صورت های سرخ شده از تب، بیقراری، بیاشتهایی و گریه کودکان، صحنه ای آشنا برای بسیاری از پدر و مادرهاست. والدین کودک، نمیدانند که با استامینوفن تب را پایین بیاورند یا شیاف، به پزشک مراجعه کنند یا خیر. چه طور از تب شدید جلوگیری کنند. گاهی تب هیچ علامت دیگری ندارد و بر نگرانی والدین می افزاید. این مقاله توسط پزشکان اطفال مدافون، دکتر پرستو رستمی و دکتر محمد سبحانی تهیه شدهاست.
چه موقع می گوییم کودک دچار تب شدهاست؟
تب یک پاسخ طبیعی به شرایط مختلف بدن است که شایعترین آن عفونت میباشد.تب هنگامی اتفاق میافتد که دمای بدن به دلیل بالا آمدن ترموستات بدن به دمای بالاتر از حد معمول ، افزایش مییابد.
درجه حرارت بدن بیش از 38 درجه سانتیگراد را تب می گویند.
بهترین روش اندازه گیری تب در کودکان چیست؟
درجه حرارت بدن به روش های مختلف شامل دهانی، زیربغل، گوش، پیشنانی و مقعدی اندازه گیری میشود که اندازه مقعدی و دهانی در کودکان با سن بیشتر از 4 سال، از دقیق ترین روش ها است.
اندازه گیری مقعدی و دهانی (در کوکان با سن بیشتر از 4 سال) از دقیق ترین روش ها هستند.
اندازه گیری درجه حرارت زیر بغل دقت کمتری دارد ولی میتواند به عنوان اولین تست در شیرخواری که سن کمتر از 3 ماه دارد یا کودکان با سن بالاتر که قادر به نگهداری دماسنج زیر زبان خود نیستند، در نظر گرفته شود.
اگر درجه حرارت زیر بغل بالاتر از 37/2 درجه سانتیگراد باشد باید درجه حرارت از طریق مقعد اندازه گیری شود. درجه حرارت هایی که از طریق گوش یا پیشانی گرفته میشوند دقت کمتری دارند.
چه تب سنج (ترمومتر) های برای اندازه گیری تب کودکان و نوزادان بهتر است؟
ترمومترهایی که به صورت نوارهای پلاستیکی یا شبیه پستانک هستند از دقت کمتری برخوردار هستند. ترمومتر (دستگاه تب سنج) های دیجیتالی دقیق تر هستند و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.
ترمومترهای شیشه ای حاوی جیوه به دلیل خط تماس با جیوه در صورتی که ترمومتر شکسته شود، خطرناک هستند. اگر ترمومترهای دیجیتال در دسترس نبودند میتوان از ترمومتر جیوه ای با احتیاط استفاده کرد ولی قبل از استفاده باید ترمومتر تکان داده شود تا محتوای جیوه به سمت پایین حرکت کند.
هیپچگاه با لمس پوست کودک نمیتوان درجه حرارت دقیق را حدس زد.
چه علت هایی برای تب در کودکان وجود دارد؟
تب ممکن است نقش مهمی در دفاع بدن علیه عفونت داشته باشد اما میتواند منجر به ناراحتی کودک شود. تب معمولاً با سایر علایم همراه است.
از شایعترین علل مختلف تب میتوان به این موارد اشاره کرد: سرماخوردگی، اسهال و استفراغ، عفونت گوش، عفونت ادرار، عفونت ریه، خروسک و…
موارد دیگری همچون روزئولا، مننژیت، کرم های انگل، بیماریهای ویروسی و گرمازدگی از دیگر مواردی هستند که میتوانند موجب ایجاد تب در کودک و یا نوزاد شوند.
برخی از این علایم به ارزیابی توسط پزشک نیاز دارد.
درباره اسهال در کودکان بخوانید.
چه موقع برای تب کودکان باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کرد؟
در اکثر موارد تب در خانه درمان میشود ولی در موارد زیر باید به پزشک مراجعه شود:
- شیرخواران با سن کمتر از 4 ماه که درجه حرارت مقعدی 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر داشته باشند. به این دسته از شیرخواران نباید بدون مشورت با پزشک داروهای تب بر داده شود.
- شیرخواران سنین 3 ماه تا 3 سال که درجه حرارت مقعدی آنها 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر باشد و به مدت بیشتر از 3 روز تب داشته باشند یا بیمار به نظر برسند (بیقراری و گریه شدید، غذا نخوردن، استفراغ شدید).
