آفت دهان زخمهای کم عمق کوچکی هستند که در پوشش داخلی دهان ایجاد میشوند. در اصطلاح پزشکی به این آفتها aphthous ulcers یا canker sores نیز گفته میشود. این آفتهای دهانی به صورت زخمهایی سفید و زرد میباشند که با قرمزی احاطه شده اند. این زخمها معمولاً بسیار کوچک هستند (کمتر از 1 میلی متر) اما ممکن است به قطر 2.5 سانتی متر بزرگ شوند. آفتها عموما دردناک هستند و هنگام غذا خوردن و صحبت کردن موجب درد و ناراحت میشوند.
انواع آفت دهان
سه نوع آفت دهان وجود دارد:
آفت ساده (مینور)
آفت ساده یا مینور ممکن است سه یا چهار بار در سال ظاهر شود و حدود یک هفته طول بکشد. هر کسی ممکن است دچار این نوع آفت شود، اما افراد بین 10 تا 20 سال بیشتر دچار این مشکل میشوند.
آفت ماژور
این نوع آفت شیوع کمتری نسبت به آفت ساده دارد. زخمهای آفت ماژور اغلب شدیدتر بوده و علائمی چون:
- ابعاد بزرگ دارد.
- نیازمند درمان است.
- با گذشت دو یا چند هفته بهبودی حاصل نمی شود.
- می تواند تا 45 روز ادامه داشته باشد.
- بسیار دردناک میباشد.
آفت ویروسی هرپسی
آفت هرپسی، کوچکترین نوع رایج آفت دهانی است و بیشتر در بزرگسالان ایجاد میشود. شکل ظاهری این نوع آفت به صورت ریز و دسته ای میباشد. دقت نمایید که برای تشخیص و درمان این نوع آفت دهان باید یه پزشک مراجعه کنید. شما میتوانید برای درمان به دکتر اینترنتی مدافون مراجعه نمایید و جواب سوالات پزشکی خود را دریافت نمایید.
علل ایجاد آفت دهانی
علت دقیق اکثر آفتهای دهانی هنوز ناشناخته است. تصور می شود که استرس یا آسیب های جزئی داخل دهان از دلایل اصلی آفت های ساده دهان میباشند. همچنین مصرف برخی از غذاها از جمله مرکبات یا میوه ها و سبزیجات اسیدی (مانند لیمو، پرتقال، آناناس، سیب، انجیر، گوجهفرنگی، توتفرنگی) می توانند باعث ایجاد آفت دهان شوند یا مشکل را بدتر کنند. استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن، مرفین و … یکی دیگر از علل شایع این بیماری میباشند. گاهی اوقات یک سطح دندان تیز ، وسایل دندانپزشکی، مانند بریس یا دندان مصنوعی نامناسب نیز ممکن است باعث ایجاد آفت شود.
در برخی موارد آفت دهان در بیماران مبتلا به بیماریهای سیستم ایمنی دیده میشود. این بیماریها شامل لوپوس، بیماری بهجت، بیماریهای التهابی روده (شامل بیماری سلیاک، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون) و ایدز است. آفت دهان همچنین در بیماران مبتلا به مشکلات تغذیه ای مانند: کمبود ویتامین B-12، روی، اسید فولیک یا آهن دیده میشود.
علل دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:
- خمیردندان حاوی سدیم لوریل سولفات
- حساسیت به باکتریهای خاصی در دهان
- سیگار کشیدن
- استرس عاطفی
- کمبود در سیستم تغذیهای
- سرطان دهان
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- جراحت یا تروما
- حساسیت غذایی
- عفونت HIV
- عدم تعادل هورمونی
علائم آفت دهان
در صورت داشتن موارد زیر ممکن است دچار این بیماری شده باشید:
علائم ساده آفت دهان
- احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش قبل از ظاهر شدن آفت
- زخم روی زبان
- زخم روی سقف دهان
- زخم داخل بافت دهان
- عفونت دندان
علائم حاد آفت دهان
- ضعف جسمی
- تب
- التهاب در قسمت غدد لنفاوی
- استوماتیت عود کننده
راههای درمان آفت
درد ناشی از آفت معمولاً در عرض چند روز کاهش مییابد و زخمها معمولاً بدون درمان در حدود یک یا دو هفته بهبود مییابند. محصولات ساده مانند Kank-A، Zilaktin یا Orajel را میتوان برای کاهش علائم مصرف کرد.
زخم هایی که بزرگ و دردناک هستند یا قبل از ظاهر شدن زخم های جدید بهبود نمی یابند، ممکن است با دهانشویه های آنتیباکتریال تجویزی، پماد کورتیکواستروئید یا محلول های تجویزی برای کاهش درد و تحریک، درمان شوند.
درمان خانگی آفت دهان
اجتناب از برخی غذاها
برای درمان آفت، باید از غذاهای بسیار تند، نمکی و یا اسیدی، پرهیز نمایید زیرا موجب تحریک آفتها و توقف روند بهبودی آن ها میشود.
مصرف ماست پروبیوتیک
مصرف ماست پروبیوتیک باکیفیت، برای آفت دهان بسیار مفید است. پروبیوتیک مانند یک صافی عمل میکند و فقط به باکتریهای مناسب اجازهی حضور در دهان میدهد. این کار باعث آرامترشدن زخم و بهبود آفت میشود.
استفاده از نمک
نمک برای درمان آفتهای دهانی بسیار مفید است. نمک رطوبت که یکی از عوامل رشد قارچها و باکتریها است را از زخم می گیرید و از رشد بیشتر قارچها در نقاط دیگر دهان و از بین رفتن قارچها در همان زخم نیز جلوگیری میکند.
استفاده از یخ
وقتی دچار آفت می شوید، مکیدن مکعب های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می شود. سردی یخ، جریان خون رسانی به آفت را کاهش می دهد. در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می شود.
جوششیرین
از آنجا که جوش شیرین مادهای قلیایی است، اسیدهایی را که باعث ایجاد درد و سوزش در هنگام آفت میشوند، خنثی میکند. از طرفی،جوششیرین با از بینبردن باکتریها، موجب بهبود سریعتر آفت دهان میشود.
یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل کنید و دهانتان را با این محلول بشویید.
این مقاله به تایید دکتر نجمه علوی پزشک عمومی مدافون رسیده است.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.