شاید نام مواد غذایی گلوتن فری یا فاقد گلوتن به گوشتان خورده باشد. بیماران مبتلا به سلیاک، نمیتوانند پروتئینی از خانواده گلوتن را تحمل کنند. این پروتئین در برخی از غلات مانند گندم،جو، چاودار و گاه جوی دو سر وجود دارد. تقریبا یک نفر از هر 250 نفر سلیاک دارد، ولی فقط 1 نفر از هر 10 نفر ممکن است تشخیص داده شود و از بیماری خودآگاه باشد.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شدهاست.
سلیاک
سلیاک یک بیماری گوارشی است که در اثر حساسیت به پروتئینی به نام گلوتن که در گندم و جو وجود دارد ایجاد میشود. وقتی فرد بیمار، گلوتن دریافت میکند سیستم ایمنی او فعال شده و به سلولهای روده حمله میکند.
عوارض سلیاک
عوارض این بیماری در سفیدپوستان بیشتر از غیر سفیدپوستان دیده میشود. شیرخواران و کودکان ممکن است بیماری سلیاک داشته باشند اما معمولا بیماری در بزرگسالی تشخیص داده میشود .
چگونه بیماری سلیاک تشخیص داده میشود؟
بخاطر داشته باشید بیشتر بیماران مبتلا به درد شکمی ، نفخ و اسهال بیماری سلیاک ندارند. برای شناسایی بیماری آزمایش خون و/یا اندوسکوپی میتواند کمک کننده باشد . وقتی احتمال این بیماری می رود ، ابتدا آزمایش خون انجام میشود . اگر آزمایش خون طبیعی باشد، آزمایشهای دیگر لازم نیست .
گاهی پزشک حدس می زند که علایم مربوط به بیماری سلیاک یا بیماری مشابه دیگری است و نیاز به اندوسکوپی و بیوپسی (نمونه برداری از بافت روده کوچک) میباشد. تمام آزمایشات باید زمانی انجام شود که بیمار رژیم غذایی معمولی حاوی گلوتن دارد. بیمارانی که تحت بررسی هستند تا زمانیکه آزمایشات تکمیل نشده نباید رژیم غذایی شان محدود شود، چون ممکن است نتایج اشتباه گزارش شود .
اگر برای تشخیص و درمان بیماری سلیاک نیاز به مشاوره با پزشک دارید، در اپلیکیشن مدافون، میتوانید با فوق تخصص گوارش به صورت آنلاین مشاوره بگیرید.
نشانههای شایع سلیاک
اسهال
مدفوع شل و آبکی یکی از اولین علائمی است که بسیاری از افراد دارای بیماری سلیاک آن را تجربه میکنند. در مطالعهای کوچک، 79 درصد از بیماران سلیاک، قبل از درمان علامت اسهال را گزارش کردند و بعد از درمان، فقط 17 درصد از آنها، اسهال مزمنشان ادامه پیدا کرد. برای بسیاری از بیماران، اسهال در عرض چند روز درمان کاهش پیدا کرد، اما زمان متوسط برای برطرف شدن علائم، چهار هفته بوده است.
نفخ
نفخ، علامت شایع دیگری از بیماری سلیاک است. سلیاک موجب التهاب در سیستم گوارش شده که ممکن است منجر به نفخ همراه با بسیاری از مشکلات گوارشی دیگر شود. در مطالعات انجام شده مشخص شد، گلوتن موجب مشکلات گوارشی مانند نفخ در افرادی که سلیاک ندارند نیز میشود.
گاستریت یا ورم معده
گاستریت، مشکل متداولی است که در صورت درمان نشدن سلیاک، بوجود خواهد آمد. با اینحال یادتان باشد که گاسترست، علتهای زیادی میتواند داشته باشد. سایر دلایل شایع گاستریت شامل، یبوست، بد هضمی، بلعیدن هوا و بیماریهایی چون عدم تحمل لاکتوز و سندرم رودهی تحریک پذیر میشود.
خستگی
کاهش سطح انرژی و احساس خستگی در مبتلایان به سلیاک شایع است. مطالعهای نشان داده افرادی که بیماری سلیاک دارند بیشتر در معرض مشکلات خواب هستند که میتواند باعث احساس خستگی و بیانرژی بودنشان بشود. ضمنا، سلیاک درمان نشده میتواند موجب آسیب به رودهی کوچک شده و در نتیجه کمبود ویتامین و مواد معدنی را در بر داشته باشد که عاملی است برای خستگی.
کاهش وزن
کاهش وزن زیاد و عدم توانایی در حفظ وزن، معمولا از علائم اولیهی بیماری سلیاک است. علت آن هم این است که توانایی بدن برای جذب مواد مغذی، مختل میشود که بهطور بالقوه میتواند موجب سوء تغذیه و کاهش وزن شود.
مطالعهای که روی بیماران سنین بالا انجام شد نشان داد کاهش وزن، یکی از شایعترین علامتهای بیماریشان بوده است. بعد از درمان نه تنها علائم کاملا برطرف شدند بلکه این افراد توانستند بهطور متوسط 7 کیلوگرم وزن اضافه کنند. مطالعهی دیگری نیز روی 42 کودک دچار سلیاک انجام شد و دریافت رژیم بدون گلوتن توانسته بود وزنشان را به مقدار قابل توجهی افزایش بدهد. کاهش وزن بیدلیل میتواند به علت بیماریهایی چون دیابت، افسردگی یا مشکلات تیروئیدی نیز ایجاد شود.
کمبود آهن
بیماری سلیاک میتواند جذب مواد مغذی را مختل کند و منجر به کمبود آهن آنمیشود. آنمی بیماری است که خاطر کمبود گلبولهای قرمز خون در بدن ایجاد میشود. علائم کمبود آهن شامل خستگی، ضعف، درد قفسه سینه، سر درد و سرگیجه میشود. مطالعهای 34 کودک دچار سلیاک را مورد بررسی قرار داد و دریافت تقریبا 15 درصدشان کمبود آهن متوسط دارند.
مطالعهای که روی 84 فرد دچار کمبود آهن به دلیل ناشناخته بودند نشان داد 7 درصدشان بیماری سلیاک دارند. این افراد بعد از اینکه رژیم بدون گلوتن را در پیش گرفتند، سطح آهن خونشان به میزان چشمگیری افزایش یافت.
پیشنهاد مطالعه | بالارفتن آنزیم های کبدی چه معنایی دارد؟
کنترل علائم بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یک بیماری مادام العمر است که درمانی ندارد. اما افرادی که این بیماری را دارند میتوانند با تداوم همیشگی رژیم غذایی بدون گلوتن، علائم خود را بهطور موثر مدیریت کنند. یعنی هر محصول غذایی که حاوی گندم، جو و چاودار است باید حذف شود. ضمنا باید از مصرف این غذاها اجتناب کنید مگر اینکه برچسب «بدون گلوتن» روی آنها خورده باشد.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.