حالت تهوع بعد از شیمی درمانی

شیمی درمانی تقریبا جز اصلی درمان سرطان است. با توجه به تحقیقات صورت گرفته، سالانه یک میلیون آمریکایی شیمی درمانی می‌شوند. شیمی درمانی عوارض جانبی بسیاری دارد که حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی (CINV) یکی از ناخوشایندترین و ترسناک ترین عوارض آن است.

به بیانی دیگر یکی از بزرگترین مشکلات شیمی درمانی حالت تهوع و استفراغ است. احساس تهوع و استفراغ بعد از شیمی درمانی، هورمون درمانی، پرتو درمانی و درمان بیولوژیک کاملا شایع است. این علائم می‌تواند در عرض 24 ساعت از آغاز درمان و یا بعد از آن، مشاهده شود. علائم گوارشی دیگری مانند بی‌اشتهایی، یبوست، اسهال و… نیز در طول انجام کموتراپی (شیمی درمانی) رایج است.

البته لازم به ذکر است که همه افراد این عارضه جانبی ناخوشایند را تجربه نمی‌کنند، اما اکثریت افرادی که تحت درمان شیمی درمانی قرار می گیرند، این حس را تجربه می‌کنند. حالت تهوع و استفراغ پس از شیمی درمانی، می‌تواند خفیف و یا شدید باشد. میزان شدت حالت تهوع در افراد مختلف متفاوت است. البته باید به این مسئله پرداخت که حتی حس تهوع خفیف نیز می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کاهش اشتها و کاهش وزن داشته باشد. از این رو آشنایی با راه‌های کنترل میزان حس تهوع پس از شیمی درمانی، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در این مقاله از مدافون به شما خواهیم آموخت که چگونه حس تهوع پس از شیمی درمانی خود را مدیریت کنید. همراه مدافون باشید.

انواع حالت تهوع پس از شیمی درمانی

حالت تهوع ناشی از شیمی درمانی را به چهار دسته نقسیم بندی می‌کنند:

• حالت تهوع و استفراغ حاد: که حدودا در کمتر از ۲۴ ساعت بعد از شیمی درمانی در فرد بروز می‌کند.
• حالت تهوع و استفراغ تاخیری (دیر هنگام) : حدودا بیش از ۲۴ ساعت بعد از شیمی درمانی بروز می‌کند.
• حالت تهوع و استفراغ انتظاری: این حالت به استفراغی گفته می‌شود که ۳-۴ بار از شیمی درمانی گذشته باشد و فرد هنوز حالت تهوع داشته باشد.
• حالت تهوع و استفراغ مزمن: این حالت در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته مشاهده می‌شود.

سوال پزشکی خود را از مدافون بپرس.

چه عواملی موجب افزایش حالت تهوع پس از شیمی درمانی می‌شود؟

عواملی که احتمال تهوع و استفراغ در شیمی درمانی را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• زنانی که در دوران بارداری خود تهوع بیشتری را تجربه کرده‌اند.
• افرادی که هنگام سفر دچار ماشین زدگی می‌شوند.
• احتمال تهوع در بیماران جوان و بانوان بیشتر از سایرین است.
• افرادی که دچار کم آبی بدن (دهیدراته شدن) و یا نفخ شده اند.
• افرادی که دچار انواع عفونت‌ها هستند.
• افراد دارای بیماری‌های کلیوی
• محل قرارگیری برخی تومورها مانند: سیستم گوارشی، مغز و کبد

راه‌های کنترل میزان تهوع پس از شیمی درمانی

همان‌طور که پیش تر گفته شد، تهوع و استفراغ پس از شیمی درمانی و یا پرتو درمانی یکی از شایع‌ترین مشکلات است. اما راه‌هایی برای کنترل میزان حالت تهوع پس از شیمی درمانی وجود دارد که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت:

شما می‌توانید در اپلیکیشن مدافون با بهترین متخصصان و فوق تخصصان سرطان، مشاوره پزشکی تلفنی و یا مشاوره پزشکی آنلاین داشته باشید.

هنگام تهوع غذای مورد علاقه خود را نخورید.

هرگز هنگامی که احساس تهوع دارید، غذای مورد علاقه خود را نخورید. زیرا این کار ممکن است ارتباط منفی و بدی بین شما و غذای مورد علاقه تان ایجاد کند و همین کار باعث می‌شود تا دیگر نتوانید غذای مورد علاقه ی خود را بخورید. در عوض توصیه می‌شود، غذاهایی مانند: کراکر، نان تست، ماست، سیب زمینی، آبگوشت یا برنج بکه هضم آن ها آسان است را مصرف نمایید.

با مشورت پزشک، از داروهای ضد تهوع استفاده کنید.

اندانسترون (Zofran) و پروکلروپرازین مالئات (Compazine) از داروهای رایج کنترل حالت تهوع می‌باشند. بهتر است با مشورت پزشک خود، یک ساعت قبل از غذا این داروها را مصرف کنید. مصرف داروهای ضد تهوع به شما کمک می‌کند تا مقدار بیشتری غذا بخورید و از وعده غذایی خود لذت بیشتری ببرید.

