صرع در کودکان، عوامل و عوارض

صرع یک بیماری عصبی است، به این معنی که مغز و سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، و شاخصه آن بروز حملات تشنجی است. در این اختلال که شامل تمام گروه‌های سنی، از جمله کودکان است، کودک دچار حملات تشنجی می‌شود.

این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید ‌شده‌است.

مغز از میلیون‌ها سلول عصبی تشکیل ‌شده‌است. این سلول‌ها از سیگنال‌های الکتریکی برای کنترل عملکرد، حواس و افکار ما استفاده می‌کنند. اگر روند ارسال سیگنال‌ها بین سلول‌های عصبی مختل شود، فرد دچار حملات تشنجی می‌شود.

اگر تخلیه الکتریکی غیرطبیعی میان نورون ها یا سلول‌های عصبی رخ دهد، تشنج بروز پیدا می‌کند. تشنج وقتی در طول زمان تکرار گردد و دلیلی مانند تب، ضربات مغزی و یا پایین افتادن قند خون برای خود نداشته باشد، صرع شناخته می‌شود. (همه تشنج‌ها صرع نیستند و در برخی موارد بروز حوادثی مانند: ضربه، عفونت پرده مغزی (مننژیت)، غش (سنکوپ) به دلیل افت فشار خون و افزایش ناگهانی دمای بدن در هنگام بیماری کودک، باعث ایجاد حملات تشنجی می‌شوند. )

گاهی ممکن است که این تخلیه الکتریکی در هر دو نیمکره مغز همزمان با هم اتفاق بیافتد. در این حالت حرکات تشنجی در هر 4 اندام بیمار (تمام بدن) به صورت شدید نمایان می‌شود که به آن صرع بزرگ یا گرند مال گفته می‌شود که اکثر خانواده ها با این نوع صرع آشنایی دارند.

علائم صرع بزرگ یا گرند مال

کودکانی که مبتلا به صرع بزرگ یا گرند مال می‌شود، علائمی را از خود بروز می‌دهند. برخی از این علائم عبارتند از:

• از دست دادن هوشیاری به صورت ناگهانی
• برگشتن ‌‌چشم‌ها رو به بالا
• شنیده شدن صدای خرخر از گلو کودک
• انقباض شدید اندام‌ها
• حرکات لرزشی در هر4 اندام
• کلید شدن ‌دندان‌ها
• در برخی موارد بی اختیاری ادرار یا مدفوع

این علائم چند ثانیه و حداکثر 2 الی 3 دقیقه به طول می انجامد. (در موارد خاص ممکن است طولانی تر گردد).

اگر نیاز به مشاوره با یک پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان دارید، می‌توانید در مدافون به صورت آنلاین و تلفنی مشاوره دریافت کنید.

عوارض صرع بزرگ

• پس از این نوع تشنج کودک 2 الی 3ساعت احساس خستگی می نماید.
• حالت گیجی و خوابالودگی دارد.
• سردرد
• استفراغ
• عدم حرکت اندام‌های بدن

تمامی این عوارض گذرا می‌باشند و پس از گذشت 2 الی 3 ساعت، بهبود میابند.

در این مقاله اطلاعات مفیدی درباره صرع خواهید خواند بیماری صرع چیست؟

حملات مات زدگی (صرع کوچک یا ابسانس)

کودکان در این نوع تشنج به کررات در روز دچار حملات خیرگی می گردند. زمانی که کودک دچار حملات مات زدگی می‌شود، هوشیاری و ارتباطش را نسبت به محیط از دست می‌دهد و ممکن است این اتفاق ده ها بار در روز اتفاق بیافتد. حملات مات زدگی خیلی کوتاه بوده (در کسری از ثانیه) و از این رو ممکن است که در بسیاری از موارد از دید والدین دور بماند. به این نوع تشنج، صرع کوچک یا ابسانس گفته می‌شود.

حملات برق گرفتگی

در این نوع تشنج کودک به ناگاه دچار پرش اندام شده و اقدام به پرت کردن اشیاء در دست خود می نماید. این پرش اندام ممکن است که در اندام‌های تحتانی اتفاق افتد و موجب افتادن کودک گردد. همچنین ممکن است که این پرش در عضلات گردن کودک مشاهده گردد.

