اپیستاکسی، یک وضعیت پزشکی است که اکثریت ما آن را به نام خون دماغ یا خونریزی بینی می‌شناسیم. معمولا این نوع خونریزی به علت نوعی تحریک یا صدمه به آستر رگ‌های خون که در داخل بینی قرار دارند اتفاق می‌افتد و سپس خون، از یک یا هر دو حفره ی بینی خارج می‌شود. این رگ‌ها سطحی هستند و به همین علت امکان دارد با کمترین تحریک به آسانی صدمه بینند.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده‌است.
ممکن است بین چند ثانیه یا بیشتر از ۱۰ دقیقه طول بکشد تا خونریزی متوقف شود، میزان خونریزی در هر فرد متفاوت است و می‌تواند خفیف یا شدید باشد.
چه کسانی بیشتر در معرض خون دماغ هستند؟
خون دماغ در کودکان خردسال ( بین ۲ تا ۱۰ سال) و میانسالان ( بین ۵۰ تا ۸۰ سال) بیشتر دیده می‌شود..
آیا خون دماغ خطرناک است؟
اکثر خونریزی های بینی، نسبتاً جای نگرانی ندارند و بدون نیاز به هیچ اقدام پزشکی خود به خود متوقف می‌شوند. البته این نکته را نباید فراموش کنید که گاهی اوقات خونریزی می‌تواند جدی تر از یک حالت معمول باشد.
چه نوع خون دماغی خطرناک است؟
اگر خونریزی مربوط به رگ‌های بزرگ عقب حفره بینی باشد ممکن است درمان های خانگی پاسخ مناسبی برای قطع خونریزی نباشند. احتمال دارد این نوع خونریزی به خاطر زخم و آسیبی باشد که به دماغ وارد شده‌است ، در این مواقع برای جلوگیری از شرایط حادتر باید به موقع اقدام به درمان کنیم.
از آن جایی که افزایش سن رابطه ای مستقیم با خون دماغ دارد، افراد سالمند بیشتر در معرض ابتلا به خون دماغ هستند.
انواع خون دماغ
خون دماغ جلویی
در این خون دماغ، خونریزی خفیفی است در قسمت جلو بینی رخ می‌دهد و خون از طریق یکی از دو حفره ی دماغ خارج می‌شود. اکثر خون دماغ های جلو بی خطر هستند و تهدید ایجاد نمی‌کند.
خون دماغ عقبی
خون دماغ عقبی، نوع دیگر خونریزی است که در انتهای بینی رخ می‌دهند و معمولاً خطرناکتر از خون دماغ جلو هستند. خونریزی در این حالت نسبتا شدید است و ممکن است خون از هر دو سوراخ دماغ جاری شود. حتی امکان دارد گاهی اوقات مقدار زیادی خون از گلو پایین برود. خون دماغ عقب بینی، معمولا به خاطر برخی از مشکلات سلامتی در بدن اتفاق می‌افتد به همین دلیل خونریزی در افراد سالخورده نسبت به افراد جوان بیشتر است.
اگر نیاز به مشاوره با پزشک در خصوص خون دماغ دارید، بهترین پزشکان آنلاین در اپلیکیشن مدافون آماده پاسخگویی می‌باشد. مشاوره با دکتر آنلاین
علل خون دماغ
محیط خشک
محیط خشک می‌تواند زمینه را برای ایجاد خون دماغ فراهم کند، چرا که خشکی هوا باعث خشک و ترک خوردن غشاء مخاطی بینی می‌شود. یکی دیگر از علت های خونریزی، نبود اکسیژن و رطوبت هوا است. ما هر چقدر که به ارتفاعات بالاتر برویم رطوبت و اکسیژن هوا کمتر می‌شود بنابراین، احتمال خونریزی نیز افزایش می‌یابد. سیستم های گرمایشی در طول زمستان تقریبا رطوبت هوا را از بین می برند و در نتیجه غشاء مخروطی بینی کاملا خشک می‌شود.
حرارت بالا
درجه ی حرارت بالا همراه با رطوبت کم سبب خونریزی می‌شود. آستر بینی در معرض هوای آلوده و عوامل تحریک کننده شیمیایی آسیب می بیند، بنابراین با قرار گرفتن در این نوع محیط، شرایط را برای خونریزی آماده کرده‌ایم. آلودگی هوا نیز باعث تشدید خون دماغ می‌شود.
