بیماری کبد چرب بهطور فزایندهای در بسیاری از نقاط جهان در حال گسترش است و حدود بیست و پنج درصد از مردم در سراسر جهان گرفتار کرده است. این بیماری عموما با چاقی، دیابت نوع دو و سایر بیماریهایی که با افزایش مقاومت به انسولین مشخص میشوند، همراه است. اگر کبد چرب به موقع درمان نشود ممکن است به بیماریهای کبدی جدیتر و سایر مشکلات سلامتی منجر شود و خطر بیماریهای قلبی، دیابت و اختلالات کلیوی را افزایش دهد.
این مقاله توسط دکتر گلاره رضایی تهیه شدهاست
کبد چرب زمانی اتفاق میافتد که مقدار زیادی چربی در درون سلولهای کبد تجمع پیدا کند. هرچند که داشتن مقدار کمی چربی در این سلولها طبیعی است، زمانیکه این مقدار از چربی به بیشاز پنج درصد برسد کبد چرب نامیده میشود.
فاکتورها تاثیرگذار در ایجاد کبد چرب
فاکتورهای متعددی سبب ایجاد و یا پیشرفت کبد چرب میشوند که عبارتند از:
چاقی
چاقی مقداری التهاب در بدن ایجاد میکند که میتواند سبب افزایش تجمع چربی در کبد شود. تخمین زده میشود که 30 تا 90 درصد از بالغین چاق مبتلا به بیماری کبد چرب باشند و این میزان به دلیل فراگیر شدن شیوع چاقی در بین کودکان نیز در حال افزایش میباشد.
افزایش چربی شکم
افراد با وزن طبیعی هم درصورتیکه از ناحیه شکم چاق باشند، ممکن است دچار کبد چرب شوند. این بدان معناست که آنها مقدار بیشتری چربی دور کمر خود دارند.
مقاومت به انسولین
نشان داده شدهاست که افزایش مقاومت به انسولین و افزایش سطح انسولین در بدن، تجمع چربی در کبد را در افراد مبتلا به دیابت نوع دو و سندرم متابولیک بالا می برد.
مصرف زیاد کربوهیدراتهای تصفیهشده
مصرف مکرر کربوهیدراتهای تصفیهشده به ویژه توسط افراد دارای اضافهوزن یا مقاوم به انسولین باعث افزایش ذخیره چربی کبد میشود.
مصرف نوشیدنیهای قندی
نوشیدنیهای شیرین مانند: نوشابه و نوشیدنیهای انرژی زا که دارای فروکتوز زیادی هستند، باعث تجمع چربی در کبد کودکان و بزرگسالان میشود.
اختلال در سلامت روده
تحقیقات اخیر نشان میدهد که عدم تعادل در باکتریهای روده یا سایر مشکلات بهداشتی آن ممکن است به پیشرفت بیماری کبد چرب کمک کند.
پیشنهاد مطالعه | آیا کبد چرب علائم دارد؟
علائم کبد چرب
هرچند که ممکن است کبد چرب هیچگونه علامت مشخصی نداشته باشد، اما علائم و نشانههایی ممکن است ما را به سمت آن راهنمایی کند
- خستگی و ضعف
- درد خفیف یا احساس پری در قسمت راست یا مرکز شکم
- افزایش سطح آنزیمهای کبدی شامل AST و ALT
- افزایش سطح انسولین
- افزایش سطح تری گلیسرید خون
اگر کبد چرب به سمت التهاب کبد پیشرفت کند ممکن است این علائم بروز نماید:
- از دست دادن اشتها
- تهوع و استفراغ
- درد متوسط تا شدید شکم
- زرد شدن رنگ چشمها یا پوست
گرید یا میزان درگیری کبد چرب توسط سونوگرافی تعیین میشود.
گریدهای مختلف کبد چرب
کبد چرب گرید ۱
در این نوع که به دنبال مصرف غذاهای ناسالم ایجاد میشود، بهعلت خفیف بودن درجه بیماری، آسیبی به کبد وارد نمیشود و با افزایش فعالیتهای روزانه و استفاده از برخی داروها قابل درمان است.
پیشنهاد مطالعه | درباره آسیبها و بیماریهای کبد بیشتر بخوانید!
کبد چرب گرید ۲
در این گرید باید در کنار رژیم غذایی مناسب، دارو و اقدامات درمانی برای بیمار شروع شود تا از پیشرفت بیماری جلوگیری نماید.
کبد چرب گرید ۳
در این نوع گرید فیبروز در بافت کبد اتفاق میافتد و تنها با بهبود سبک زندگی قابل درمان نخواهد بود.
کبد چرب گرید ۴
این مرحله به نام سیروز کبدی نامیده میشود و درمان آن استفاده از پیوند کبد میباشد.
پیشنهاد مطالعه | تشخیص و درمان کبد چرب
مواد غذایی نامناسب در بیماری کبد چرب
بهطورکلی غذاهای ساختهشده از آرد سفید مثل نان، ماکارونی، پاستا، شیرینی و… برای کبد مضر هستند، زیرا کبد کربوهیدرات ها را به چربی تبدیل میکند و این رفته رفته سبب ایجاد بیماری کبد چرب میگردد.
چربیهای اشباع مانند گوشت حیوانات، غذاهای فرآوری شده و روغنهای هیدروژنه را کاهش دهید و بهجای آنها از منابع چربی پایین مانند روغن زیتون، آجیل و دانهها مصرف کنید.
مصرف نوشیدنیهای گازدار، شیرینیها، و غلات صبحانه، غذاهای منجمد، سس ها یا چاشنیها و برخی آبمیوههای بستهبندی که منبع قند و فروکتوز بالا است را کم کنید.
رژیم غذایی مناسب در کبد چرب
- مصرف امگا ۳
- گیاهان دارای فیبر زیاد مانند حبوبات و دانههای کامل
- مقدار زیادی میوه و سبزیجات
- سیر
- کلم بروکلی
- چای سبز
- بادام زمینی
- گردو
- آووکادو
- پروتئین سویا یا پروتئین وی (آب پنیر)
- قهوه
نکات مهم و قابل توجه در کبد چرب
سعی کنید با افزایش فعالیت بدنی به بیش از شصت دقیقه و کاهش وزن خود تا پنج تا ده درصد، به بهبود کبد چرب کمک کنید. همچنین سعی نمایید با رعایت سبک زندگی سالم، دوری از الکل، مواد خوراکی نامناسب، ورزش و فعالیت بدنی منظم و انجام چکاپ های توصیه شدهی لازم، به سلامت خود و جامعه کمک نمایید.
منبع: دکتر گلاره رضایی
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.