هنگامی که اسید معده، لایه‌ی مخاطی و محافظ دستگاه گوارش را از بین ببرد، ممکن است زخم‌هایی بر روی معده ایجاد گردد که به آن زخم معده یا پپتیک اولسر(peptic ulcer disease) گفته می‌شود. این بیماری دردناک بوده و لذت غذا خوردن را از بین می برد. همچنین ممکن است وقت و بی وقت با دردهای شدید و خفیف موجب اذیت و آزار شما گردد. در واقع بیماری پپتیک اولسر در دسته بیماری‌های خوش خیم قرار می‌گیرد و حتی ممکن است علائمی نیز نداشته باشید.
این مقاله به تایید دکتر میلاد دودانگه رسیده است.
علائم زخم معده
رایج‌ترین علائم زخم معده عبارتند از:
- سوزش معده
- احساس درد در معده
- درد هنگام خوردن یا نوشیدن
- احساس سیری
- نفخ معده
- حالت تهوع
- استفراغ خون
- احساس خستگی بی دلیل
- کاهش وزن بی دلیل
- رنگ پریدگی
- وجود خون در مدفوع یا مدفوع تیره
- احساس درد در پشت کمر
چنانچه هر یک از علائم فوق را در خود مشاهده نمودید، می‌توانید با دکتر آنلاین گوارش و کبد مدافون مشاوره پزشکی داشته باشید.
عوامل ایجاد کننده زخم معده
عوامل ایجاد کننده زخم‌های گوارشی بسیار متعدد هستند. در ادامه به معرفی این عوامل خواهیم پرداخت:
- شایعترین علل ایجاد کننده زخم معده، وجود باکتری هلیکوباکترپیلوری (Helicobacter Pylori) می‌باشد. باکتری ایجاد کننده زخم، این باکتری در عفونت‌های انسانی بسیار شایع است و می‌تواند به دیواره معده چسبیده و باعث ضعیف شدن و التهاب آن قسمت از معده گردد.
- مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل آسپرین، پروفن و…
- استرس و اضطراب
- رژیم غذایی نامناسب
- وعده‌های غذایی نامنظم
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل
- مصرف غذاهای تند
راه‌های تشخیص زخم معده
معمولا بیماران با مشاهده برخی از علائم ذکر شده فوق به پزشک مراجعه نموده و پزشک برای تشخیص دقیق از روش های مختلفی استفاده می نمایند. برخی از این روش ها عبارتند از:
آزمایش خون و مدفوع
با کمک این آزمایش‌ها در آزمایشگاه، پزشک می‌تواند زخم معده را تشخیص دهد.
تست تنفس هلیکوباکتر
تست تنفس هلیکوباکتر که با آن تست تنفس اوره نیز گفته می‌شود،، به تشخیص هلیکوباکتر در معده و دوازدهه کمک می‌کند.در این آزمایش، بیمار باید مقداری مایع شفاف بنوشید و در کیسه ای بازدم کند. اگر نمونه تنفس حاوی مقادیر بالاتر از حد نرمال دی اکسید کربن بود، احتمال وجود هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد.
آندوسکوپی
در این تست، لوله ای ظریف به نام آندوسکوپ و دوربین متصل به آن، از طریق مری وارد معده، مخاط معده و دوازدهه می‌شود و پزشک به بررسی این قسمت‌ها خواهد پرداخت. میزان صحت این روش بسیار بالاست و پزشک علاوه بر تشخیص بیماری، خوشخیم یا بدخیم بودن آن را نیز می‌تواند تشخیص دهد.
بیوپسی
در روش بیوپسی یا نمونه برداری، بخشی از بافت معده جهت انجام آزمایش‌های دقیق برداشته می‌شود.
بلع باریوم (swallow barium)
در این روش شما باید یک مایع سفید غلیظ (باریم) که دستگاه گوارش فوقانی شما را پوشش می‌دهد را بخورید. سپس پزشک می‌تواند از طریق اشعه ایکس روی معده و روده کوچک شما را بررسی کند.
پیشنهاد مطالعه | درباره ورم معده بخوانید.
راه‌های درمان زخم معده
پس از تشخیص زخم معده توسط پزشک، انجام اقداماتی برای درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری، ضروری می‌باشد. درمان زخم معده به علت به وجود آمدن، شدت و اندازه آن بستگی دارد. معمولا درمان شامل کشتن باکتری هلیکوباکتر پیلوری در صورت وجود، حذف یا کاهش استفاده از NSAID ها و درمان دارویی می‌باشد. در ادامه بهترین راه‌های درمان زخم معده را به شما معرفی خواهم نمود:
مصرف داروهای آنتی بیوتیک
داروهای آنتی بیوتیک برای از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری مورد استفاده قرار می گیرند. اگر هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش شما یافت شود، پزشک ممکن است ترکیبی از آنتی بیوتیک‌ها را برای از بین بردن باکتری توصیه کند. این داروها ممکن است شامل: آموکسی سیلین (Amoxil)، کلاریترومایسین (Biaxin)، مترونیدازول (Flagyl)، تینیدازول (Tindamax)، تتراسایکلین و لووفلوکساسین باشند.
مصرف داروهای کاهش دهنده اسید معده
داروهای کاهش دهنده اسید معده، که مهارکننده های پمپ پروتون یا PPI نامیده می شوند، با مسدود کردن عملکرد بخش هایی از سلول هایی که اسید تولید می کنند، اسید معده را کاهش می دهند و باعث بهبودی می‌شوند. این داروها عبارتند از: امپرازول (Prilosec)، لانسوپرازول (Prevacid)، رابپرازول (Aciphex)، اسمومپرازول (Nexium) و پانتوپرازول (Protonix) می‌باشد.
درمان با جراحی
در مواقعی که میزان زخم معده به مرور زمان بهبود نیابد و عود نماید، خونریزی داشته باشد و یا مانع ورود غذا از معده به روده باریک شود، درمان های دارویی نتیجه ای نداشته و پزشک تصمیم به جراحی می‌گیرد. در این جراحی بسته به تصمیم پزشک، اقدامات زیر صورت می‌گیرد.
- برداشتن کل زخم
- گرفتن بافت از قسمت دیگر روده و اتصال آن روی محل زخم
- بستن شریان خونریزی دهنده
- قطع منبع عصبی معده برای کاهش تولید اسید معده
پرسش و پاسخ زخم معده
بله با رعایت نکات تغذیه ای و توجه ویژه به مواد غذایی مصرفی، می‌توان تا حد زیادی از ایجاد زخم معده جلوگیری نموند. اما نکته ای که وجود دارد این است که شما نمی‌توانید از زخم معده ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری جلوگیری کنید. با این حال، می‌توانید با محدود کردن مصرف آسپرین و داروهای ضد التهابی خطر ابتلا را کاهش دهید. همچنین برای کاهش ناراحتی از مصرف غذاهای اسیدی (آب پرتقال)، تند، کافئین و الکل خودداری کنید
از نظر علائم بالینی، سرطان معده ابتدا فقط ممکن است باعث سوء هاضمه، درد معده، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، سیری زودرس و ترش کردن شود. اگر فردی دچار این علائم شود، به‌خصوص اگر بالای ۴۵ سال داشته باشد، حتما باید آندوسکوپی انجام دهد.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.