بیماری آلزایمر یکی از انواع بیماریهای زوال عقل یا دمانس است. این بیماری باعث اختلال حافظه، اختلال رفتاری، شناختی، بصری و… میشود. بر اساس آمار مرکز بینالمللی آلزایمر، در حال حاضر ۴۶.۸ میلیون نفر در سراسر جهان به زوال عقل مبتلا هستند و این تعداد تا سال ۲۰۵۰ میلادی، به ۱۳۱.۵ میلیون نفر به ویژه در کشورهای در حال توسعه میرسد. در ادامه به برخی سوالات شما در خصوص آلزایمر پاسخ داده ایم.
همانطور که می دانید آلزایمر بیماریای است پیش رونده و غیرقابل بازگشت که به آرامی حافظه و قدرت تفکر را از بین برده و حتی توانایی انجام کارهای ساده را از شخص میگیرد. این بیماری به مرور زمان به قسمتهای بیشتری از مغز آسیب می زند. زمانی که قسمتهای بیشتری از مغز درگیر میشود، علائم بیشتری دیده میشود و بیماری تشدید پیدا میکند. بیماری آلزایمر یک بیماری مهلک است که در نهایت بر تمام جنبه های زندگی شخص اثر می گذارد.
در خلال پیشروی این بیماری، پروتئینی در مغز انباشه میشود که به آن پلاک می گویند. این پلاک ها باعث میشود که ارتباط بین سلولهای عصبی قطع شده و در نهایت این سلولهای عصبی مرده و بافت مغز از بین برود. برخی از مواد شیمیایی مهم هم در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر کاهش پیدا میکند.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده است.
طول عمر بیماران مبتلا به آلزایمر چهقدر است؟
طول عمر بیماران مبتلا به آلزایمر بسته به اینکه چه موقع و در چه شرایطی بیماری آنها تشخیص داده شود متفاوت است. وضعیت سلامتی کلی بدن، سن و زمان تشخیص بیماری، میزان مراقبت های اطرافیان و ویژگیهای روحی شخص مبتلا در طول عمر او موثر است. بنابراین میتوان گفت که طول عمر بیماران مبتلا به آلزایمر از چند سال تا چند دهه متفاوت است. بهطور کلی بیماری آلزایمر معمولا بعد از ۶۵ سالگی رخ داده و بین ۵ تا ۱۵ سال گسترش آن طول میکشد.
سن ابتلا به آلزایمر چه سنی است؟
همانطور که گفته شد بیماری آلزایمر معمولا بعد از ۶۵ سالگی رخ داده و بین ۵ تا ۱۵ سال گسترش آن طول میکشد. اگر بیماری آلزایمر در سن زیر 65 سال اتفاق بیفتد به عنوان حمله زودهنگام آلزایمر شناخته میشود. ابتلای زودهنگام به آلزایمر معمولا در سنین 40-50 سالگی رخ میدهد.اما شنیده نشدهاست که این بیماری برای افرادی که در دهه 30 زندگی خود هستند، اتفاق افتاده باشد.
چه عواملی بر ابتلا به آلزایمر موثر است؟
- افزایش سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به آلزایمر در افراد بیشتر میشود.
- جنس مونث
- بیماریهای قلبی و عروقی
- فشارخون مزمن
- گرفتگی عروق قلبی
- فعالیت بدنی، ذهنی و اجتماعی کم.
در مدافون همین الان میتوانید با پزشکان متخصص و فوق تخصص مغز و اعصاب مشاوره داشته باشید
بیماری آلزایمر چه اثراتی بر سلامت و بدن دارد؟
بیماری آلزایمر میتواند بر جنبه های مختلف زندگی شخص اثر بگذارد که آنها عبارتند از:
توانایی های شناختی و عملکردی: یعنی توانایی فرد در فهم، تفکر، یادآوردن و ارتباط از این بیماری تاثیر می پذیرد.
احساسات و خلق و خو: فرد ممکن است بیانگیزه شود و تمایلی برای انجام عادات و کارهای مورد علاقه خود نداشته باشد.
