انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و میزان گلوکز در جریان خون را در هر لحظه کنترل می‌کند. این هورمون همچنین به ذخیره گلوکز در کبد، چربی و ماهیچه ها کمک می‌کند. بنابراین نقش بسیار مهمی دارد.
بدون عملکرد مناسب انسولین، بدن نمی‌تواند گلوکز را در ماهیچه ها یا کبد ذخیره کرده و چربی بسازد. بنابراین چربی تجزیه می‌شود و اسیدهای کتو تولید می‌کند. اگر سطح این اسیدها بیش از حد افزایش یابد، عدم تعادل می‌تواند باعث کتواسیدوز دیابتی شود که یک وضعیت بالقوه کشنده است.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شده‌است.
وقتی غذا می‌خوریم، سطح گلوکز خون افزایش می‌یابد، و این باعث می‌شود که لوزالمعده، انسولین ترشح کند، به‌طوری که قند می‌تواند به عنوان انرژی برای استفاده بعدی ذخیره شود. بدون این توانایی در یک فرد مبتلا به دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2 پیشرفته، سطح قند خون شخص ممکن است به‌طور خطرناکی بالا برود یا خیلی پایین بیاید.
ما قبلا در مقاله ای به‌طور مفصل درباره دیابت، انواع و روش های درمان و تشخیص آن توضیح داده ایم همه چیز درباره دیابت
تجویز انسولین
اگر بدن شخص اصلا یا به اندازه کافی انسولین تولید نکند، در نهایت به دیابت نوع 1 مبتلا می‌شود. قبلاً به آن دیابت نوجوانی می گفتند، اما تخمین های جدید نشان می‌دهد که نیمی از افراد مبتلا به دیابت نوع 1 تا بزرگسالی تشخیص داده نمی‌شوند. از سوی دیگر، اگر بدن ما به درستی از انسولین استفاده نکند، ما مبتلا به دیابت نوع 2 می شویم.
مقاومت به انسولین
در حالی که افراد مبتلا به دیابت نوع 1 برای زنده ماندن نیاز به مصرف انسولین دارند، بسیاری از افراد مبتلا به نوع 2 می‌توانند با ورزش کردن، کاهش وزن، عادات غذایی سالم تر یا استفاده از سایر داروها از مصرف انسولین خودداری کنند یا حتی به‌طور کامل از آن اجتناب کنند.
مقاومت به انسولین نام بیماری است که در آن سلول‌ها، مخصوصا سلول‌های چربی و ماهیچه ای توانایی پاسخ به انسولین را از دست می‌دهند. این مقاومت معمولاً در افرادی که دیابت نوع 2 دارند، مشاهده می‌شود. در این وضعیت، بدن هنوز انسولین تولید می‌کند، اما سلول‌ها به اندازه کافی به آن پاسخ نمی‌دهند. این مشکل می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون و مشکلات سلامتی زیادی شود. این مقاومت می‌تواند موقت یا مزمن باشد و در برخی موارد قابل درمان است.
در دیابت نوع 1، سیستم ایمنی بدن به دلایل نامعلومی به سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند و آنها را از بین می برد. این بیماری به دلیل مقاومت به انسولین به وجود نمی‌آید اما افرادی که به دیابت نوع 1 مبتلا هستند ممکن است دچار مقاومت به انسولین شوند و سلول‌های آنها به خوبی به انسولینی که تزریق می‌کنند پاسخ نمی‌دهند.
پیشنهاد مطالعه | درباره عملکرد انسولین در بدن بیشتر بدانید!
تاثیر مقاومت به انسولین بر بدن
مقاومت به انسولین به‌طور معمول تولید انسولین (هیپرانسولینمی) را افزایش می‌دهد تا بدن بتواند سطح قند خون سالم را حفظ کند. افزایش سطح انسولین می‌تواند منجر به افزایش وزن شود.
مقاومت به انسولین می‌تواند با شرایط زیر همراه باشد:
- تری گلیسیرید بالا.
- تصلب شرایین یا باریک شدن شریان‌ها (آترواسکلروز).
- فشار خون بالا .
- سندرم متابولیک
علائم مقاومت به انسولین
اگر در مقاومت به انسولین، لوزالمعده بتواند تولید انسولین را افزایش دهد تا سطح قند خون را در محدوده نگه دارد، بیمار هیچ علامتی نخواهد داشت.
با این حال، با گذشت زمان، مقاومت به انسولین می‌تواند بدتر شود و سلول‌های لوزالمعده که انسولین می‌سازند، فرسوده می‌شوند. در نهایت، لوزالمعده دیگر قادر به تولید انسولین کافی برای غلبه بر مقاومت نیست، که منجر به افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) می‌شود که این علائم را به همراه دارد:
- تشنگی زیاد
- تکرر ادرار
- گرسنگی زیاد
- تاری دید
- سردرد
- عفونت واژن و پوست
- بریدگی ها و زخم‌هایی که دیر خوب می‌شوند
برخی علائم دیگر هم ممکن است در افراد مبتلا به پیش دیابت رخ دهد که عبارتند از:
- تیرگی پوست در زیر بغل یا پشت و کناره های گردن که آکانتوز نیگریکانس نامیده می‌شود.
- ضایعات پوستی اسکین تگ که به شکل زوائد گوشتی زگیل مانند در پوست است.
