اکسی توسین هورمونی ست که بر اندامهای بدن (از جمله سینه و رحم) تاثیر می گذارد و در مغز به عنوان پیام رسانی شیمیایی عمل میکند. این ماده جنبه های اساسی سیستم تولید مثل، از جمله؛ زایمان و شیردهی، و جوانب گوناگون رفتارهای انسان را هدایت و تنظیم میکند.
نامهای دیگر اکسی توسین: آلفا هیپوفامین؛ نسخه ی ساخته شده کاربتوسین، سینتوسین و پیتوسین
اکسی توسین چیست؟
اکسی توسین، در هیپوتالاموس ساخته شده و از طریق غده ی هیپوفیز به درون جریان خون ترشح میشود. ترشح این هورمون به فعالیت الکتریکی نورون ها در هیپوتالاموس بستگی دارد زمانی که این سلولها تحریک شوند اکسی توسین به درون خون ترشح میشود.
کاربرد آمپول اکسی توسین
دو عمل اصلی که اکسی توسین، در بدن انجام میدهد انقباض شکم (رحم) طی زایمان و شیردهی است. اکسی توسین ماهیچه های رحمی را به انقباض تحریک میکند و تولید پروستاگلاندین ها را نیز افزایش میدهد، که موجب انقباض بیشتر میشوند. اکسی توسین، ساخته شده گاهی برای آغاز عمل زایمان در مواقعی که زایمان بهطور طبیعی شروع نشده باشد به بیمار داده میشود یا میتوان از آن برای تشدید انقباض ها و و کمک به تولد نوزاد استفاده کرد.
علاوه بر این، اکسی توسین مصنوعی اغلب به علت تاثیری که بر انقباض رحم دارد برای افزایش سرعت خارج شدن جفت و کاهش خطر خونریزی شدید به بیمار داده میشود. طی شیردهی، اکسی توسین، حرکت شیر به درون سینه را بهبود میدهد تا به این ترتیب شیر از نوک سینه خارج شود. اکسی توسین در بدن مردان نیز وجود دارد و در حرکت اسپرم و تولید تستوسترون در بیضه ها نقش دارد.
اخیرا این طور تصور میشود که اکسی توسین نقشی اساسی در رفتارهای اجتماعی ایفا میکند.
در مغز، اکسی توسین، به عنوان پیام رسانی شیمیایی عمل میکند و نشان داده شدهاست که این هورمون در رفتار های انسان، از جمله؛ تحریک جنسی، بازشناسی، اعتماد، اضطراب و رابطه ی مادر و فرزند جایگاه مهمی دارد. در نتیجه، اکسی توسین، را «هورمون عشق» یا «ماده ی شیمیایی آغوش» نامیده اند. پروژه های تحقیقاتی زیادی انجام شده اند که از میان تمام موضوعات به بررسی نقش اکسی توسین در آسیب مغزی، بیاشتهایی و استرس پرداخته اند.
اکسی توسین چگونه هدایت و تنظیم میشود؟
اکسی توسین، به وسیله ی مکانیسم بازخورد مثبت زمانی هدایت و تنظیم میشود که ترشح هورمون باعث بروز عملی گردد که موجب ترشح بیشتر این هورمون شود. برای مثال، زمانی که انقباض رحم آغاز میگردد اکسی توسین، ترشح شده و موجب انقباض بیشتر و افزایش ترشح اکسی توسین میشود. به این ترتیب، شدت و بسامد انقباض ها افزایش مییابد.
در رفلکس خروج شیر از آلویول نیز نوعی بازخورد مثبت وجود دارد. زمانی که نوزاد سینه ی مادر خود را می مکد، تحریک غدد موچب ترشح اکسی توسین، به درون خون شده که خود باعث ورود شیر به سینه میشود. اکسی توسین، همچنین در مغز ترشح شده و به ترشح بیشتر اکسی توسین کمک میکند. این فرآیند ها خود به خود متوقف شونده اند؛ تولید هورمون پس از تولد نوزاد یا بعد از پایان شیردهی متوقف میشود.
اگر مقدار زیادی اکسی توسین داشته باشم چه اتفاقی میافتد؟
در حال حاضر، پیامد های داشتن مقدار زیاد اکسی توسین، مشخص نیست. مقادیر زیاد این هورمون را با هایپرپلازی خوش خیم غدد پروستات مرتبط دانسته اند، شرایطی که غدد پروستات بیش از نیمی از مردان بالای ۵۰ سال را درگیر میکند. این موضوع ممکن است باعث سختی در دفع ادرار شود. ممکن است این شرایط را بتوان با تنظیم سطح اکسی توسین، درمان کرد؛ به هر حال، پیش از آن که هرگونه درمان احتمالی در دسترس عموم قرار بگیرد تحقیقات بیشتری لازم است.
اگر مقدار بسیار اندکی اکسی توسین داشته باشم چه اتفاقی میافتد؟
همچنین، تاکنون عوارض ناشی از داشتن میزان بسیار اندک اکسی توسین، در بدن نیز کاملا شناخته نشده اند. کمبود اکسی توسین در مادر شیرده مانع رفلکس خروج شیر و شیردهی میشود.
سطح پایین هورمون اکسی توسین، را با اوتیسم و طیف اختلال های اوتیسمی (برای مثال سندروم اسپرگر) مرتبط دانسته اند یکی از ویژگیهای بارز این اختلال ها داشتن کارکرد اجتماعی ضعیف است. برخی دانشمندان معتقدند که اکسی توسین، را میتوان برای درمان این اختلال ها به کار برد. علاوه بر این، سطح پایین اکسی توسین، با علائم افسردگی ارتباط دارد و به عنوان روشی برای بهبود اختلال های افسردگی توصیه شدهاست. اما در حال حاضر شواهد کافی برای حمایت از کاربرد آن در هر یک از این شرایط وجود ندارد.
اگر در هر ساعتی از شبانه روز نیاز به مشاوره با یک پزشک داشتید، در اپلیکیشن مدافون میتوانید از بهترین پزشکان آنلاین کشور مشاوره دریافت کنید
منبع: راستینه
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.