رفتار: فرد ممکن است واکنش هایی داشته باشد که با ویژگیهای شخصیتی او تطابق نداشته باشد.
توانایی های فیزیکی: این بیماری بر توانایی های حرکتی و هماهنگی فرد اثر می گذارد.
این تاثیرات باعث میشود که فرد قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نباشد
آیا فعالیت های اجتماعی خطر ابتلا به آلزایمر را کم میکند؟
همانطور که گفته شد،با فعالیت اجتماعی گسترده، ریسک ابتلا به آلزایمر کاهش پیدا میکند.
مطالعات اخیر نشان میدهد، تعاملات و روابط اجتماعی نقش مهمی در کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر دارد. یکی از مشکلات زوال عقل بروز توهم و هذیان است. مثلاً بیمار فکر کند همسرش به وی خیانت کردهاست یا همسایگان و پرستارش قصد آسیب رساندن و توطئه علیه وی را دارند. بیمار ممکن است به فرزندانش بدبین شود. گاهی اوقات بیمار افرادی را مثلاً والدین فوت شده یا اقوام را که نیستند و حضور ندارند میبینند.
شرکت در فعالیتهای اجتماعی، دورهمیهای دوستانه و خانوادگی، رفت و آمد با اطرافیان و حضور در برنامههای خیرخواهانه، همگی در انعطافپذیری مغز نقش دارند و از طرفی با کاهش احتمال بروز افسردگی، فرد را در مقابل زوال شناختی ایمن میکنند.
نشانههای اولیه آلزایمر چیست؟
نشانههای اول آلزایمر میتواند شامل این موارد باشد. با شروع این علائم بیماری کم کم خودش را نشان میدهد:
- پرسیدن مکرر یک سوال
- فراموش کردن حادثه ای که برای شخص اتفاق افتاده
- فراموش کردن نام افراد دورتر و به مرور افراد نزدیک تر
- فراموش کردن نام اشیا
- مشکل در مسیریابی
- مشکل در تمرکز و توجه
- مشکل در عملکردهای اجرایی مثلا آشپزی
چه داروهایی برای درمان آلزایمر وجود دارد؟
متاسفانه باید گفت که آلزایمر در حال حاضر درمان قطعی ندارد و درمان بیشتر شامل کنترل علائم و کند کردن روند پیشرفت بیماری است. داروهایی که برای کاهش علائم آلزایمر به کار می روند عبارتند از:
- مهارکنندههای استخوان (Cholinesterase Inhibitors):
- داروهایی مانند دونزپیل (Donepezil)، ریواستیگمین (Rivastigmine) و گالانتامین (Galantamine) از این دسته هستند.
- این داروها به مهار آنزیمهایی که اسید آستیل کولین را تجزیه میکنند، مشارکت دارند. این اسید در انتقال پیامهای عصبی نقش دارد.
- داروهای مدولاتور گلوتامات (Glutamate Modulators):
- ممانعت از افزایش سطح گلوتامات در مغز هدف این دسته از داروهاست.
- ممکن است داروهایی مانند ممانعتهای NMDA (مثل ممانعتهای ممانعت NMDA) به کار گرفته شوند.
- داروهای مهارکننده بیشتر متاآمین (Monoamine Depleters):
- داروهایی مانند تترابنازین (Tetrabenazine) که به عنوان مهارکننده بیشتر متاآمین عمل میکنند.
- داروهای ضداکسیدان (Antioxidants):
- برخی از داروهایی مانند ویتامین E از این دسته استفاده شدهاند. این داروها به عنوان ضداکسیدان عمل کرده و ممکن است بر آسیبهای ناشی از استرس اکسیداتیو در مغز تأثیر بگذارند.
علامت اصلی آلزایمر چیست؟
ضعف حافظه کوتاه مدت از علامت های اصلی آلزایمر است. در این حالت شخص ممکن است که خاطرات دوران مدرسه را به خوبی به یاد بیاورد اما مثلا فراموش کند که عینکش را کجا گذاشته است. با این حال بسته به اینکه بیماری در چه مرحله ای باشد علائم آن متفاوت است.
مراحل مختلف بیماری آلزایمر چیست؟
مرحله ابتدایی
در این حالت شخص ممکن است تا حد کمی دچار اختلال در حافظه کوتاه مدت، مشکل در انجام کارهای روزمره و برنامه ریزی و تصمیم گیری شود.
مرحله متوسط
در این مرحله ضعف حافظه کوتاه مدت، مشکل در انجام کارهای روزمره بیشتر میشود. مشکل در پیدا کردن آدرس و راه خانه، تغییر در روحیات مثلا استرس و اضطراب در شخص نیز در این مرحله ممکن است رخ دهد.
مرحله پیشرفته
افت شدید حافظه، افت توانایی حرکتی و تکلم و افزایش وابستگی به مراقبت در این مرحله از بیماری رخ میدهد.
علائم آلزایمر چیست؟
نشانههای آلزایمر در افرادی نمایان میشود که متوجه اختلال حافظه در خود نمیشوند. آلزایمر معمولا با ضعف حافظه کوتاه مدت شروع شده و با پیشرفت بیماری علائم بیشتری ظاهر میشود مانند
- عدم تشخیص محل زندگی
- عدم تشخیص افراد نزدیک
- فراموشی نام خود و دیگران
- بی اختیاری ادرار
- توهم
- هذیان
- تشنج
- ناتوانی در راه رفتن
- کاهش قدرت تحلیل و محاسبه گری
علائم آلزایمر در زنان چیست؟
علائم آلزایمر در مردان و زنان تقریبا یکسان است اما بعضی تحقیقات نشان داده است که ممکن است علائم این بیماری در زنان سریع تر از مردان ظاهر شود. این بیماری ممکن است در زنان موجب تغییرات قابل توجه و سریع تری در حوزه حافظه و یادگیری، تکلم و درک صحبت دیگران، تاثیرات روحی و روانی و تشخیص چهره و افراد شود.
آیا تغذیه تاثیری در آلزایمر دارد؟
تحقیات نشان میدهد که خوردن غذاهایی که با حرارت بالا طبخ شده اند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش میدهد.این تحقیقات نشان داده پخت غذا با حرارت بالا باعث افزایش تشکیل ترکیباتی موسوم به گلیکوزیله پیشرفته (AGEs) میشود؛ این ترکیبات گروهی از ترکیبات شامل شکر، پروتئین و سایر مولکولهای بزرگ هستند.
تحقیق دیگری نشان داده است که فلاونول موجود در چای، میوه و سبزیجات خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را در افراد مسن کاهش میدهد.
آیا مصرف آسپرین از آلزایمر پیشگیری میکند؟
مطالعات محققان نشان میدهد مصرف منظم آسپرین هیچ تاثیری بر دفع علایم زوال عقل، آلزایمر و دیگر بیماریهای شناختی ندارد.
به گزارش پایگاه خبری مدیکال نیوز، این باور که مصرف منظم آسپرین علایم زوال عقل و آلزایمر را کاهش میدهد، سالها در محافل علمی مطرح بود؛ تا اینکه محققان مطالعات وسیعی را در این زمینه با بررسی ۲۰ هزار بیمار آغاز کردند.
مطالعات دانشگاه موناش در استرالیا نشان میدهد مصرف منظم آسپرین هیچ تاثیری بر دفع علایم زوال عقل، آلزایمر و دیگر بیماریهای شناختی ندارد.
آسپرین یک داروی ضد التهابی است که برای کاهش درد و تب مورد استفاده قرار میگیرد و منجر به رقیقشدن خون میشود؛ به همین دلیل برای افراد مبتلا به بیماریهای قلبی عروقی تجویز میشود؛ البته مصرف این دارو باید با تجویز پزشک باشد و عوارض جانبی متفاوتی به همراه دارد.
مطالعات محققان دانشگاه موناش در استرالیا نشان میدهد این دارو با توجه به نتایج به دست آمده تاکنون، هیچ تاثیری بر کاهش علایم آلزایمر و پیشگیری از بیماریهای شناختی ندارد .
راههای جدید مقابله با آلزایمر چیست؟
برخی مطالعات نشان میدهند قرارگیری در معرض نورهای چشمک زن به مقابله با بیماری آلزایمر کمک میکند. معمولاً درمان این بیماری، متمرکز بر بهبود کیفیت زندگی بیمار و کُندکردن علائم بیماری است. این مطالعات نشان میدهند قرارگیری در معرض نور چشمکزن به مقابله با این بیماری کمک میکند. امواج مغزی گاما (فعالیت الکتریکی مغز) به اتصال و پردازش اطلاعات در مغز کمک میکند. این امواج گاما در افراد مبتلا به آلزایمر از بین میروند.
سوالات کاربران
پدر من به آلزایمر مبتلا شدهاست. ابتدا فقط در حافظه نزدیک مشکل داشتند اما الان ۴-۵ ماهی است که اختلال حافظه شان در حدی زیاد است که حتی من را هم نمی شناسد. آیا این طبیعی است؟
به نظر میآید که مشکل دیگری به جز روند بیماری به مشکل بیمار اضافه شدهاست. گاهی ممکن است در بیماران آلزایمری، سکته های مغزی اتفاق بیفتد که یک دفعه موجب بیشتر شدن علائم بیماری میشود. عفونتهای شایع مانند عفونتهای ادراری و عفونتهای دستگاه فوقانی تنفسی و حتی بیماری کووید میتواند علائم بیمار را تشدید کند. بنابراین به نظر میآید که درمورد بیمار شما، یک بیمار و مشکل دیگری موجب شدهاست که علائم بیماری به این سرعت پیشرفت کند. این موضوع نیاز به پی گیری دارد.
آیا آلزایمر در سطح خاصی از اقشار جامعه دیده میشود؟ سطح زندگی در ابتلا به آلزایمر موثر است؟
خیر هیچ گروه سنی، شغلی و طبقه اجتماعی خاصی از آلزایمر مستثنی نیستند.
آیا کسی که در خانواده اش کسی مبتلا به آلزایمر شدهاست، نیاز است که تست خاصی انجام دهد؟
معمولا نیاز نیست خصوصا اگر افرا جوان هستند. گاهی اوقات ممکن است فراموشی های گذری برای افراد اتفاق بیفتد که معمولا ناشی از مشغله های ذهنی، استرسهای روزانه و کمبود خواب است. اما اگر فراموشی ها تکرار شونده باشد و روند زندگی خانوادگی و کار شخص را تحت تاثیر بگذارد، قطعا نیاز است که رسیدگی شود.
آقای دکتر، آیا تغذیه در پیشگیری از آلزایمر نقشی دارد؟
تغذیه و سبک زندگی سالم، فعالیت فیزیکی منظم (حداقل سه روز در هفته هر بار نیم ساعت) ، فعالیت های ذهنی و اجتماعی در پیشگیری از ابتلا به آلزایمر موثر است.
آیا بیهوشی های مکرر میتواند منجر به آلزایمر شود؟
در این زمینه مطالعاتی انجام شدهاست. نتایج تحقیقات نشان داده است که ممکن است این موضوع تا حدی ریسک را افزایش دهد اما چندان قابل توجه نیست.
آقای دکتر من ۵۸ ساله هستم. مدتی است که پشت سرم درد میکند. آیا میتواند خطرزا باشد؟
سردرد از علائم ابتلا به آلزایمر نیست اما خوب است که برای درمان سردرد مراجعه کنید.
آقای دکتر مادرم دچار بدبینی شدهاست و دائم می گوید که یک نفر وسایل من را دزدیده است. آیا میتواند شروع آلزایمر باشد؟
در آلزایمر از مرحله متوسط به بعد، علائم رفتاری نیز مشخص میشود. ممکن است شخص، وسایلش را جایی بگذارد که یادش رفته و یا حتی قایم کند و بگوید که دیگران آن را برداشته اند. آنچه که شما گفتید میتواند آلزایمر باشد اما نه لزوما
چه کسانی کمتر به آلزایمر مبتلا میشوند؟
تحقیقات نشان داده است که افرادی که تحصیلات عالیه، مطالعه و روابط اجتماعی گسترده دارند کمتر به آلزایمر مبتلا میشوند. از طرفی کسانی که مبتلا به فشار خون، دیابت و بیماریهای عروقی قلبی هستند بیشتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار دارند.
