زونا به انگلیسی Shingles یک بیماری ویروسی دردناک با دانه‌های پوستی آبدار است که عامل آن ویروس واریسلا زوستر است. بعد از ابتلا و بهبودی آبله مرغان، این ویروس به صورت نهفته در سلول‌های عصبی باقی می‌ماند. سپس در سال‌های بعد، این ویروس به علت یک عامل تحریکی، نقص سیستم ایمنی، استرس شدید، سالمندی، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و…. فعال و موجب بروز دانه‌های پوستی میشود.
این بیماری در واقع عود آبله مرغان است. بنابراین کسی به زونا مبتلا میشود که در گذشته آبله مرغان گرفته باشد.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده است.
علائم و شکل ضایعات پوستی و دانه‌های زونا
دانه‌های پوستی زونا دارای این ویژگی‌ها هستند:
- منطقه‌ای یا کوچک در کنار یکدیگر
- همراه با درد خنجری و سوزش
- شیوع بیشتر در پوست سینه و پشت در یک طرف بدن
در عکس زیر می‌توانید شکل دانه‌های زونا را ببینید.
علائم بیماری زونا در مردان و زنان
- سردرد
- تب و لرز خفیف
- احساس بی حالی و کسلی
- حالت تهوع
- افزایش حساسیت پوستی و پرحسی طوری که با یک تماس کوچک هم احساس درد ایجاد میشود.
- درد در قسمت‌های مختلف بدن خصوصا قفسه سینه و پشت به طوری که گاهی با بیماری قلبی، سنگ کیسه صفرا، سنگ کلیه و… اشتباه گرفته میشود.
- دانه‌های پوستی قرمز و دردناک معمولا 3-4 روز بعد از علائم اولیه
مراحل بیماری زونا
مرحله اول- بدون علائم پوستی
در این مرحله درد در قسمت‌هایی از بدن مانند قفسه سینه و پشت بدون علائم پوستی رخ می‌دهد که معمولا 3-4 روز است.
مرحله دوم- ظاهر شدن علائم پوستی
این مرحله معمولا دو هفته طول می‌کشد و با علائم زیر همراه است:
- قرمزی بر روی قسمتی از پوست
- ظاهر شدن دانه‌های قرمز
- جمع شدن آب در دانه‌های قرمز یا وزیکول (این دانه‌های قرمز باید به موقع درمان شود تا چرکی نشود)
- پاره شدن پوست (در این مرحله پوست مستعد عفونت است)
مرحله سوم- درد بعد از زونا
برخی افراد حتی بعد از بهبود علائم پوستی و گذشت یک ماه، همچنان درد شدیدی دارند. اگر در مرحله ظاهر شدن علائم پوستی، به موقع درمان شروع شده و شدت التهاب عصب به موقع کم شود، شانس بروز این مرحله کم می شود. بین 10 تا 50 درصد بیماران این درد را تجربه می‌کنند. شدت این درد در کسانی که دچار زونای شدید یا درگیری صورت شده‌اند، بیشتر است.
پیشنهاد مطالعه | در این مقاله دکتر محمدرضا عبدالصالحی به سوالات رایج و پرسش‌های پزشکی بیماری آبله مرغان پاسخ داده است.
آیا بیماری زونا واگیردار است؟
بیماری زونا، یک بیماری واگیردار است اما از طریق تنفس سرایت نمی‌کند. این بیماری در صورت تماس با دانه‌های پوستی آبدار و ترکیده این بیماری ممکن است به شخص دیگر مبتلا شود. این بیماری در افرادی پیش می‌آید که قبلا به آبله مرغان مبتلا شده‌اند.
بیماری زونا تا چه مدت واگیردار است؟
واگیری زونا، کوتاه مدت است. به طور معمول، تا 10 روز پس از بروز آفت‌های پوستی سرایت ادامه دارد. لازم به ذکر است، در افرادی که تابحال واکسن تزریق نکرده‌اند و بیماری آبله مرغان نگرفته اند، ویروس واریسلا باعث ابتلا به آبله مرغان می‌گردد.
تفاوت تاول با دانه‌های پوستی بیماری زونا
همان طور که گفته شد بیماری زونا با درد شدید در قسمتی از پوست همراه است. در بیماری زونا، دانه‌ها ریز (وزیکول) و به صورت جمع شده در یک قسمت است اما تاول، دانه‌های آبدار بزرگ با قطر بیش از نیم سانتی متر است.
علت بیماری زونا در زنان
علت بیماری زونا در زنان و مردان یکسان است و توسط عامل ویروسی آن یعنی واریسلا زوستر که همان عامل آبله مرغان در کودکی و جوانی است، مرتبط است.
تفاوت آبله مرغان و زونا
همانطور که گفته شد، بیماری زونا عود بیماری آبله مرغان است. از طرفی بیماری آبله مرغان خود محدود شونده است. اگر به فرم خفیف این بیماری مبتلا شوید و کار خاصی هم انجام ندهید بعد از دوره 2 هفته‌ای خوب میشود. اما بیماری زونا باید درمان و رسیدگی شود. خصوصا اینکه اگر بیماری زونا به موقع درمان و التهاب آن کاهش پیدا کند، شانس بروز دردهای شدید بعد از بین رفتن علائم پوستی کاهش پیدا می‌کند.
درد در بیماری زونا
ویروس این بیماری، از داخل ریشه عصبی موجب تخریب و التهاب ریشه عصبی و بروز درد خنجری و سوزش میشود. شدت درد در این بیماری از کم تا زیاد متغیر است. این درد در یک قسمت از پوست که ریشه‌های عصبی از آن می گذرد و یک طرف بدن ایجاد شده و بالا و پایین آن ممکن است درد نداشته باشد.
