خشم چیست؟
خشم به صورت یک حالت هیجانی با بار درونی ناخوشایند و فراوانی و شدت متغیر تعریف میشود. این حالت هیجانی غالبا انکار میشود و درک .نادرستی درباره آن وجود دارد. خشم غالبا با برانگیختگی جسمی، پرخاشگری، داد و فریاد نمایان میشود. اکثر افراد هنگامی که دچار خشم میشوند در واقع دچار اضطراب هم هستند.
خشم یکی از هیجان های اصلی انسان و واکنشی متداول نسبت به ناکامی و بدرفتاری است. همهی ما در طول زندگی با موقعیت های خشم برانگیز روبرو می شویم. اگر چه این هیجان، بخشی از زندگی است، ولی ما را از رسیدن به اهداف خود باز می دارد و علت اینکه افراد در مورد این هیجان این قدر دچار تعارض هستند، همین نکته است. از یک طرف خشم پاسخ طبیعی انسان است و از طرف دیگر میتواند روابط بین فردی را مختل کند و ما را از رسیدن به اهداف خود باز دارد. خشم واکنش رایج به موقعیت تنش زا، ضایع شدن حقوق منطقی و به حق ماست.
الگوهای بروز خشم
اکثر افراد هنگامی که در موقعیتی قرار میگیرند که حق آنها ضایع و یا به نیاز آنها پاسخ درست داده نشدهاست، دچار خشم میشوند. خشم الگوهای بروز مختلفی دارد مانند
روش منفعلانه: در این روش شخص از روشهایی مانند قهر کردن استفاده میکند.
روش پرخاشگرایانه: این متداول ترین روش بروز خشم در بین افراد است که با پرخاش، داد و فریاد، فحش دادن و… همراه است.
برخی افراد از روش های پرخاشگرایانه و یا منفعلانه به صورت همزمان استفاده میکنند و خشم خود را بروز میدهند. مثلا موقعی که عصبانی هستند، به جای گفتگو با شخصی که آنها را رنجانده است، مشکل را به دوست خود میگویند.
چرا خشم به وجود میآید؟
همه ما در موقعیتها یا شرایط غیر منصفانه یا ناعادلانه، ضایع شدن حقوق شخصیمان، برآورده نشدن انتظارات معقولمان دچار واکنشی طبیعی و سالم میشویم که همان خشم است. گرچه این هیجان، طبیعی است اما اغلب آن را به عنوان یک حس منفی میشناسیم.
بسیاری از افراد دوست ندارند خشم خود را مستقیما ابراز کنند و گاهی اشتباها با افرادی که نقشی در خشم آنها ندارند، پرخاش میکنند. خشم یک احساس ساده است که از ناکامی و نارضایتی زاده میشود و به غلط یا درست آن را مسئول و مسبب شکستها و نامردی های انسان برشمرده اند.
خشم بر اساس شدت و ضعفی که ناخشنودی و نارضایتی باطن ایجاد میکند نوسان مییابد و زیاد و کم میشود. گاهی اوقات خشم به مرحله ای میرسد که مهار و کنترل آن از دست خارج میشود و به پیامدهای مهلک و سنگینی منجر میشود که چه بسا ممکن است شخص را به کام مرگ بکشاند و فجایعی به بار آورد که عمری که پای آتشی که افروخته شده بسوزد و بسازد.
با خشم خود چه کنیم؟
همانطور که گفته شد راه بروز خشم در اکثر افراد، پرخاشگری، فریاد زدن ، فحش دادن و… است. اما بهترین راه بروز خشم، بروز جرات ورزانه آن است. اگر ما بتوانیم مشکل و ناراحتی خود را جسورانه ابراز کنیم حل مشکل یا حل تعارض امکان پذیر است. در بروز جرات ورزانه خشم، ما درباره آنچه که باعث ناراحتی و خشم ما شده صحبت میکنیم و سعی میکنیم، از حقی که پایمال شده دفاع کنیم.
ابراز نادرست خشم
خشمی که به صورت نامناسب ابراز شود میتواند به خصومت و پرخاشگری منجر شود. برخی افراد سعی میکنند این هیجان خود را با پرداختن به فعالیت های برخاشگرانه اما ایمن مانند مشت زدن به یک کیسه یا فریاد کشیدن ابراز کنند. تصور میشود اینگونه فعالیت ها که تخلیه هیجانی نامیده میشوند، خشم را تخلیه میکنند.
اما تخلیه هیجانی به جای اینکه احساسات خشم را تسکین دهد، میتواند آن را افزایش دهد. بنابراین، فعالیتهای تخلیه هیجانی برای افرادی که خشمگین هستند توصیه نمیشود. فعالیت هایی که پرخاشگرانه نیستند مثل قدم زدن یا صحبت کردن با یک نفر، به احتمال بیشتری در کاهش دادن خشم موثر هستند.
خشم زمانی منفی میشود که فرد آن را انکار کند، فرو بخورد یا آن را بصورت نامناسب ابراز کند. در صورتی که فرد از ابراز کردن خشم ناراحت باشد، امکان دارد که احساسات خشم خود را انکار کرده و یا فرو بخورد.
این نکته را هم نباید از یاد برد خشمی که به درون سر ریز میشود همواره آثار وخیم تری از خشم فورانی و آتشین بر جای می گذارد
پیشنهاد مطالعه | نیاز به مشاوره آنلاین روانشناسی دارید؟ کلیک کنید
بهترین راه بروز خشم چیست؟
هنگامی که دچار خشم میشوید این نکات را به یاد داشته باشید:
- راه بروز خشمتان را شناسایی کنید مثلا آیا داد میزنید، قهر میکنید یا…
- اضطراب خود را کنترل کنید. بسیاری از افراد خشمگین، دچار اضطراب هستند
- خشم خود را تجربه و بیان کنید. با روش جراتورزانه، با شخص یا موقعیتی که موجب این حس درونی ناخوشایند شده، مواجه شوید. دلیل ناراحتی خود را با حفظ احترام و آرامش بیان کنید.
- در مواردی که امکان گفتگو و بیان برایتان وجود ندارد، از پذیرش استفاده کنید.
پیامدهای احتمالی خشم
- سردردهای میگرن
- زخم معده
- بیماریهای قلبی و عروقی
- افسردگی
- عزت نفس پایین
پیشنهاد مطالعه | درباره خود بیمار انگاری از دیگر مقالات فروغ معیری راد بخوانید
کنترل خشم اگر با مهار و مدیریت سایر هیجانات باشد جنبه خطرناک و زیان بار بودن خود را کاهش میدهد. خشم بازتاب و واکنش نارضایتی شدید فرد است که در پی ناکامی و محرومیتی ایجاد میشود، که ریشه در قضاوت های نادرست و تشخیص غلط وی دارد و این حالت زمانی اتفاق میافتد که نیازها و تمایلات فرد ارضا نگشته و یا بی اعتنایی شده باشد.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.