- کودکان 3 ماه تا 3 سال که درجه حرارت مقعدی آنها 38/9 درجه سانتیگراد یا بیشتر باشد.
- کودکان در هر سنی که درجه حرارت مقعدی، دهانی، گوشی یا پیشانی 40 درجه یا بیشتر باشد .
- کودکانی که درجه حرارت زیربغل آنها 39/4 درجه یا بیشتر باشد.
- کودکان در هر سنی که همراه با تب تشنج داشته باشند. تشنج همراه تب، در کودکان 6 ماه تا 6 سال زمانی که درجه حرارت بدن بیش از 38 درجه باشد، رخ میدهد.
- کودکان در هر سنی که تب های عود کننده داشته باشند که بیشتر از 7 روز طول بکشد. حتی اگر تب چند ساعت طول نکشد. (تب طولانی)
- کودکان در هر سنی که دارای بیماری زمینه ای مانند بیماری قلبی، کانسر (سرطان) و ….هستند، در صورت تب باید به پزشک مراجعه کنند.
- کودکانی که تب با ضایعات جدید پوستی دارند.
علاوه بر موارد بالا در صورتی که کودک بی حال است، نمیتواند غذا بخورد و دچار رنگ پریدگی یا برافروختگی واضح است، گیج است و یا خوب نفس نمیکشد، هذیان می گوید، بیقراری شدید ، گلودرد، گوش درد، اسهال و استفراغ دارد، حتما لازم است که به پزشک مراجعه کنید. همچنین در مواردی مانند فرورفتگی ملاج، ناله و بیحالی، خس خس سینه، کم شدن میزان هوشیاری و… نیاز است که به پزشک مراجعه شود.
برای درمان خانگی تب چه باید کرد؟
در این شرایط با کارهایی مثل کم کردن لباس کودک، خنک نگه داشتن محیط، مصرف مایعات و آب، کم کردن میزان فعالیت کودک مانند نرفتن به پارک و مهمانی، استراحت، خنک کردن بدن کودک با حمام ولرم و دستمال مرطوب بر روی کشاله ران، زیر بغل یا زیر ناف میتوانید تب را پایین بیاورید.
در اکثر موارد نیازی نیست که تب کودک درمان شود. کودکان با سن بالاتر از 3 ماه که درجه حرارت مقعد کمتر از 38/9 درجه سانتیگراد دارند و بیماری زمینه ای ندارند و عملکرد نرمال دارند، نیازی به پایین آوردن تب کودک نیست..
درمان تب در کودکان در موارد زیر توصیه میشود:
- کودکانی که بیماری زمینه ای دارند.
- کودکانی که سابقه تب و تشنج قبلی داشته اند (درمان تب از تشنج جلوگیری نمیکند اما باید مراقب بود.)
- در صورتی که کودک به دلیل تب ناآرام است و شاید درمان تب باعث آرامش وی شود.
برای پایین آوردن تب کودک چه باید کرد؟ بهترین داروی ضد تب چیست؟
استامینوفن یا ایبوپروفن از مؤثرترین داروهای ضد تب هستند. این داروها منجر به کاهش درجه حرارت حدود 1 تا 1.5 درجه سانتیگراد میشوند. آسپیرین به هیچ عنوان در کودکان کمتر از 18 سال توصیه نمیشود.
استامینوفن هر 4 تا 6 ساعت میتواند تجویز شود اما نباید بیشتر از 5 بار در طول 24 ساعت استفاده شود. استامینوفن در شیرخواران کمتر از 3 ماه نباید استفاده نشود، باید برای این کودکان با پزشک مشورت شود.
ایبوپروفن هر 6 ساعت تجویز میشود ولی در کودکان کمتر از 6 ماه نباید استفاده شود.
استفاده ترکیبی از ایبوپروفن و استامینوفن توصیه نمیشود.
در هنگام تب مایعات بیشتری به کودکان بدهید. کودکان ممکن است در اثر تب احساس گرسنگی نکنند و نیازی نیست که آنها را مجبور به خوردن غذا کنیم.
در هنگام تب کودکان احساس خستگی دارند بنابراین والدین باید کودکان را تشویق کنند که استراحت کنند.
پاشویه و خنک کردن بدن به اندازه داروها برای کنترل تب مؤثر نیستند و بهطور کلی توصیه نمیشوند. برای تن شویه از الکل استفاده نشود.
