جالب است بدانید بیشترین علت شکایت از بی‌اشتهایی کودکان درک ناصحیح والدین از میزان نیازهای تغذیه‌ای و شرایط غذایی کودک است. سایر دلایل مهم بی‌اشتهایی می‌تواند وجود انگل در روده ،کمبود آهن، ویتامین D ، روی و یا وجود عفونت‌ها باشد.
بعضی شرایط مانند واکسیناسیون هم می‌تواند باعث کم اشتهایی یا بی‌اشتهایی کودکان شود. در زمان واکسیناسیون ۱۲ ماهگی و ۱۸ ماهگی، ۳ تا ۵ روز بی‌اشتهایی طبیعی و از عوارض شناخته شده آن است
اگر شما هم از آن دسته از افراد هستید که با غذا نخوردن کودک خود مشکل دارید خوب است بدانید که نیمی از مراجعین مطب های پزشکی و کلینیک‌ها بدلیل بی‌اشتهایی کودکان است. بیشترین علت شکایت از این عارضه، عدم درک صحیح والدین از میزان نیازهای تغذیه‌ای و شرایط غذایی است.
در ادامه نکاتی درباره میزان اشتها و غذا خوردن کودکان ارائه کرده‌ایم.
میزان مصرف غذای کمکی با شیر متفاوت است
بنابر تشخیص پزشک از ۴ تا ۶ ماهگی مصرف غذای کمکی شروع می‌شود. خیلی از والدین به اشتباه فکر می‌کنند که مانند شیر خوردن باید هر ۲ ساعت یکبار به کودک غذا بدهند و این بی‌اطلاعی موجب شکایت والدین می‌شود.
هدف از شروع غذای کمکی جایگزین شدن آن به جای وعده‌های شیر در طول روز است و انتظار نداریم کودک با همان فاصله‌های زمانی کم و همان میزان اشتها در دوران شیرخوارگی غذای کمکی را هم ادامه دهد و این نکته را باید بدانید که گرسنگی و سیری فرآیندش اشتهاست.
به احساس غریزی کودک اعتماد کنید
سیری و گرسنگی، یک احساس غریزی است و ما نمی‌توانیم به عنوان والدین و یا پزشک در مورد سیر شدن و یا گرسنگی کودکان تصمیم‌گیری یا مداخله کنیم. کودک زمانی احساس گرسنگی می‌کند که قند خونش از حد مشخص شده‌ای پایین‌تر بیاید و زمانی احساس سیری می‌کند که میزان قند خون به حد تایید شده‌ای در خون برسد. این فرآیند ممکن است ۳ الی ۴ ساعت و گاهی اوقات تا ۶ ساعت طول بکشد تا این احساس گرسنگی و سیری در کودکان ایجاد شود و اگر قبل از آن به صورت اجباری یا دستوری کودک را مجبور به تغذیه کنیم به نظر می‌رسد کودک بی‌اشتهاست.
غذاهای سالم تهیه کنید
وظیفه والدین این است که در زمانی که کودک نیاز به تغذیه دارد غذای سالم، ارگانیک و متناسب با سن کودک در اختیارش قرار دهند و خود کودک تصمیم بگیرد که چه زمانی، چه میزان و با چه شرایطی غذا را بپذیرد. پس از شروع غذای کمکی ممکن است عواملی طبیعی باعث بروز بی‌اشتهایی شود و والدین نباید به صورت خودسرانه اقدام به استفاده زیاد از مکمل‌ها، ویتامین‌ها و یا اشتهاآورها کنند که خیلی از این‌ها می‌تواند در کودکان موجب صدمات جدی شود.
استرس خود را کنترل کنید
در بسیاری از خانواده ها، زمانیکه کودک آن میزان وعده‌هایی که والدین تمایل دارند بخورد را نمی‌خورد، استرسی به والدین وارد شده که می‌تواند به خود کودکان نیز منتقل شود. بنابراین سعی کنید آرامش داشته باشید.
تغذیه اجباری را کنار بگذارید
گاهی اوقات والدین نیازهایی مانند بازی، شیطنت، تجربه، یادگیری را با تغذیه اجباری می خواهند جبران کنند. اصرار بی‌مورد برای داشتن کودکی با وزن بالا و همین‌طور نداشتن اطلاعات اولیه در خصوص اینکه کودک به چند وعده غذایی در روز نیاز دارد از دیگر عواملی است که می‌تواند بدغذایی در کودکان را به همراه داشته باشد.
