حمله قلبی
حمله قلبی میتواند علائمی مانند احساس ناراحتی در قفسه سینه، فشار، تنگی، درد، سوزش یا سنگینی در قفسه سینه، تعریق، ناراحتی نیم تنه فوقانی شامل گردن، فک، کتف، بازو، کمر، حالت تهوع، تنگی نفس، سرگیجه به همراه داشته باشد.
فشار خون پایین
فشار خون پایین میتواند علائمی چون سرگیجه یا سبکی سر، حالت تهوع، پوست سرد و رنگ پریده، تنفس سریع و کمعمق، تنگی نفس، تشنگی غیرمعمول و کمآبی، عدم تمرکز، تاری دید، خستگی، غش (سنکوپ) به همراه داشته باشد.
شعله ور شدن آسم
بیمار دچار آسم اغلب گرفتار حمله های مکرر تنگی نفس شده و میان این حملات حالت کاملاً طبیعی دارد. از شایعترین علائم و نشانههای بیماری آسم ، میتوان به سرفه کردن، خس خس سینه و کوتاه شدن نفس اشاره نمود.
پنومونی یا ذات الریه یا سینه پهلو
ذات الریه علائمی مانند تب، اغلب با درجه بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد، لرز، سرفه مداوم (عمدتا خلط دار)، تنگی نفس، بیاشتهایی، ضعف و بی حالی، درد بیش از حد قفسه سینه، تعریق زیاد دارد.
آمبولی ریه (لخته شدن خون در ریهها)
آمبولی ریه دارای علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه (ممکن است با خون همراه باشد و در خلط شما خون وجود داشته باشد) ، درد ناگهانی در پشت، تعریق غیرمعمول، احساس حواس پرتی یا گیجی، لب ها یا ناخنهای آبی از علائم لخته شدن خون در ریهها میباشد.
پریشانی عاطفی یا حمله پانیک
گاهی تنگی نفس میتواند ناشی از شرایط روحی بیمار نیز باشد. در این صورت مشاوره با یک روانشناس میتواند به حل این مشکل به شما کمک کند.
اگر همین الان به یک مشاوره با روانشناس نیاز دارید مدافون بهترین انتخاب است. مشاوره با روانشناس آنلاین
اگر علائم تنگی نفس شما چهار هفته یا بیشتر طول بکشد، ممکن است مزمن در نظر گرفته شوند. بسیاری از شرایط میتوانند باعث تنگی نفس مزمن شوند از جمله:
- بیماریهای مزمن ریوی، از جمله COPD، آسم، فیبروز ریوی و فشار خون ریوی
- بیماری قلبی یا نارسایی احتقانی قلب
- چاقی
- بی تحرکی
روشهای تشخیص تنگی نفس
پزشک بیمار را معاینه کرده و به دقت به صدای ریههای او گوش میدهد. برای اندازهگیری مقدار هوایی که فرد با هر بار دم و بازدم به ریهها وارد کرده و از آن خارج میکند و سرعت دم و بازدم فرد تست عملکرد ریه یا اسپیرومتری هم انجام میشود. این کار به تشخیص بیماری آسم و بیماری انسداد مزمن ریه هم کمک میکند.
دیگر تستهای تشخیصی عبارتند از:
- پالس اکسیمتری (Pulse oximetry): این دستگاه برای اندازهگیری میزان اکسیژن اشباع خون کاربرد دارد. برای اندازه گیری این فاکتور در خون پزشک انگشت و یا لاله گوش بیمار را بین دستگاه کوچکی به نام پالس اکسیمتر قرار خواهد داد.
- آزمایش خون: اگر فرد به کم خونی و یا عفونت مبتلا باشد با این روش میتوان تشخیص داد. همچنین احتمال وجود لخته خون یا مایع در ریه هم توسط این روش قابل بررسی است.
- عکس اشعه ایکس از سینه و یا سیتی اسکن: از این روش برای تشخیص ذات الریه، لخته خون در ریه و یا دیگر بیماریهای ریوی استفاده میشود. در سی تی اسکن چندین تصویر اشعه ایکس که از زوایای مختلف گرفته شدهاند روی هم قرار داده شده تا تصویر کامل و دقیقی از ریه به دست بیاید.
- نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (Electrocardiogram (ECG)): در این روش سیگنالهای الکتریکی قلب اندازه گیری میشوند و با بررسی آنها میتوان فهمید که آیا فرد به تازگی دچار حمله قلبی شدهاست یا خیر. همچنین اطلاعات حاصل از این روش به پزشک کمک میکند تا سرعت ضربان قلب و ریتم قلبی بیمار را بررسی کند.
چه زمانی برای تنگی نفس باید به پزشک مراجعه کرد؟
تنگی نفس را نباید نادیده گرفت. به محض تغییر علائم بعد از استفاده از اسپری تنفسی و بدتر شدن علائم با مشکلات ذیل به پزشک مراجعه کنید.
- ورم پاها و زانو
- سخت نفس کشیدن در حالت دراز کش
- تب بالا، لرز و سرفه
- صدای زنگ دار غیر طبیعی در حال نفس کشیدن
بریده بریده نفس کشید
گردآوری از سایت American lung association
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.