هر کودکی با سن ۶ ماه تا ۵ سال بدون هیچ بیماری با زمینه مغزی ممکن است در صورت تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد دچار تشنج شود. احتمال تکرار تشنج به دنبال تب وجود دارد به همین دلیل باید تا سن ۵ سالگی به این کودکان در دو روز اول تب، علاوه بر داروهای پایین آورنده تب از دیازپام استفاده شود. البته ضروری است که دلایل دیگری که برای تب ممکن است وجود داشته باشد مانند زردی، عفونت مغز، کاهش قند، سدیم، کلسیم یا مسمومیت دارویی و … نیز در این زمینه بررسی شود.
در صورت بروز علائمی همچون پایین آمدن سطح هوشیاری، سیاهی چشم و تکان خوردن های شدید در هنگام تب ضروری است که رسیدگی های لازم در خصوص تشنج صورت گیرد.
آیا دندان درآوردن و واکسن زدن میتواند موجب تب در کودکان شود؟
در موقع دندان درآوردن، مدفوع کودک ممکن است کمی شل باشد و یا بدنش کمی گرم باشد و بیقراری کند، اما این ها شدید نیست و اگر شدید باشد منشا دیگری دارد که باید رسیدگی شود. کودکی هم که واکسن زده است و بیش از 48 ساعت از واکسن زدن او گذشته است، اگر هنوز تب دارد نیاز به رسیدگی است.
آنچه خواندید صحبت های دکتر پرستو رستمی، فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان درباره تب در نوزادان و کودکان بود. برای دریافت مشاوره آنلاین از دکتر رستمی، میتوانید به اپلیکیشن مدافون مراجعه کرده و در اسرع وقت پاسخ خود را دریافت کنید
مشاوره پزشکی دکتر سبحانی فوق تخصص گوارش و کبد کودکان درباره تب
همانطور که گفته شد تب، یکی از شایعترین دلایل مراجعه خانواده های به مراکز درمانی بهداشتی میباشد. تب خود بیماری نیست در واقع نشانه یک بیماری در بدن کودک است. هر چه که کودک سن پایین تری داشته باشد، رسیدگی به موضوع تب باید با دقت و بررسی بیشتری انجام شود.
البته باید بدانید که گاهی بالا رفتن درجه حرارت بدن کودک بر اثر مواردی همچون فعالیت زیاد، نوشیدن مایعات گرم و لباس زیاد هم ممکن است به وجود آید.
به گفته دکتر سبحانی: تب در کودکان علت های بسیار مختلفی دارد. تب ممکن است نشانه یک بیماری ساده باشد که در این صورت نیاز به داروی خاصی ندارد. اما همین تب ممکن است نشانه یک بیماری بسیار خطرناک مانند مننژیت باشد که سلامت کودکان را به صورت جدی به خطر میاندازد. در ویدئوی زیر میتوانید این موارد را تماشا کنید.
البته اگر بخواهید دمای زیربغل را اندازه گیری کنید، باید نیم درجه به درجه نشان داده شده بر روی ترمومتر اضافه کنید.
برای مثال:
اگر دمای زیر بغل کودک شما بیشتر از 5/37 درجه باشد، به اضافه نیم درجه، 38 درجه میشود و تب محسوب میشود .
معاینه های لازم در کودکان هنگام بروز تب چیست؟
وقتی که کودک دچار تب میشود، بایستی حتما توسط پزشک معاینه شود تا وز تب مشخص شود. برخی از معاینه های لازم در هنگام تب عبارتند از:
- معاینه حلق
- معاینه بینی از نظر عفونتهای سرما خوردگی
- معاینه گوش از نظر عفونتهای گوش میانی
- بررسی حال عمومی کودک از نظر بیماریهای بسیار مهم مانند: مننژیت
بررسی ارگان های دیگر مانند:
- عفونت ادراری
- معاینه ریه
با پزشک آنلاین اطفال درباره تب کودکان مشورت کنید.
علت بروز تب در کودکان چیست؟
علت تب گاهی اوقات مسائل بسیار ساده و پیش پا افتاده ای مانند: گرم بودن محیط و یا سرماخوردگی بسیار ساده است. اما گاهی نیز علت بروز تب در کودکان بیماریهای خطرناکی مانند: مننژیت و یا عفونتهای جدی میباشد. پس لازم است در صورت بروز تب در کودکان، حتما با یک پزشک متخصص مشاوره کنید و در ابتدا علت تب را مشخص کنید.
در بسیاری از موارد برای مشخص شدن علت تب، به آزمایشات بیشتر و پیشرفته تر نیاز خواهید داشت.