بی‌اشتهایی عصبی در کودکان هم وجود دارد
مشکلی که با کودکان زیر یک‌سال داریم بی‌اشتهایی عصبی است و معادل آن را در بزرگسالان داریم، به اینصورت که کودکی که در زمان مناسب و شرایط مناسب اقدام به تغذیه نمی‌شود و تغذیه‌اش به صورت اجباری و از روی برنامه‌ریزی و یا دلخواه والدین هست بعد از مدتی دچار بی‌اشتهایی عصبی می‌شود به صورتی که حتی اگر کودک گرسنه هم باشد از گرفتن غذا امتنا می‌کند.
علامت اصلی بی‌اشتهایی عصبی، قفل کردن دهان است و همچنین پس زدن قاشق و برگرداندن آن به ظرف غذا که اگر با اصرار والدین همراه شود منجر به پرخاشگری یا اضطراب در کودک می‌شود و این علامت شایع به‌خصوص در کودکان زیر یک‌سال دیده می‌شود.
اطلاعات تغذیه ای خود را بالا ببرید
نداشتن اطلاعات صحیح والدین از وضعیت تغذیه کودک از دیگر عوامل کم اشتهایی در کودکان است.گاهی والدین توجه ندارند که باید وعده‌های اصلی غذایی به صورت مستقل و در طول روز به کودک معرفی شود و مانند یک فرد بزرگسال سه وعده غذای اصلی، ۲ میان وعده و در کنار آن ادامه شیردهی را داشته باشند.
اگر برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تغذیه کودکان نیاز به مشاوره با متخصص تغذیه دارید، بهترین متخصصان در اپلیکیشن مدافون آماده پاسخگویی هستند: دریافت مشاوره تغذیه آنلاین
بین وعده‌های غذایی و شیر تعادل برقرار کنید
اکثر کودکانی که در سال دوم زندگی دچار بی‌اشتهایی می‌شوند هنوز به اندازه قبل از یک سالگی شیر می خورند و شیردهی به صورت آزاد یا هر زمانی که والدین یا کودک تمایل دارند صورت می‌گیرد. این امر سبب می‌شود که به‌طور طبیعی میزان قند خون به حد لازم بالا برود که ۳ الی ۴ ساعت احساس گرسنگی نداشته باشد. این موضوع قانونی می‌شود برای اینکه کودک تمایل به غذا خوردن در ساعت معمول روز را از دست بدهد.
در غذا دادن به کودک نظم داشته باشید
رعایت نکردن نظم در غذا دادن به کودکان یک فاکتور بسیار مهم است یعنی برنامه خاصی برای صبحانه، ناهار، شام و میان وعده‌ها نداشته باشیم. لزومی ندارد این وعده‌ها حتما با وعده‌های والدین همزمان باشد اما توصیه می‌شود که کودکان در وعده اصلی خانواده حضور داشته باشند اما لزومی ندارد که حتما در همان وعده کودک تمایل به غذا خوردن داشته باشد. این امر جنبه آموزشی و روانی دارد. زمانی که خود کودک آمادگی غذا خوردن را دارد ما باید آمادگی داشته باشیم کودک را تغذیه کنیم و این رعایت کردن نظم در غذای کودکان باعث می‌شود آنها به غذا خوردن رغبت بیشتری نشان بدهند.
حجم غذای مناسب کودک را در اختیارش قرار دهید
حجم زیاد غذا هم یکی دیگر از دلایل بی‌میلی در کودک است زیرا باعث استرس کودک برای تمام کردن غذایش شده و همچنین انتظار والدین برای تمام کردن باعث تفکر بی‌اشتهایی کودک می‌شود. نبود تنوع غذایی، شکل و یا حتی ظرف آن باعث خسته شدن کودک می‌شود.
خودتان بدغذا نباشید
بدغذایی در والدین بر روی کودک تاثیر منفی می‌گذارد. بهتر است والدین جلوی کودک اظهار به نارضایتی نکنند.
آب زیاد یکی از دلایل پر شدن حجم معده است
در سال دوم که زمان دندان درآوردن کودک است، او به‌طور طبیعی دچار بی‌اشتهایی و بی‌میلی می‌شود و والدین باید در این موضوع شناخت پیدا کنند و از دارو و یا مکمل غذایی استفاده نکنند. از علل دیگر خوردن آب زیاد قبل یا در حین غذا خوردن است که باعث پر شدن حجم معده می‌شود.
