آفت دهان زخم های کم عمق کوچکی هستند که در پوشش داخلی دهان ایجاد می شوند. در اصطلاح پزشکی به این آفت ها aphthous ulcers یا canker sores نیز گفته می شود. این آفت های دهانی به صورت زخم هایی سفید و زرد می باشند که با قرمزی احاطه شده اند. این زخم ها معمولاً بسیار کوچک هستند (کمتر از 1 میلی متر) اما ممکن است به قطر 2.5 سانتی متر بزرگ شوند. آفت ها عموما دردناک هستند و هنگام غذا خوردن و صحبت کردن موجب درد و ناراحت می شوند.
انواع آفت دهان
سه نوع آفت دهان وجود دارد:
آفت ساده (مینور)
آفت ساده یا مینور ممکن است سه یا چهار بار در سال ظاهر شود و حدود یک هفته طول بکشد. هر کسی ممکن است دچار این نوع آفت شود، اما افراد بین 10 تا 20 سال بیشتر دچار این مشکل می شوند.
آفت ماژور
این نوع آفت شیوع کمتری نسبت به آفت ساده دارد. زخم های آفت ماژور اغلب شدیدتر بوده و علائمی چون:
- ابعاد بزرگ دارد.
- نیازمند درمان است.
- با گذشت دو یا چند هفته بهبودی حاصل نمی شود.
- می تواند تا 45 روز ادامه داشته باشد.
- بسیار دردناک می باشد.
آفت ویروسی هرپسی
آفت هرپسی، کوچک‌ترین نوع رایج آفت دهانی است و بیشتر در بزرگسالان ایجاد می شود. شکل ظاهری این نوع آفت به صورت ریز و دسته ای می باشد. دقت نمایید که برای تشخیص و درمان این نوع آفت دهان باید یه پزشک مراجعه کنید. شما می توانید برای درمان به دکتر اینترنتی مدافون مراجعه نمایید و جواب سوالات پزشکی خود را دریافت نمایید.
علل ایجاد آفت دهانی
علت دقیق اکثر آفت های دهانی هنوز ناشناخته است. تصور می شود که استرس یا آسیب های جزئی داخل دهان از دلایل اصلی آفت های ساده دهان می باشند. همچنین مصرف برخی از غذاها از جمله مرکبات یا میوه ها و سبزیجات اسیدی (مانند لیمو، پرتقال، آناناس، سیب، انجیر، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی) می توانند باعث ایجاد آفت دهان شوند یا مشکل را بدتر کنند. استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن، مرفین و … یکی دیگر از علل شایع این بیماری می باشند. گاهی اوقات یک سطح دندان تیز ، وسایل دندانپزشکی، مانند بریس یا دندان مصنوعی نامناسب نیز ممکن است باعث ایجاد آفت شود.
در برخی موارد آفت دهان در بیماران مبتلا به بیماری های سیستم ایمنی دیده می شود. این بیماری ها شامل لوپوس، بیماری بهجت، بیماری های التهابی روده (شامل بیماری سلیاک، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون) و ایدز است. آفت دهان همچنین در بیماران مبتلا به مشکلات تغذیه ای مانند: کمبود ویتامین B-12، روی، اسید فولیک یا آهن دیده می شود.
علل دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:
- خمیردندان حاوی سدیم لوریل سولفات
- حساسیت به باکتری‌های خاصی در دهان
- سیگار کشیدن
- استرس عاطفی
- کمبود در سیستم تغذیه‌ای
- سرطان دهان
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- جراحت یا تروما
- حساسیت غذایی
- عفونت HIV
- عدم تعادل هورمونی
علائم آفت دهان
در صورت داشتن موارد زیر ممکن است دچار این بیماری شده باشید:
علائم ساده آفت دهان
- احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش قبل از ظاهر شدن آفت
- زخم روی زبان
- زخم روی سقف دهان
- زخم داخل بافت دهان
- عفونت دندان
علائم حاد آفت دهان
- ضعف جسمی
- تب
- التهاب در قسمت غدد لنفاوی
- استوماتیت عود کننده
راه های درمان آفت
درد ناشی از آفت معمولاً در عرض چند روز کاهش می یابد و زخم ها معمولاً بدون درمان در حدود یک یا دو هفته بهبود می یابند. محصولات ساده مانند Kank-A، Zilaktin یا Orajel را می توان برای کاهش علائم مصرف کرد.
زخم هایی که بزرگ و دردناک هستند یا قبل از ظاهر شدن زخم های جدید بهبود نمی یابند، ممکن است با دهان‌شویه های آنتی‌باکتریال تجویزی، پماد کورتیکواستروئید یا محلول های تجویزی برای کاهش درد و تحریک، درمان شوند.
درمان خانگی آفت دهان
اجتناب از برخی غذاها
برای درمان آفت، باید از غذاهای بسیار تند، نمکی و یا اسیدی، پرهیز نمایید زیرا موجب تحریک آفت‌ها و توقف روند بهبودی آن ها می‌شود.
مصرف ماست پروبیوتیک
مصرف ماست پروبیوتیک باکیفیت، برای آفت دهان بسیار مفید است. پروبیوتیک مانند یک صافی عمل می‌کند و فقط به باکتری‌های مناسب اجازه‌ی حضور در دهان می‌دهد. این کار باعث آرام‌ترشدن زخم و بهبود آفت می‌شود.
استفاده از نمک
نمک برای درمان آفت های دهانی بسیار مفید است. نمک رطوبت که یکی از عوامل رشد قارچ ها و باکتری ها است را از زخم می گیرید و از رشد بیشتر قارچ ها در نقاط دیگر دهان و از بین رفتن قارچ ها در همان زخم نیز جلوگیری می کند.
استفاده از یخ
وقتی دچار آفت می شوید، مکیدن مکعب های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می شود. سردی یخ، جریان خون رسانی به آفت را کاهش می دهد. در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می شود.
جوش‌شیرین
از آنجا که جوش شیرین ماده‌ای قلیایی است، اسیدهایی را که باعث ایجاد درد و سوزش در هنگام آفت می‌شوند، خنثی می‌کند. از طرفی،جوش‌شیرین با از بین‌بردن باکتری‌ها، موجب بهبود سریع‌تر آفت دهان می‌شود.
یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و دهان‌تان را با این محلول بشویید.
آفت دهان به طور عادی واگیردار نیست و با بوسیدن و استفاده از لیوان مشترک منتقل نمی شود. مگر در مواقعی که علت بروز آفت دهان یک محرک ویروسی باشد.
هرچه درمان آفت دهان به تعویق بیافتد احتمال گسترده تر شدن آن بیشتر است. زخم باز آفت دهان محلی برای رشد و تجمع باکتری ها خواهد شد و خطر عفونت را بالا می برد. بنابراین هرگونه زخم و ناهنجاری در ناحیه دهان را پیگیری کنید.
این مقاله به تایید دکتر نجمه علوی پزشک عمومی مدافون رسیده است.
شما اینجا هستید:
خانه » مجله پزشکی و روانشناسی »این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرف جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.
برای درمان حتما به پزشک یا روانشناس مراجعه نمایید. در صورتی که تمایل به دریافت مشاوره پزشکی و روانشناسی به صورت آنلاین دارید، به لینک زیر مراجعه کنید.