دلایل مختلفی سبب بروز نازایی می‌شود و البته گاهی اوقات هم نازایی بدون هیچ علتی اتفاق می‌افتد. دکتر مریم اکبری، متخصص زنان و زایمان، به شما می‌گوید که علت بیشتر نازایی‌ها چیست و چطور می‌توانید از بروز آن پیشگیری کنید.
نازایی چه طور پیش می‌آید؟
در حدود ۱۵ تا ۲۰درصد زوج‌ها به نازایی مبتلا می‌شوند. شیوع نازایی در گذشته ۱۰درصد بود اما به‌تازگی افزایش یافته است. علت نازایی همیشه به خانم‌ها مربوط نیست. در واقع علت نازایی‌ها ۳۰درصد مربوط به مشکلات زنانه، ۳۰درصد مربوط به مشکلات مردانه و ۴۰درصد مربوط به مشکلات هر دو زوج است. مهم‌ترین عوامل بروز نازایی عبارتند از:
اختلالات تخمک گذاری
شایع‌ترین علت نازایی ناشی از اختلالات تخمک گذاری است. حدود ۴۰درصد از نازایی‌ها با این اختلال ارتباط دارد. در این مورد چند نکته را بدانید:
- این مشکل به‌ویژه در افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر دیده می‌شود.
- اختلال در تخمک گذاری می‌تواند منشا ژنتیک داشته باشد و در خانواده‌هایی که زمینه دیابت در آنها وجود دارد هم دیده می‌شود.
- کم‌تحرکی و مصرف غذاهای شیرین به شیوع بیشتر این مشکل دامن می‌زند.
- خانم‌هایی که قاعدگی آنها با تاخیر انجام شده و سیکل‌های طولانی‌مدت (۴۰ روزه تا دو ماهه) دارند ممکن است به این اختلال دچار شده باشند.
البته جای نگرانی نیست. خبر خوب اینکه اختلالات تخمک‌گذاری در ۹۰درصد موارد با دارو کاملا قابل درمان است و با تغییر سبک زندگی برطرف می‌شود. توصیه می‌شود افراد مبتلا ضمن دنبال کردن دارو درمانی به رژیم غذایی‌شان بیشتر دقت کنند و ورزش را در برنامه روزانه‌شان قرار دهند.
اختلالات لوله‌ای
انسداد لوله‌ها می‌تواند به‌دلیل چسبندگی‌های ناشی از عفونت‌ها پیش بیاید. عفونت‌های لگنی یا بیماری آندومتریوز هم سبب چسبندگی لوله‌ها می‌شود. حتی ممکن است فردی در دوران مجردی به این عفونت‌ها دچار شده باشد و بعد از ازدواج وقتی برای درمان نازایی مراجعه می‌کند تازه متوجه شود که چنین عفونتی دارد. خبر بد اینکه این مشکل مورد خوبی برای درمان نیست! معمولا به جراحی نیاز دارد و به دارو درمانی خوب پاسخ نمی‌دهد. درنهایت ممکن است فردی که دچار این مشکل شده برای بارداری با کاشت جنین نیاز داشته باشد.
اختلالات هورمونی
تقریبا علت ۲۰درصد از نازایی‌ها ناشی از اختلالات هورمون‌هایی مانند پرولاکتین و هورمون‌های غده تیروئید است که سبب اختلال در تخمک گذاری شده و مشکلاتی در باروری ایجاد می‌کند. این اختلال هم با دارو برطرف می‌شود.
اگر در خصوص نابارداری نیاز به مشاوره با دکتر زنان و زایمان آنلاین دارید، در اپلیکیشن مدافون، مجموعه ای از بهترین پزشکان آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند:
-
دکتر سیده طیبه قاضوی105,000 ﷼ -
دکتر محدثه عالمی115,000 ﷼
-
دکتر غزال گلی115,000 ﷼
-
دکتر کیانا صادقی85,000 ﷼
-
دکتر یکتا پارسا74,000 ﷼
-
دکتر نجمه السادات مصلی نژاد74,000 ﷼
نازایی بدون علت
شاید برایتان جالب باشد بدانید که گاهی اوقات بعضی نازایی‌ها علت مشخصی ندارند. به‌طور مثال وقتی وضعیت و آزمایش‌های خانمی را بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم . که همه شرایط نرمال است، تخمک گذاری خوب انجام می‌شود و آزمایش نطفه همسر هم طبیعی است اما بارداری اتفاق نمی‌افتد. اگر این تاخیر در باروری طولانی شود ممکن است برای بارداری کاشت جنین را توصیه کنیم. برای این مشکل هیچ توجیهی وجود ندارد و ۱۰درصد از نازایی‌ها علت ناشناخته دارند.
درمان نهایی به کمک IVF
وقتی خانمی به نازایی مبتلا می‌شود بعد از امتحان همه راه‌ها سرانجام چاره‌ای ندارد جز بارداری به کمک IVF. به هر حال بعد از بررسی‌های اولیه و بررسی نتایج آزمایشات پزشک متخصص می‌تواند بهترین روش درمانی را در اختیار زوج‌ها قرار دهد. اگر نازایی به‌دلیل اختلالات تخمک‌گذاری باشد تا ۹۰درصد با دارو، درمان می‌شود و نیازی به IVF نیست.