دکتر میلاد دودانگه یک پرسشنامه آنلاین برای بررسی ریسک ابتلا به دیابت تهیه کرده است. با شرکت در این پرسشنامه می‌توانید میزان خطر ابتلا به این بیماری را بررسی کنید.
علل بروز مقاومت به انسولین
چاقی
تحقیقات نشان داده است که چاقی، به‌خصوص چربی اضافی در شکم یکی از دلایل اصلی مقاومت به انسولین است. مردان با دور کمر بیش از یک متر و زنان با دور کمر بیش از 90 سانتی متر بیشتر در معرض خطر مقاومت به انسولین هستند.
کم تحرکی
ورزش و فعالیت بدنی فعالیت بدنی بدن را نسبت انسولین حساس تر می‌کند و عضله ای می سازد که می‌تواند گلوکز خون را جذب کند. نداشتن فعالیت بدنی می‌تواند اثرات معکوس داشته باشد و باعث مقاومت به انسولین شود.
رژیم غذایی نامناسب
رژیم غذایی حاوی غذاهای فرآوری شده با کربوهیدرات بالا و چربی‌های اشباع شده می‌تواند موجب مقاومت به انسولین شود.
بعضی داروها
بعضی داروها از جمله استروئیدها، بعضی از داروهای فشار خون، درمان های HIV و برخی داروهای روانپزشکی از جمله مواردی هستند که می‌توانند موجب این مقاومت شوند.
اختلالات هورمونی
برخی اختلالات هورمونی مانند سندرم کوشینگ، آکرومگالی، کم کاری تیروئید می‌تواند موجب بروز این مقاومت شود.
ژنتیک
برخی شرایط ژنتیکی و شرایطی که شخص هنگام تولد داشته می‌تواند موجب بروز این مقاومت شود. برخی شرایط ژنتیکی و شرایطی که شخص هنگام تولد داشته می‌تواند موجب بروز این مقاومت شود. به‌طور مثال شیوع بیماری در اهالی کارائیب، آفریقایی‌های سیاه پوست یا اهالی جنوب آسیا مثل هند، پاکستان یا بنگلادش ، نسبت به بقیه مردم دنیا، بیشتر است.
بیماری‌های نادر
سندرم مقاومت به انسولین نوع A، سندرم Donohue، دیستروفی میوتونیک، سندرم آلستروم، لیپودیستروفی ارثی از جمله بیماری‌هایی هستند که می‌توانند موجب بروز مقاومت به انسولین شوند.
تشخیص مقاومت به انسولین
تشخیص مقاومت به انسولین آسان نیست چرا که آزمایش معمولی برای تشخیص آن وجود ندارد و تا زمانی که پانکراس انسولین کافی برای غلبه بر مقاومت تولید می‌کند، بیمار هیچ علامتی نخواهد داشت.
برای تشخیص این مقاومت پزشک این موارد را بررسی می‌کند:
- سابقه پزشکی
- سابقه خانوادگی.
- معاینه .
- علائم خاص.
- برخی آزمایشات
آزمایشات
پزشک برای تشخیص این بیماری ممکن است که آزمایش‌های خون برای تشخیص دیابت را تجویز کند شامل
- تست تحمل گلوکز
- آزمایش هموگولوبین A1c
- قند دوساعت بعد از غذا
- قند ناشتا
- آزمایش HDL و LDL
- آزمایش‌های مرتبط با سندرم متابولیک، بیماری‌های قلبی عروقی و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
درمان مقاومت به انسولین
همان‌طور که گفته شد عوامل ژنتیکی و سنی مختلفی موجب بروز این مقاومت می‌شود. هر چند که این موارد قابل پیشگیری نیستند اما روش های زیر در درمان اولیه مقاومت به انسولین موثر است:
رژیم غذایی سالم
مصرف کمتر کربوهیدرات ها، چربی، شکر، گوشت قرمز و نشاسته های فرآوری شده و استفاده بیشتر از سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، ماهی و مرغ بدون چربی توصیه می‌شود.
ورزش و فعالیت بدنی
تحقیقات نشان داده است یک جلسه ورزش با شدت متوسط می‌تواند جذب گلوکز را حداقل تا 40 درصد افزایش دهد.
کاهش وزن
یک مطالعه نشان داده است که کاهش 7 درصد از وزن اضافی می‌تواند شروع دیابت نوع 2 را تا 58 درصد کاهش دهد.
درمان دارویی
در حال حاضر داروی خاصی برای درمان مقاومت به انسولین وجود ندارد اما پزشک ممکن است که داروی فشار خون، متفورمین برای دیابت،
استاتین ها برای کاهش کلسترول LDL را تجویز کند.
تحقیقات جدید درباره انسولین
تحقیقات جدید نشان می‌دهد افشانه انسولین در بینی موجب تقویت عملکرد شناختی در افراد چاق و نوجوانان مستعد ابتلا به دیابت می‌شود. با این وجود این روش تا بحال مورد استفاده گسترده، قرار نگرفته است.
معمولاً هورمون انسولین برای تنظیم قند و سوخت و ساز بدن در افراد مبتلا به دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما محققان دانشکده پزشکی «ییل» در آمریکا طی مطالعه‌ای متوجه شدند که استنشاق انسولین به‌طور مستقیم به مغز می‌رسد و موجب تقویت حافظه و بهبود اتصال میان مناطقی در مغز می‌شود که با عملکردهای شناختی ارتباط دارند.
منبع: Cleveland Clinic
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.