غذای مناسب در اختیار کودک قرار دهید
در زمان شروع غذای کمکی از سوپ‌های رقیق و یا میکس شده‌استفاده شود، از ۹ماهگی غذاهای سفت‌تر و بدون استفاده از قاشق توسط خود کودک و والدین داده شود و پس از برطرف شدن حس کنجکاوی کودک والدین از قاشق استفاده کنند.
دادن غذاهای نرم و میکس شده ممکن است باعث اختلال در بلع کودک شود زیرا هماهنگی بین عضلات بلعشان ایجاد نشده و ما مجبور به مداخله درمانی و حتی فیزیوتراپی بلع هستیم.
کودکان بیش فعال را مجبور به غذا خوردن نکنید
در کودکان بیش‌فعال فعالیت زیاد باعث می‌شود غذا خوردن در زمان خاصی را از دست بدهند و اجبار در آن ممکن است شرایط کودک را بدتر کند..
غذاهای متنوع درست کنید
خیلی از والدین کمتر از غذاهای جدید استفاده کرده و می ترسند از اینکه غذای جدید مورد توجه کودک قرار نگیرد، به‌خصوص از ۶ ماهگی تا پایان ۲ سال دچار این ترس هستیم که باعث عدم تمایل کودک به آن غذا شویم . سعی کنید غذای جدید را در کنار غذای قبلی به کودک معرفی کنید اماو اصراری به خوردن غذای جدید نداشته باشید. با تکرار این روند همچنین صبر والدین، غذای جدید مورد قبول کودک واقع می‌شود.
بیماری‌ها و شرایط سلامتی که باعث بی‌اشتهایی می‌شود
در بالا به مواردی اشاره شد که بی‌اشتهایی در کودکان به بیماری مربوط نیست. اما بیماری‌هایی نیز وجود دارد که می‌تواند مانع غذا خوردن کودک شود:
- گرمای بیش از حد محیط
- کمبود آهن
- کمبود روی
- کمبود ویتامین D
- وجود انگل در روده
- برخی عفونت‌ها مانند (عفونت‌های کلیه، مجاری ادراری و مثانه که بیشتر در دخترها دیده می‌شود و عفونت گوش میانی و سینوس ها که بیشتر در پسرها دیده می‌شود)
بی‌اشتهایی بیمارگونه
کمبود قد و اندازه دورسر، اختلالات حسی، هوشی، حرکتی و هیجانی برای پزشکان بسیار مهم است و با داشتن هر کدام از این علامت‌ها توقف یا کاهش وزن صورت گرفته است. از نظر آمار ۹۵ تا ۹۷ درصد شکایت‌ها از بی‌اشتهایی کودک علل طبیعی را در پی دارند و تنها ۳ تا ۵ درصد علائم بیمارگونه هستند و نیاز به اقدامات درمانی دارند.
علائم خطر
اگر کودک همراه با بی‌اشتهایی این علائم را نیز داشت ممکن است اختلال در هضم یا جذب داشته باشد. در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنید:
- اسهال
- یبوست
- مدفوع چرب
- مدفوع همراه با خون
- تغییر رنگ واضح در مدفوع، سبز لجنی و یا تیره
پرسش و پاسخ تغذیه کودک
پسرم کم خونی و اشتهای کمی دارد. چه کار کنیم که اشتهایش خوب شود؟
علت های مختلفی برای کم خونی وجود دارد. تالاسمی یکی از علت های ابتلا به کم خونی است که در کشور ما هم شیوع بالایی دارد. کم خونی ناشی از فقر آهن هم در کشور ما شایع است که برای درمان آن باید منابع غذایی حاوی آهن مثل گوشت و پروتئین‌های حیوانی بیشتر مصرف شود.
اگر کودک شما فقر آهن دارد، باید رژیم غذایی سرشار از آهن برایش در نظر بگیرید و با تهیه غذاهای مختلف، طعم های متفاوت و شکل و ظاهر جذاب، کودک را به خوردن ترغیب کنید. در صورت موافقت پزشک می‌توانید از مکمل آهن هم استفاده کنید
اگر شما هم با غذا خوردن فرزند خود مشکل دارید، خوشحال می شویم از تجربیات خود برای ما و سایر کاربران بنویسید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.