توصیه می‌شود که والدین هر نوع واقعه حملاتی در کودک مخصوصا زمانی که با افت هوشیاری همراه هست را جدی بگیرند و به درمان آن بپردازند.

اقدامات لازم پس از تشنج کودک

والدین ابتدا بایستی سریعا کودک را به پهلو بخوابانند.

یک شیء نرم و یا یک تیکه پارچه تمیز در دهان او قرار دهند.

والدین صبرنمایند تا حمله تشنجی تمام شود و سپس کودک را به مراکز درمانی برسانند.

بیشتر بخوانید: درباره صرع در دوران بارداری بیشتر بدانید.

سوالات پزشکی صرع و تشنج

آیا پس از اولین تشنج کودک نیازمند درمان می‌باشد؟

چنانچه کودک در سابقه خانوادگی خود، تشنج نداشته باشد و همچنین نوار مغزی آن سالم باشد، در اولین تشنج، نیازمند درمان نمی‌باشد. اما چنانچه تشنج تکرار گردد، بایستی علت و نوع تشنج تشخیص داده شود و درمان آغاز گردد.

طول دوره درمان تشنج چقدر می‌باشد؟

دوره درمان تشنج در کودکان 2 الی 3 سال به طول می انجامد.

چرا کودک من دچار صرع است؟

برخی از کودکان ممکن است در نتیجه آسیب مغزی دچار صرع شوند. این آسیب‌ها می‌توانند به دلیل مشکلاتی که در زمان تولد رخ می‌دهند ایجاد شود.

برخی از محققان بر این باورند که همیشه تا حدودی ژنتیک در شانس ابتلا به صرع نقش دارد، به این معنا که هر فردی که دچار تشنج می‌شود، همیشه میزانی از زمینه ژنتیکی ابتلا به این اختلال را داشته است.

حتی اگر تشنج به دنبال آسیب مغزی یا سایر تغییرات ساختاری رخ دهد، ممکن است زمینه ژنتیکی فرد نیز در بروز تشنج نقش داشته باشد. چرا که بسیاری از افراد با آسیب مغزی مشابه، دچار صرع نمی‌شوند.

چگونه صرع در کودکان تشخیص داده می‌شود؟

اگر کودک بیش از یک تشنج داشته باشد، ممکن است تشخیص صرع برای او مطرح شود. معمولاً کودک به متخصص اطفال یا مغز و اعصاب ارجاع داده می‌شود. ممکن است از ما و نیز فرزندمان، در صورت امکان، خواسته شود تا آنچه را که قبل، حین و بعد از تشنج اتفاق افتاده است، با جزئیات شرح دهیم.

ممکن است داشتن یک فیلم ضبط شده از کودک در حین تشنج بتواند به متخصص کمک کند تا بفهمد چه اتفاقی در حال رخ دادن است.

ممکن است متخصص انجام چند آزمایش را نیز درخواست نماید. این آزمایش‌ها به تنهایی نمی‌توانند صرع را تایید یا رد کنند، اما می‌توانند اطلاعات بیشتری برای کمک به پیدا کردن علت تشنج کودک، در اختیار پزشک قرار دهند.

پیشنهاد مطالعه | در این مقاله، دکتر محمودرضا اشرفی، فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان به پرسش‌های کاربران در خصوص بیماری صرع در کودکان پاسخ داده است.

چگونه می‌توانیم از تشنج فرزندمان پیشگیری کنیم؟

برای کمک به جلوگیری از تشنج فرزندمان، باید اطمینان حاصل کنیم که فرزندمان:

• داروهای ضدتشنج خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف می‌کند: قطع یا تغییر داروها احتمال تشنج را افزایش می‌دهد. اگر فرزندمان با مصرف داروها مشکل دارد، باید این مسئله را با پزشک مطرح کنیم.
• خواب کافی و منظم دارد: نخوابیدن کافی احتمال تشنج را در کودک افزایش می‌دهد.
• رژیم غذایی سالم دارد
• از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری می‌کند

آیا ممکن است صرع با بزرگتر شدن کودک تغییر کند؟

تشنج ممکن است در طول زمان، چه از نظر نوع و چه از نظر دفعات بروز، تغییر کند. صرع برخی از کودکان در اواسط تا اواخر نوجوانی خودبه‌خود بهبود می‌یابد و در برخی به این صورت پیش نمی‌رود.

بررسی و تایید: دکتر میلاد دودانگه