با گذشت زمان، بدن ما به‌طور طبیعی پیر می‌شود. پیری زودرس زمانی است که بدن بزرگتر از سن واقعی اش به نظر می‌رسد. آنچه که بیشتر به عنوان پیری زودرس شناخته می‌شود، مربوط به پوست و چین و چروک آن است. البته بعضی سندرم های نادر هم موجب پیری زودرس می‌شود.
این مقاله به تایید میترا کوراغلی روانشناس رسیده است.
علائم پیری زودرس
- تغییرات پوستی مانند چین و چروک، لکه‌های پوستی، خشکی، از دست دادن رنگ پوست، تیرگی، لکه و افتادگی سینه
- ریزش یا سفید شدن مو
- نحیف شدن صورت
- ضعف عضلانی
- به هم ریختگی خواب و ریتم زندگی
- چاقی نامتوازن
- تغییرات روحیه مانند عدم تمایل به ارتباط با دوستان
علل پیری زودرس
در بیشتر موارد عواملی که باعث پیری زودرس می‌شوند قابل کنترل و پیشگیری هستند.بیشتر این علائم در پوست ظاهر می‌شود. تغییرات پوستی با افزایش سن اتفاق می‌افتد اما اگر زودتر از زمان خود رخ دهد معمولا علت آن از عوامل محیطی یا سبک زندگی است. در ادامه به عواملی که موجب پیری زودرس می‌شوند می پردازیم:
قرار گرفتن در معرض نور خورشید
قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث مشکلات پوستی بسیاری می‌شود. اشعه ماوراء بنفش و قرار گرفتن در معرض نور خورشید پوست را زودتر پیر می‌کند. جالب است بدانید که 90 درصد تغییرات قابل مشاهده در پوست به دلیل اشعه ماورا بنفش یا UV است.
اشعه ماوراء بنفش به سلول‌های پوست آسیب می رساند و موجب بروز لکه روی پوست می‌شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید خطر ابتلا به سرطان پوست را نیز افزایش می‌دهد.
سیگار کشیدن
سموم موجود در نیکوتین سیگار باعت تغییر در سلول‌های بدن می‌شود. این سموم کلاژن و فیبرهای الاستیک پوست را می شکنند و منجر به افتادگی، چین و چروک و صورت توخالی و لاغر می‌شوند.
رژیم غذایی ناسالم
چند مطالعه نشان می‌دهد که رژیم های غذایی سرشار از قند یا کربوهیدرات های تصفیه شده ممکن است باعث پیری زودرس شود. از طرف دیگر، رژیم های غذایی پر از میوه ها و سبزیجات به جلوگیری از تغییرات زودرس پوست کمک می‌کند.
مصرف الکل
نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند به مرور زمان پوست را کم آب کرده و به آن آسیب برساند و منجر به علائم پیری زودرس شود.
مشکلات خواب
خواب کم و بی کیفیت موجب پیرشدن سلول‌های بدن و در نتیجه پیری زودرس می‌شود.
استرس و فشارهای روانی
استرس موجب ترشح هورمون کورتیزول می‌شود که صافی و شادابی پوست از بین برود.
برخی سندرم های نادر
بعضی سندرم های نادر می‌تواند موجب بروز پیری زودرس شود:
- سندرم بلوم
- سندرم کوکاین نوع I یا نوع III.
- سندرم پروگریا هاچینسون-گیلفورد.
- دیسپلازی مندیبولواکرال با لیپودیستروفی نوع A.
- سندرم روتموند تامسون
- سندرم سیپ
- سندرم ورنر
مراجعه به پزشک
اگر فکر می‌کنید که برای پیری زودرس نیاز به مراجعه به پزشک دارید، بهترین پزشکان در اپلیکیشن مدافون به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند: مشاوره با پزشکان عمومی آنلاین
پیشگیری از پیری زودرس
همان‌طور که گفته شد بیشتر عواملی که موجب پیری زودرس می‌شود، قابل پیشگیری هستند. با این توصیه ها، از پیری زودرس پیشگیری کنید:
- از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خودداری و از کرم ضدآفتاب استفاده کنید
- اگر سیگار می کشید آن را ترک کنید
- میوه و سبزیجات و رژیم غذایی سالم داشته باشید
- مصرف الکل را کاهش دهید
- ورزش و فعالیت بدنی داشته باشید
- از پوست خود مراقبت کنید
- سطح استرس را کاهش دهید.