اختلالات هورمونی هم به‌طور معمول با دارو قابل درمان هستند و نیازی به IVF نیست. در صورتی‌که نازایی به‌دلیل اختلالات لوله‌ای ایجاد شده باشد در مرحله اول پزشک سعی می‌کند به کمک لاپاروسکوپی انسداد لوله‌ها را از بین ببرد. اگر این روش موثر نبود در مرحله بعد IVF توصیه می‌شود. IVF درمان پرهزینه‌ای است و شانس موفقیت‌آمیز بودن آن تنها ۳۰درصد است و در کمترین حالت در حدود ۶ تا ۱۰میلیون تومان هزینه دارد.
IVF چه طور انجام می‌شود؟
برای انجام IVF پزشک متخصص به کمک دارو تخمدان‌ها را تحریک می‌کند تا تخمک‌گذاری صورت گیرد. بعد از رسیدن تخمک‌ها آنها را به کمک بیهوشی از بدن زن جدا می‌کنند، ضمن اینکه نطفه شوهر هم به‌طور جداگانه برداشته می‌شود و سپس در محیط آزمایشگاه لقاح صورت گرفته و جنین تشکیل می‌شود. بعد از دو تا سه روز که جنین با ۸ سلول تشکیل شد آن را به داخل رحم مادر منتقل می‌کنند.
وقتی مشکل نازایی مربوط به خانم‌ها نیست
مواردی پیش می‌آید که بعد از بررسی آزمایش‌ها معلوم می‌شود مشکل ناباروری مربوط به نطفه ضعیف همسر است. در این صورت درمان به کمک روش دیگری به نام IUI انجام می‌شود. این روش مانند IVF پرهزینه نیست و نیازی به بستری شدن ندارد. هزینه انجام این روش با درنظر گرفتن اگر این روش هم بعد از سه بار نتیجه‌بخش نبود درنهایت IVF توصیه می‌شود.
در اپلیکیشن مدافون، همین الان می تونی سوال پزشکی ات رو از دکتر آنلاین در مدافون بپرسی!
علائم نازایی چیست؟
وقتی زن و شوهری بعد از یک سال مقاربت منظم و تمایل به بچه‌دار شدن به این هدف نرسند، می‌گوییم نازایی اتفاق افتاده است. تا قبل از اینکه چنین حالتی پیش نیاید نمی‌توان با قطعیت گفت که خانمی نابارور است. البته نشانه‌هایی وجود دارند که می‌توانند زنگ خطری برای ناباروی باشند:
قاعدگی نامنظم:
هنگامی که سیکل‌های ماهانه با تاخیر‌های زیاد (بیش از ۳۵ روز) همراه باشد یا زودتر از موعد (دو هفته یک‌بار) اتفاق بیفتند این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که تخمک گذاری خوب انجام نمی‌شود و ممکن است چنین فردی با نازایی روبه‌رو شود.
افزایش موهای زائد:
جزو علائم تنبلی تخمدان است. هنگامی که موهای زاید در مناطقی که انتظار نداریم (مانند سینه، شکم، زیر چانه و…) دیده شوند نشانه افزایش هورمون‌های مردانه است که از تنبلی تخمدان‌ها حکایت می‌کند.
اگر چنین مشکلی در افراد چاق با سیکل‌های نامظم دیده شود احتمال اینکه تنبلی تخمدان‌ها ایجاد شده باشد بیشتر می‌شود. البته یک یا دو سیکل نامنظم در سال مشکلی ایجاد نمی‌کند چون ممکن است به‌دلیل تغییرات فصلی یا مصرف داروها بعضی از سیکل‌ها نامنظم شوند اما اگر خانمی در طول سال بیشتر از سه سیکل نامنظم داشت توصیه می‌شود که این مشکل را جدی بگیرد و برای درمان اقدام کند.
پیشنهاد مطالعه | درباره علل مختلف موهای زائد در خانم‌ها بیشتر بخوانید.
چه طور از نازایی پیشگیری کنید؟
- بهداشت فردی را رعایت کنید تا احتمال بروز عفونت‌های لگنی و بسته شدن لوله‌ها به حداقل برسد.
- روزانه میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید.
- مصرف چربی و شیرینی را به کمترین میزان ممکن برسانید.
- هر روز نیم تا یک ساعت پیاده‌روی داشته باشید.
- اگر اضافه‌وزن دارید از همین امروز برای رسیدن به وزن ایده‌آل تلاش کنید.
منبع: مقاله دکتر مریم اکبری؛ نشانه‌های نازایی
سوالات پزشکی نازایی
از دست دادن رحم بر اثر اندومتریوز
در آندومتریوز، بافت رحم یا آندومتر، به داخل حفره رحم اکتفا نکرده بلکه قسمت‌های خارج از رحم مانند تخمدان ها را نیز درگیر می‌کند. در واقع در این بیماری هنگام پریود کلیه قسمت‌هایی که آندومتر به آنجا نفوذ کرده خونریزی می‌کند که بسیار سخت است. شما باید درمان هایی را انجام بدهید که تخمک ها تا حدامکان برایتان رزرو شود. مرتب سونوگرافی‌های لازم را انجام بدهید تا هرگونه مشکلی در اولین فرصت تشخیص داده شود. امروزه فریز تخمک در مراکز ناباروری هم انجام می‌شود. چنانچه پزشکتان تشخیص بدهد و شرایطش را داشته باشید می‌توانید این‌کار را انجام بدهید و بعد از ازدواج اگر لازم شد، از تخمک فریز‌شده‌استفاده کنید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.