آیا آسیب به قشر سفید مغز میتواند منجر به آلزایمر شود؟
آسیب به قشر سفید مغز موجب آلزایمر نمیشود اما ممکن است موجب انواع دیگر زوال عقل شوند
آیا مصرف قرص سیتالوپرام میتواند موجب آلزایمر شود؟
خیر اثری ندارد.
آیا بیماری آلزایمر ارثی است؟
آلزایمر با تغییر در پروتئینهای سلولهای مغزی ایجاد میشود. علت تغییر این پروتئینها مشخص نیست اما به هر حال این تغییر باعث میشود که یا پروتئین رسوب کند و یا سلولهای مغزی بمیرند. این پروتئینهای رسوب کرده پلاک نام دارند. توارث در تشکیل این پلاک ها نقش دارد اما حدود 1 تا 2 درصد بیماران آلزایمر دارای ژن هایی هستند که باعث این بیماری میشود. در مجموع آلزایمر یک بیماری ارثی شناخته نمیشود. ولی در افراد دارای بستگان دارای آلزایمر احتمال وقوع آلزایمر نسبت به جامعه بیشتر است.
آیا استرس و آلزایمر ارتباطی با هم دارند؟
یک مطالعهی جدید نشان دهندهی ارتباط بین استرس در میانسالی با تضعیف حافظه و کاهش حجم مغز است. این نخستین مطالعهای است که به پتانسیل تاثیرات استرس بر روی مغز یک فرد میانسال و مشکلاتی که برای وی به وجود میآورد، نگاه میکند. اضطراب میتواند باعث شود که
افراد مبتلا به زوال عقل نسبت به افرادی که اضطراب ندارند سریعتر دچار آلزایمر کامل شوند.
استرس نرمال باعث افزایش موقتی هورمون کورتیزول میشود و هنگامیکه استرس از بین میرود، سطح هورمون به حالت طبیعی بازمیگردد؛ اما با استرسهای مکرر، پاسخ استرسی افزایش یافته و هورمون در سطح بالایی باقی میماند و این موضوع به هیپوکامپ مغز که مسئول اصلی حافظه است، صدمه وارد میکند. این مطالعه نشان میدهد تاثیر استرس بر زنان به ویژه در دوران میانسالی، احتمال بروز اختلالات شناختی را افزایش میدهد؛ ولی چنین ارتباطی در مردان دیده نشدهاست.
آلزایمر در زنان چگونه هاست؟
احتمال بروز آلزایمر و بیماریهای شناختی در زنان بیشتر است. دو سوم مبتلایان به آلزایمر در آمریکا زنان هستند.
روش های نوین برای تشخیص آلزایمر پیش از شروع علائم چیست؟
محققان آمریکایی در مطالعهای متوجه شدند که با شمارش رگهای خونی در شبکیه چشم افراد میتوان علائم اولیه ابتلا به آلزایمر را تشخیص داد.
محققان متوجه شدند که برخورداری از تعداد رگهای خونی کمتر در شبکیه چشم میتواند علائم اولیه ابتلاء به زوال عقل باشد. آنها خاطرنشان کردند که از این به بعد پزشکان برای تشخیص علائم اولیه ابتلاء به آلزایمر میتوانند رگهای خونی چشم افراد را بشمارند.
این مطالعه نشان داد که تعداد رگهای خونی در شبکیه چشم افراد مبتلا به علائم اولیه زوال عقل در مقایسه با افراد سالم بهطور قابل توجهی کمتر است. این یافتهها تأییدی است بر یافتههای قبلی که نشان میدهند تغییرات در رگهای کوچک خونی میتواند پنجرهای به سوی تغییرات در مغز باشد.
در ویدئوی زیر نتیجه تحقیقات جدید برای تشخیص آلزایمر از طریق آزمایش خون را خواهید دید:
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.