بنابراین طبق بررسی های خبرنگار مدافون، سایر دلایل ایجاد تب و لرز در کودکان این موارد است:
سرماخوردگی و آنفولانزا
سرماخوردگی یک بیماری شایع در میان کودکان است که علائمی مانند: تب ملایم، گرفتگی مجراهای بینی، سرفه و آماس گلو دارد. در مرحله اول سرماخوردگی، میتوانید با استفاده از مایعات ولرم و استراحت کافی کودک خود را درمان کنید. اما اگر این علائم با رعایت موارد فوق، بهبود نیافت ،حتما به پزشک کودکان مراجعه کنید.
تب ویروسی چیست و چه نشانههایی دارد؟
در تب ویروسی، با ورود ویروس به داخل بدن، بدن واکنش نشان داده و درجه حرارت بدن بالا می رود. تب ویروسی بسیار رایج بوده و معمولا بعد از سه روز تب از بین می رود. در تب ویروسی از آنتی بیوتیک برای درمان استفاده نمیشود. البته تشخیص نوع تب که از نوع تب ویروسی و یا باکترایی است، باید توسط متخصص اطفال انجام شود.
سرخک
سرخک معمولا در سنین ۲ تا 6 سالگی برای کودکان اتفاق میافتد. برخی از علائم این بیماری عبارتند از: تب شدید، گرفتگی مجرای بینی و دانههای قرمز پوستی که ابتدا روی سینه بروز پیدا کرده و سپس به نقاط دیگر سرایت میکند.
اگرچه دوره بیماری سرخک ۱ هفته طول میکشد اما در صورتی که تب کودکتان بالاتر رفته یا بیشتر از ۳ روز طول کشیده است با پزشک متخصص کودکان به صورت آنلاین تماس بگیرید.
در طی مدت بیماری با داروهای تجویز شده از جانب پزشک ناراحتی او را تسکین دهید و تا زمان ناپدید شدن جوشهای پوستی او را از خانه خارج نکنید.
کرم های انگل
اگر کودک شما دچار خارش در ناحیه مقعد شد، حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علامت میتواند نشانگر وجود کرم های انگلی در کودک باشد.
اگر کودک شما بهداشت را به خوبی رعایت نکند، ممکن است توسط این انگل های ریز آلوده شود. حال اگر کودک با دست خود مقعدش را بخاراند، میتواند به راحتی این انگل را به سایر کودکان نیز انتقال دهد. اصولا تخم انگلها به راحتی از سیستم گوارشی پایین میروند، از تخم بیرون میآیند و مجدد در اطراف مقعد تخمگذاری میکنند.
روزئولا
یکی دیگر از بیماریهایی که ممکن است منجر به تب شود، بیماری روزئولا یا بیماری ششم است. این بیماری که معمولا برای کودکان تا 2 سالگی رخ میدهد با تب شروع شده و پس از چند روز راش پوستی بر روی بدن کودک ایجاد میشود.
برای پایین آوردن تب در کودکان چه باید کرد؟
برای کاهش تب و درجه حرارت بدن کودکان و نوزادان، همانطور که پزشکان متخصص مدافون توضیح دادند، این روشها را به کار ببرید:
پایین نگه داشتن درجه حرارت اتاق، پاشویه با آب ولرم، فراهم کردن شرایط خواب و استراحت برای کودک، مصرف آب و مایعات کافی، حمام با آب ولرم. اما به یاد داشته باشید که در صورت طولانی شدن مدت تب یا بروز نشانههای خطر حتما با پزشکان آنلاین در مدافون مشاوره کنید.
منظور از تب خفیف و تب شدید چیست؟
در برخی منابع گفته شده که در صورتی که تب کودک بین 37.2 تا 37.4 باشد، به این حالت تب خفیف گفته میشود و در صورتی که در صورتی که درجه حرارت از این میزان بالاتر باشد، به آن تب می گوییم. به درجه حرارت بالای 40 درجه تب شدید گفته میشود که نیازمند رسیدگی فوری و سریع است.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.
پسر۶سالم یه ماهی میشه هی گاهی وقتا دلدردهمراه باتب وحالت تهوع واستفراغ میگیره ازچی میتونه باشه؟
شیما جان در این خصوص می توانید با پزشکان فوق تخصص گوارش کودکان در مدافون مشورت کنید
سلام اقای دکتر من پسرم چند روزه تب داره ۷ سالشه دیشب اشتباهی بجای استامینفون ۳۲۵ ۵۰۰ خورده نمیدونم چیکار کنم؟
حامی سامی عزیز
در این زمینه می توانید با پزشکان متخصص اطفال در مدافون به صورت آنلاین مشورت کنید
برو به لیست متخصصان اطفال آنلاین در مدافون