آسیب و دستکاری بینی
عوامل فردی خون دماغ ناخنک زدن و خراشیدن غشاء مخاطی بینی، می‌تواند منجر به پاره شدن رگ‌های خون شود و در نتیجه خون دماغ رخ می‌دهد. دمیدن یا عطسه کردن شدید، می‌تواند آسیب بزرگی به آستر حساس داخل بینی وارد کند و باعث ایجاد خون دماغ شود.
فرو بردن اشیاء به داخل حفره بینی، به آستر داخل بینی موجب ایجاد آسیب و خونریزی می‌شود.
مصرف سیگار و الکل
مصرف بیش از اندازه الکل، دخانیات و سیگار الکتریکی باعث شود که بینی از درون، کاملاً خشک شود و زمینه را برای ایجاد خون دماغ فراهم آورد.
بعضی بیماری‌ها
بیماری‌های خاص مانند فشار خون، سرطان، عفونت‌های تنفسی فوقانی، ناهنجاری های عروقی و اختلالات خونی ازجمله بیماری‌های فول ویلبراند و هموفیلی که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند، باعث خونریزی بینی می‌شوند. افرادی که دچار کمبود ویتامین c و k هستند، دو برابر بیشتر نسبت به افراد دیگر در معرض خون دماغ هستند.
بارداری
اغلب زنان باردار به علت نوسانات هورمونی خاصی که دارند، دچار خون دماغ می‌شوند. همچنین با مصرف بیش از اندازه بعضی از داروهای خاص که رقیق کننده خون هستند، خون دماغ اتفاق می‌افتد. این داروها شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مانند آسپرین و ایبوپروفن)، داروهای ضد انعقاد (مانند وارافین)، و داروهای مهارکننده تجمع پلاکتی مانند کلوپیدوگرل و… هستند.
مصرف مواد مخدر
استفاده از مواد مخدر مانند کوکائین، نقش عمده را در ایجاد خون دماغ دارد. مبتلایان به سندروم اسلر وبر راندو که به عنوان تلانژاکتازی خونریزی دهنده ارثی نام برده می‌شود، دچار خون دماغ مکرر می‌شوند زیرا این اختلال ژنتیکی منجر به ناهنجاری هایی در ساختار رگ‌های خونی مخاطی آنها می‌شود.
سایر موارد
از دیگر عوامل خون ریزی می‌توان موارد زیل را نام برد:
- فرو کردن شی خارجی در بینی
- حساسیت به مواد شیمیایی
- واکنش آلرژیک
- ضربه دیدن بینی
- عطسه های مکرر
- هوای سرد
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- دوز بالای آسپرین
- فشار خون بالا
- اختلال خونریزی
- اختلال تشکیل لخته خون
- سرطان
پیشنهاد مطالعه | علل و درمان خون دماغ شدن
وقوع خون دماغ در سطح جهانی حدود ۶۰ درصد جمعیت جهان حداقل یک بار در زندگی خود خونریزی بینی را تجربه می‌کنند که تنها ۱۰ درصد آنها شرایط حاد را دارند و باید به پزشک مراجعه کنند، مابقی به خودی خود درمان می‌شوند. از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفردرایالات متحده آمریکا، تنها چهار نفر گزارش شده‌است که به خاطر خون دماغ جان خود را از دست داده‌اند. این نشان می‌دهد که خون دماغ تهدید آمیز و خطرناک نیست.
پیشگیری از خونریزی بینی
روش‌های مختلفی برای پیشگیری از خونریزی بینی وجود دارد:
- برای مرطوب نگه داشتن هوا در خانه، از دستگاه مرطوب کننده فضا استفاده کنید.
- دست در بینی نکنید.
- مصرف آسپرین را محدود کنید. زیرا باعث رقیق شدن خون و خونریزی بینی می‌شود. ابتدا این مسئله را با پزشک در میان بگذارید چون ممکن است مزایای مصرف آسپرین بیشتر از خطر خونریزی بینی باشد.
- مصرف متعادل داروهای ضد حساسیت و ضد احتقان. چرا که این داروها باعث خشک شدن بینی می‌شوند.
- برای مرطوب نگه داشتن حفره‌های بینی از اسپری محلول نمک یا ژل استفاده کنید.
پزشک تایید کننده: دکتر میلاد دودانگه
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.