اگر می‌خواهید استرس خود را کاهش دهید، مطالعه این مقاله را به شما توصیه می کنیم: 10 راه کاهش استرس
تحقیقات جدید درباره روند پیری
نتیجه یک مطالعه نشان می‌دهد که روی آوردن به مصرف شیر کم چرب می‌تواند روند پیری را آهسته کرده و به انسان کمک کند تا زندگی طولانی تری داشته باشد.
به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، این مطالعه که توسط محققان دانشگاه «بریگم یانگ» در آمریکا بر روی حدود شش هزار بزرگسال آمریکایی انجام شد، نشان می‌دهد که هر یک درصد افزایش در مصرف چربی شیر – مصرف دو درصد چربی در مقابل یک درصد شیر – چهار سال به سن بیولوژیکی بدن اضافه می‌کند.
این مطالعه به‌طور حیرت آوری نشان داد، افرادی که هیچ گونه شیری مصرف نمی‌کردند سریعتر از افرادی که شیر کم چرب مصرف می‌کردند، پیر شدند.
محققان خاطر نشان کردند: به نظر می‌رسد که ارتباطی که میان چربی شیر و پیر شدن سلولی که در این مطالعه مشخص شده‌است تا حدودی به علت افزایش التهاب و استرس اکسیداتیوی باشد که بر اثر افزایش مصرف چربی اشباع ایجاد می‌شود.
مشکلات مالی و اقتصادی و تسریع پیری
همان‌طور که گفته شد بخشی از سرعت و چگونگی پیری به ژنتیک وابسته است اما عادت‌های غلطی نیز وجود دارند که روند پیری را تسریع می‌کنند.
عادت‌هایی همچون مصرف سیگار و الکل، تغذیه نامناسب از عواملی هستند که موجب سریع تری شدن فرایند پیری می‌شود. اما جدیدا تحقیقاتی انجام شده‌است که نشان می‌دهد مشکلات اقتصادی نیز از عوامل موثر در فرآیند پیری هستند.
مشکلات اقتصادی و سرعت پیری
مطالعات اخیر محققان دانشگاه کپنهاگ در دانمارک نشان می‌دهد مشکلات اقتصادی بزرگسالان فرآیند پیری را تسریع می‌کند و عملکرد فیزیکی و شناختی فرد را کاهش می‌دهد.
به گزارش پایگاه خبری مدیکال نیوز، اصطلاح تسریع فرآیند پیری به این معنی است که فرد نسبت به هم سن و سالان خود توانایی جسمی کمتری دارد. این افراد همچنین عملکرد شناختی ضعیف‌تری دارند و خونشان حاوی سطح بالاتری از نشانگرهای التهابی است.
در این مطالعات آمده است که تجربه مشکلات اقتصادی شدید در یک بازه کوتاه در اوایل زندگی خیلی بر روند پیری تاثیرگذار نیست، ولی مشکلات مالی در سال‌های بعدی به ویژه مشکلی مانند از دست‌دادن شغل در میانسالی، تاثیر قابل توجهی بر تسریع روند پیری دارد. این مطالعه نشان می‌دهد مشکلات مالی ناشی از ادامه تحصیل یا مشاغل کوتاه مدتی که در سنین جوانی و سال‌های ابتدایی زندگی گریبانگیر فرد می‌شود، به اندازه مشکلات اقتصادی و شغلی در میانسالی استرس زا نیستند.
این مطالعه نیازمند بررسی بیشتر، در مواجع مختلف است. افزایش جمعیت پیر به معنای تحمیل مشکلات مالی به خانواده و جامعه و کاهش بهروری است، به همین دلیل عوامل موثر بر پیری سالم بسیار اهمیت دارند.