از بوهای شدید دوری کنید.

نیمی از حسگرهای چشایی ما از بینی نشات می‌گیرد. از این رو سعی نمایید حدالامکان از بوهای شدید دوری کنید. زیرا بوهای تند و شدید موجب افزایش میزان حالت تهوع و استفراغ در شما می‌شود. از این رو هنگامی که خانواده در حال آشپزی هستند، به فضای رو باز رفته و هوای تازه استشمام کنید.

از مصرف غذاهای گرم خودداری کنید.

هنگامی که غذا گرم است، بوی بیشتری از خود تولید می‌کند. از این رو مصرف غذاهای گرم می‌تواند موجب افزایش میزان تهوع گردد. سعی نمایید غذاهای گرم مصرفی خود را حدود 30 دقیقه در فضای آزاد قرار داده و سپس مصرف کنید. مصرف غذاهای سرد مثل: بستنی و ماست نیز می‌تواند موجب کاهش میزان حالت تهوع گردد.

تعداد وعده‌های غذایی خود را افزایش دهید.

هرگز معده خود را خالی نگذارید. هر 2-3 ساعت یک بار غذا بخورید. گاهی اوقات خالی بودن معده باعث ایجاد حالت تهوع در معده می‌شود. سعی کنید با خوردن چوب شور، کراکر، نان تست، ماست، پنیر یا میلک شیک، شکم خود را پر کنید تا کمتر احساس حالت تهوع بکنید.

مقدار مایعات زیادی بنوشید.

سعی کنید در طول درمان خود از نوشیدنی ‌های سرد مانند: آب، آب ‌میوه‌ های طبیعی، چای یا نوشیدنی‌ های زنجبیلی که فاقد کربنات باشند، استفاده کنید. مصرف مایعات به کاهش میزان حالت تهوع و هیدراته ماندن بدن کمک بسیاری می‌کند. از این رو تلاش کنید در وعده‌ های مکرر مقداری کمی از این نوشیدنی‌ها بنوشید.

از زنجبیل و نعناع فلفلی استفاده کنید.

زنجبیل و نعناع فلفلی داروهای قدیمی هستند که برای درمان تهوع استفاده می‌شوند. با توجه به تحقیقات صورت گرفته، زنجبیل توانسته تهوع ناشی از شیمی درمانی را به میزان 40 درصد کاهش بدهد. از این رو هنگام تهوع می‌توانید یک فنجان چای زنجبیل یا نعناع بنوشید. شیمی درمانی ممکن است فورا یا چند ساعت و یا چند روز بعد از تزریق باعث ایجاد حالت تهوع گردد. مطالعات صورت گرفته بر روی بیمارانی که دچار سرطان سینه انجام شده اند نشان می‌دهد که مصرف زنجبیل بین 6 تا 24 ساعت بعد از شیمی درمانی، بیشترین اثر را روی کاهش حالت تهوع خواهد داشت.

توصیه های تغذیه ای برای شیمی درمانی

اگر شما هم جز آن دسته از افراد هستید که پس از شیمی درمانی دچار بی‌اشتهایی می‌شوید، از روش های زیر برای افزایش اشتهای خود کمک بگیرید:

• در محیط خنک غذا بخورید.
• از مواد غذایی استفاده کنید که دهان را تر می‌کند از مرکباتی که میزان بزاق دهان را افزایش می‌دهند استفاده کنید مانند آبغوره، آب نارنج، آبلیمو .
• غذاهای متنوع بخورید. غذاهای تکراری اشتها را کور می‌کند.
• غذاهای نرم که بلع آسانی دارد مصرف کنید.
• از غذاهای خانگی استفاده کنید.
• بهداشت مواد غذایی را رعایت کنید. از غذاهای فسادپذیر کمتر استفاده کنید و غذاهایی مصرف کنید که کاملا پخته باشد.
• غذاهایی مانند کباب های کوبیده، برگ، جوجه که کامل پخته نشده اند، غذای مناسب برای افرادی که شمی درمانی می‌کنند نیست. در صورتی که تمایل به کباب داشتید از کباب تابه ای که مغز پخت شده باشد، استفاده کنید.
• از میوه ها و سبزیجاتی استفاده کنید که کاملا قابل شستشو باشد. بعضی میوه ها مانند توت فرنگی، شاه توت و توت سفید معمولا به خوبی شسته نمی‌شوند و برای افرادی که در دوران شیمی درمانی، ایمنی کمی دارند مضر است.
• از وعده‌های غذای کوچک و تعداد زیاد استفاده کنید. سعی کنید در روز 6 وعده غذا بخورید.
• از غذاهای کم نمک استفاده کنید و سعی کنید به جای آن غذای خود را با ادویه های دیگر، سیر، پیاز و نارنج طعم دار کنید.
• غذاهای مورد نظر را باشعله ملایم طبخ کنید.

در اپلیکیشن مدافون مجموعه ای از متخصصان تغذیه آماده پاسخگویی به سوالات شما در خصوص تغذیه در دوران شیمی درمانی هستند: