وجود خون در ادرار کودکان یکی از علائمی است که خانواده های زیادی آن را تجربه کرده‌اند. در این مقاله از مدافون، به موضوع وجود خون در ادرار کودکان پرداخته‌ایم. پزشکان پیش از اثبات وجود خون در ادرار توسط آزمایش، از لفظ تغییر رنگ ادرار استفاده می‌کنند. چون گاهی ممکن است که مصرف مواد غذایی خاص موجب این تغییر شده باشد. اگر در طی آزمایش ادرار، قطعیت حاصل شد که در ادرار کودک، خون وجود دارد، آن وقت می گوییم که کودک دچار ادرار خونی (هماچوری) شده‌است. وجود خون در ادرار همیشه یا تغییر رنگ ادرار همراه نیست. وقتی که رنگ ادرار طبیعی است اما در آن خون وجود دارد به آن خون میکروسکوپی (خون مخفی) می گوییم.
این مقاله به تایید دکتر نگار اسماعیلی رسیده است.
عوامل تغییردهنده رنگ ادرار
خون
همان‌طور که گفته شد خون یکی از عواملی است که می‌تواند موجب عوض شدن رنگ ادرار به سمت قرمز بشود. گاهی وجود خون در ادرار بدون تغییر رنگ آن رخ می‌دهد.
مواد غذایی
مواد غذایی مانند لبو، ژله های رنگی، مصرف زیاد نارنگی و بعضی مواد غذایی دیگر می‌تواند موجب تغییر رنگ ادرار به سمت قرمز یا نارنجی شود.
داروها
مصرف بعضی از داروها مانند فنازوپیریدین، بعضی آنتی بیوتیک‌ها و برخی داروهای غیرشایع رنگ ادرار را قرمز می‌کنند و ممکن است موجب نگرانی خانواده ها شود.
تشخیص وجود خون در ادرار
همان‌طور که گفته شد بعضی مواد غذایی و داروها می‌تواند موجب تغییر رنگ ادرار شود. پزشکان برای تشخیص وجود خون در ادرار، از آزمایش ادرار استفاده می‌کنند تا از وجود سلول خون در ادرار مطمئن شوند. این آزمایش نیاز به کشت ندارد و آزمایش معمول ادرار وجود خون را نشان می‌دهد. این آزمایش همچنین نشانه‌های وجود کریستال، دفع سنگ یا ورم کلیه را هم مشخص می‌کند.
در کنار آزمایش ادرار معمولا از یک سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری هم انجام می‌شود. این بررسی وضعیت سلامت کلیه کودک، وجود سنگ، علائم التهاب مثانه، آسیب به کلیه، توده در شکم یا کلیه و…را مشخص می‌کند.
مراجعه به پزشک
اگر رنگ ادرار کودک قرمز یا نارنجی شده‌است، در شرایط زیر نیاز به مراجعه به پزشک نمی‌باشد
- والدین می‌دانند که او مواد غذایی یا داروهایی که موجب تغییر رنگ ادرار ایجاد می‌کنند، مصرف کرده است
- درد و ناراحتی ندارد
- موقع ادرار گریه نمی‌کند
- موقع ادرار سوزش ندارد
- علائم عفونت و ورم ندارد
در شرایط زیر با تغییر رنگ ادرار کودک نیاز به مراجعه به پزشک است
- مواد غذایی یا دارویی که موجب تغییر رنگ ادرار بشود مصرف نکرده است
- حال عمومی خوبی ندارد
- درد و ناراحتی یا تب دارد
- موقع ادرار گریه می‌کند
- موقع ادرار سوزش یا درد دارد
- علائم عفونت با ورم دارد
- دچار تکرر ادرار است
به یاد داشته باشید که با هر تغییر رنگ ادرار کودکان که ناشی از مصرف خوراکی یا دارو نیست، لازم است که به پزشک مراجعه کنید.
اگر به پزشک متخصص اطفال دسترسی ندارید، در اپلیکیشن مدافون، می‌توانید از بهترین پزشکان متخصص کودکان به صورت آنلاین مشاوره دریافت کنید.
-
دکتر سیده فرناز موسوی65,000 ﷼ -
دکتر امیرحسین وکیلی85,000 ﷼
-
دکتر علی دهدشتی زاده85,000 ﷼
علائم خطر
در صورتی که ادرار کودک تغییر رنگ داده و علائم زیر وجود دارد، نیاز است که سریعا به پزشک مراجعه کنید
- تغییر رنگ صورت و چشم‌ها
- ورم صورت و دست و پا
- کودک نمی‌تواند ادرار کند (کم شدن حجم ادرار )
- سردرد شدید (نشاندهنده فشار خون بالا می‌باشد)
- خونریزی از بینی
- دوبینی و اختلال بینایی
- بی قرار زیاد در کودکان با سن کم
علت وجود خون در ادرار
وجود خون در ادرار از نظر پزشکی یک علامت مهم و نیازمند مراجعه به پزشک است. خوشبختانه علل شایع وجود خون در ادرار کودکان اکثرا به راحتی قابل درمان هستند. برخی از این علائم مرتبط با کلیه نیستند بلکه مربوط به مجاری پایین تر هستند که معمولا عوارض زیادی به همراه ندارند.
عفونت‌ها
شایع‌ترین علت خون در ادرار عفونت‌ها خصوصا عفونت ادراری است. اگر عفونت‌ها، زود و به موقع درمان شوند معمولا مشکلی به همراه ندارند. شایع‌ترین عفونتی که می‌تواند باعث دیده شدن خون در ادرار شود، عفونت ادراری است. عفونت‌ها معمولا این علائم را دارند:
- تب
- تکرر ادرار
- درد و سوزش موقع ادرار
- عدم کنترل ادرار
- احساس ادرار در حالی که نمی‌تواند ادرار کند (اختلال در دفع ادرار)
این ها علائم مهمی هستند که نشان می‌دهند یک بیماری مطرح است.
عفونت‌هایی که در مجاری ادراری نیستند مثلا عفونت تنفسی، گوش، حلق و در واقع عفونت سایر قسمت‌های بدن کودک هم می‌تواند موجب دفع خون در ادرار بشود. این نوع عفونت‌ها معمولا باعث تغییر رنگ ادرار نمی‌شوند.
در مقاله زیر دکتر سارا نجفی، اطلاعات مفیدی درباره تکرر ادرار در کودکان ارائه کرده است. مطالعه آن را به شما توصیه می کنیم: تکرر ادرار در کودکان
راه‌های پیشگیری از ابتلا به عفونت ادراری در کودکان
رعایت بیشتر بهداشت
اگر کودک از پوشک استفاده می‌کند، تعویض به موقع پوشک، تمیز، شسته و خشک کردن او و استفاده از پوشک جدید در پیشگیری از ابتلا به عفونت ادراری موثر است. در کودکان با سن بیشتر هم رعایت بهداشت، کمک بسیاری به پیشگیری از عفونت ادراری می‌کند.
نگه نداشتن ادرار
در کودکانی که قادر به کنترل ادرار خود هستند، باید شرایطی فراهم باشد که ادرار خود را نگه ندارند و دفعات کافی دفع ادرار داشته باشند
سنگ ادراری
سنگ ادراری هم علائمی شبیه به عفونت‌ها ایجاد می‌کند. این سنگ ها به صورت وجود خون در ادرار و درد و سوزش موقع ادرار خود را نشان می‌دهند. ممکن است فکر کنید که سنگ ادراری فقط مخصوص بزرگسالان است. اما این طور نیست، حتی نوزادان و کودکان هم می‌توانند دچار سنگ ادراری شوند.
سنگ های ادراری معمولا زمینه ژنتیک دارد اما بعضی موارد مانند داروها، عفونت‌ها، برخی بیماری‌های مجاری ادراری، مواد غذایی و… می‌تواند عامل ایجاد سنگ ادراری باشد.
در اپلیکیشن مدافون می‌توانید به صورت 24 ساعته با بهترین فوق تخصص های کلیه و مجاری ادراری کودکان مشاوره آنلاین داشته باشید:
وجود کریستال در ادرار
در این حالت املاح ادرار زیاد است و همراه ادرار دفع می‌شود. هنوز این املاح به مرحله ایجاد سنگ نرسیده است اما اکثر علائم سنگ ادراری در هنگام دفع کریستال هم دیده می‌شود. در این حالت علاوه بر وجود خون در ادرار، مواردی مانند درد شکم، احساس درد و سوزش موقع دفع ادرار وجود دارد.
بیماری‌های التهابی کلیه
مواردی که تا قبل از این گفته شد، مربوط به کلیه نبود اما وجود خون در ادرار می‌تواند ناشی از ورم داخل کلیه باشد. این بیماری نسبت به موارد قبلی جدی تر است. در این حالت معمولا علائم سوزش و درد موقع ادرار و درد شکم وجود ندارد. علامت اصلی بیماری التهابی کلیه، ورم، کم شدن حجم ادرار و فشار خون بالا است. این بیماری می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود. این بیماری شیوع کمتری نسبت به عفونت‌ها و سنگ ها دارد اما بسیار مهم و نیازمند رسیدگی است.
دکتر محسن خلیلی، در مقاله زیر نکات مهم و مفیدی درباره نارسایی کلیوی در کودکان، ارائه کرده است. مطالعه آن را به شما توصیه می کنیم نارسایی کلیه در کودکان
تومورهای کلیه
تومورهای کلیه در کودکان بسیار نادر است اما به هر حال توده های کلیه می‌تواند موجب وجود خون در ادرار شود.
اختلالات ساختاری کلیه
برخی اختلالات ساختاری در کلیه موجب می‌شود که در بخش هایی از کلیه تنگی هایی وجود داشته باشد و موجب دفع خون در ادرار می‌شود.
ضربه
تصادف، پرت شدن و به زمین خوردن، ضربه شدید به شکم می‌تواند موجب دفع خون در ادرار بشود.
سوالات پزشکی خون در ادرار کودکان
پایین بودن کراتینین نشاندهنده ضعف در تغذیه کودک و کم بودن مصرف پروتئین است و وجود بیماری کلیه مطرح نیست. حتما پس از مدتی مجددا آزمایش ادرار و کراتینین را تکرار کنید.
در مواردی که بیماری‌های مهم کلیه مانند ورم کلیه وجود دارد کراتینین خون بالا می رود که نشان دهنده کم بودن عملکرد کلیه است. اگر وجود خون در ادرار قبلا یک بار اتفاق افتاده است اما دیگر وجود نداشته نشاندهنده یک بیماری گذرا بوده است. در این موارد که بیماری مستمر نیست معمولا عارضه ای به همراه ندارد. پایین بودن کراتینین خون نشاندهنده کم بودن سموم در بدن است و نشان می‌دهد که کلیه خوب کار می‌کند اما با این حال توصیه می‌شود که مجددا آزمایش ادرار را تکرار کنید.
سابقه خانوادگی سنگ کلیه خیلی مهم است اما به این معنی نیست که هر کودکی که سابقه سنگ کلیه را دارد حتما سنگ پیدا می‌کند. معمولا کم بودن میزان ادرار در کودکان ناشی از دریافت کم مایعات یا تعریق زیاد ناشی از گرم بودن محیط زندگی است. اگر میزان مصرف مایعات را بیشتر کردید اما حجم ادرار بیشتر نشد حتما به پزشک مراجعه کنید.
برای کودکانی که زمینه سنگ کلیه را دارند، مصرف کم مایعات زمینه ساز ایجاد سنگ می‌شود. در این موارد توصیه می‌شود که اگر کودک شما علائم دیگری ندارد، رشد خوبی دارد و همه نکات بالینی اش طبیعی است، مایعات بیشتری به او بدهید. اگر کودک در سنی است که مایعات مختلف می‌تواند بنوشد (که فرزند شما می‌تواند) از مایعات دیگر، آب، چای کم رنگ، آبمیوده و… در رژیم غذایی کودکتان بیشتر استفاده کنید.
اگر فقط آزمایش ادرار دفع کریستال را نشان داده است و علائم دیگری مانند مشاهده با چشم، وجود خون در ادرار و.. وجود ندارد، جای نگرانی نیست.
دفع خیلی از کریستال ها در ادرار، وقتی که بدن کم آب است، طبیعی است. توصیه می‌شود که مصرف مایعات را بیشتر کنید و یک بار دیگر آزمایش را تکرار کنید. اگر همچنان دفع کریستال وجود داشت، نیاز به بررسی بیشتر است.
با اینکه دفع لخته های خونی برای خانواده ها اغلب نگران کننده تر است، نشاندهنده این است که خون از مجاری ادراری در حال دفع شدن است. علت آن می‌تواند ضربه به مجاری ادراری، سنگ ادراری و سابقه عمل جراحی باشد. اگر دفع خون قطع شده‌است، جای نگرانی نیست اما برای بررسی علت حتما به پزشک مراجعه کنید.
ادرار تیره خصوصا اگر رنگ شیر پیدا کند و همراه با کریستال و شن باشد، بیشتر به نفع دفع کریستال و زمینه رسوب ادراری است. البته بیماری‌های دیگری هم داریم که این علائم را دارد. بهتر است که برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید و سونوگرافی انجام دهید.
آیا فرزند شما هم سابقه وجود خون در ادرار را دارد. اگر این طور است، خوشحال می شویم در بخش نظرات، در این باره برای ما و دیگر کاربران، تجربیات خود را بیان کنید.
به یاد داشته باشید، پزشکان آنلاین مدافون به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به سوالات پزشکی شما هستند.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.
بچه خواهر من یه بار چغندر خورده بود ادرارش قرمز شده بود ما کلی ترسیدیم