مراجعه به پزشک
اگر بیماری زونا خفیف و با ضایعات پوستی کم باشد، معمولا خود به خود درمان میشود اما در موارد متوسط تا شدید، حتما نیاز به مراجعه به پزشک می‌باشد. هر چه درمان دانه‌های پوستی زودتر انجام شود، درمان موفق‌تر و عوارض آن کمتر می‌باشد.
در بیماران مبتلا به زونا که نوک بینی آنها دانه آبدار (وزیکول) وجود دارد احتمال درگیری چشمی وجود دارد و باید به چشم پزشک مراجعه کنند.
اگر دچار ضایعات پوستی شده‌اید، در اپلیکیشن مدافون، می‌توانید عکس آن را برای پزشک ارسال کرده و مشاوره آنلاین پوست دریافت کنید. مشاوره با دکتر آنلاین پوست
-
دکتر علی قدیریان59,000 ﷼ -
دکتر احسان رستمی59,000 ﷼
-
دکتر سمیه مالکی101,000 ﷼
زونای چشمی
همانطور که گفته شد، بیمار زونا نیمی از بدن را درگیر می‌کند. اگر در بیماران مبتلا به زونا، صورتشان و نیمی از پیشانی، دانه‌های آبدار وجود داشته باشد، زونای چشمی رخ داده است. اگر علاوه بر پیشانی در نوک بینی هم ضایعات پوستی وجود داشته باشد، به احتمال خیلی زیاد درگیری چشمی وجود دارد و باید حتما به چشم پزشک مراجعه کرد. درگیری چشمی می‌تواند خفیف یا شدید (در حد درگیری قرنیه) باشد.
ضایعات پوستی بعد از زونا
به طور کل بیماری های ویروسی مانند زونا، آبله مرغان و… جای زخم (اسکار) بر روی پوست باقی نمی‌گذارند. این بیماری‌ها درگیری عمقی به پوست نمی‌دهند. اما عفونت‌های ثانویه مانند عفونت‌های باکتریایی که مثلا بر اثر خراشیده شدن جای دانه‌ها، قرار گرفتن در معرض عفونت باکتریایی رخ می‌دهد می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کرده و جای آن بر روی پوست باقی بماند.
معمولا اسکارها و رد زخم های بیماری زونا درمان موثری ندارد. استفاده از لیزر CO2، سابسیژن، برداشتن چاله‌ها با پانچ و سپس هم سطح کردن آن با لیزر، از روش‌های درمان اسکار و لکه‌های باقی مانده از زونا است. با توجه به اثربخشی کمی که این روش‌های درمانی دارد، توصیه میشود که در صورت ابتلا به بیمار زونا، مواظبت کنید که دانه‌های پوستی دچار عفونت نشود. خاراندن محل ضایعات پوستی یکی از روش‌هایی است که می‌تواند سبب عفونت و عمیق شدن جای زخم شود.
درمان زونا
درمان بیماری زونا شامل استفاده از داروهای آنتی ویروس برای کاهش شدت ویروس، کاهش التهاب دور عصب برای کاهش درد و ریسک درد یک ماه بعد از زونا، خشک کردن ضایعات آبدار برای پیشگیری از عفونت، آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین‌ها برای درمان خارش و کنترل درد است.
با توجه به اینکه همان ویروسی که باعث آبله مرغان میشود سبب بروز زونا هم میشود، داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر برای درمان به کار برده میشود.
خطرات بیماری زونا
در اکثر موارد بیماری زونا، با درمان‌های رایج قابل کنترل و درمان است. از خطرات بیماری زونا درگیری چشمی است که نیاز به رسیدگی دارد. این درگیری در زونای چشمی در افرادی که نوک بینی آنها نیز دانه‌های آبدار وجود دارد، دیده میشود.
به طور کل، این بیماری معمولا عوارض خاصی به همراه ندارد در زوناهای نادر ممکن است درگیری مغزی، نخاعی یا احشای داخلی ایجاد شود.
تغذیه مناسب زونا
رژیم غذایی خاصی برای بیماری زونا وجود ندارد.
درمان خانگی زونا
اگرچه درمان خانگی و سنتی زونا، همانند درمان دارویی، کارگشا و موثر نیست اما می‌توان از آن کمک گرفت. از این درمان‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- کمپرس گیاه بابونه و ماساژ با روغن‌های مختلف از جمله آویشن، نعنا، چای درختی و آلوئه ورا
- کمپرس یخ
- حمام گرم با نمک
- استفاده از میوه‌هایی همچون هندوانه، آناناس، توت فرنگی، آووکادو و … وخوراکی‌هایی همچون عسل، ماست و سیر
فواید بیماری زونا
بیماری زونا فایده‌ای ندارد. اگر در مطالب شبکه‌های اجتماعی و یا طب سنتی در این مورد خوانده‌اید، بدانید که طب رایج، فایده‌ای برای این بیماری معرفی نکرده است.
پرسش و پاسخ پزشکی زونا
معمولا 3-4 روز بعد از درد، علائم پوستی ظاهر میشود.
خیر، زونا در واقع عود بیماری آبله مرغان است.
خیر به هیچ عنوان نباید ضایعات پوستی بیماری زونا را دستکاری کرد. چرا که این موضوع باعث باقی ماندن جای دانه‌ها میشود
ویروس عامل زونا، واریسلا زوستر همان عامل بیماری آبله مرغان است. اما تفاوت اینجاست که زونا بر اثر یک عامل تحریکی بیرونی در افرادی پیش می‌آید که قبلا به آبله مرغان مبتلا شده‌اند.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.