سایر نشانه‌های پیری زودرس
علائمی وجود دارند که نشان می‌دهند ممکن است سریعتر از آن چه باید پیر می‌شوید. در ادامه به این علائم خواهیم پرداخت:
درد و التهاب مزمن
برای اکثر افراد درد و التهاب مزمن بخشی عادی از زندگی روزمره نیست. اگر متوجه شدید که دچار التهاب، احتباس آب (اِدِم)، خواب ضعیف و درد مزمن هستید احتمالا سریعتر از آن چه باید در حال پیر شدن هستید. برای کسانی که تشخیص پزشکی برای توضیح این علائم ندارند احتمالا مقصر غذا‌هایی هستند که برای تامین سوخت بدن خود انتخاب می‌کنید کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده، کربوهیدرات‌های تصفیه شده، شکر اضافه شده و سایر غذا‌های التهاب‌زا می‌توانند این روند را تشدید کنند. در مقابل، انتخاب غذا‌های ضد التهاب‌زایی و تغذیه بدن با غذا‌های غنی از آنتی اکسیدان، غلات کامل و چربی‌های سالم می‌تواند روند پیری را کُند سازد.
از دست دادن توده عضلانی
از دست دادن توده عضلانی می‌تواند نشان دهنده این باشد که شما سریعتر از آن چه باید پیر می‌شوید. توده عضلانی حدود ۳۰ سالگی شروع به کاهش می‌کند که با افزایش سن سرعت آن افزایش می‌یابد. دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد، از جمله کاهش تولید هورمون‌هایی مانند تستوسترون و هورمون رشد و کاهش تعداد سلول‌های عضلانی. این روند می‌تواند با تغذیه نامناسب، ورزش نکردن و مصرف برخی دارو‌ها تسریع شود.
با این وجود، برخی از راه‌های کاهش سرعت از دست دادن عضلات عبارتند از: ورزش منظم، مصرف پروتئین کافی و مکمل‌سازی با کراتین یا سایر مواد مغذی. بنابراین، اگر نگران از دست دادن توده عضلانی خود هستید همین امروز اقدام کنید تا بدن‌تان را جوان و قوی نگه دارید.
نازک و انعطاف پذیر شدن پوست
یکی از بارزترین علائم پیری تغییر در ظاهر پوست است. با افزایش سن، پوست ما نازک‌تر و انعطاف پذیرتر شده که خود منجر به ایجاد چین و چروک، لکه‌های پیری و خشکی می‌شود. بخشی طبیعی از روند پیری می‌تواند توسط عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید و سیگار تسریع شود. علاوه بر این، انتخاب‌های سبک زندگی مانند رژیم غذایی نامناسب یا ورزش نکردن کافی می‌توانند پیری زودرس را تسریع کنند. اقداماتی، چون سیگار نکشیدن، پیروی از رژیم غذایی سالم و استفاده از کرم ضد آفتاب می‌توانند از پوست‌مان در برابر آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنند. این موارد به شما کمک می‌کنند تا سال‌ها پوست خود را به بهترین شکل حفظ کنید.
ضعیف شدن استخوان ها
با افزایش سن، بدن ما تغییرات زیادی را تجربه می‌کند. یکی از قابل توجه‌ترین تغییرات نحوه تغییر استخوان‌های ما است. با گذشت زمان، استخوان‌های ما ضعیف‌تر و شکننده‌تر می‌شوند. این بخشی طبیعی از روند پیری است، اما می‌تواند نشان دهنده این موضوع باشد که ما سریعتر از آن چه باید پیر می‌شویم.
استخوان‌های ما دائما در حال شکستن و بازسازی خود هستند، اما با افزایش سن سرعت شکسته شدن آن از سرعت بازسازی‌شان بیشتر می‌شود. این امر می‌تواند منجر به کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی شود. عوامل متعددی می‌توانند در این روند نقش داشته باشند از جمله ورزش نکردن، رژیم غذایی نامناسب و برخی شرایط پزشکی.
ریزش مو
زمانی که صحبت از ریزش مو به میان می‌آید دلایل مختلفی می‌توانند وجود داشته باشند. ریزش مو بخشی طبیعی از روند پیری است، زیرا فولیکول‌های مو به تدریج رشته‌های ظریف‌تر و ضعیف‌تری از مو را تولید می‌کنند. با این وجود، از دست دادن مقدار زیادی مو می‌تواند نشان دهنده این باشد که شما سریعتر از آن چه باید پیر می‌شوید. چندین دلیل ممکن تاثیرگذار در زمینه ریزش مو عبارتند ازعدم تعادل هورمونی، کمبود ویتامین و استرس. اگر نگران افزایش سرعت پیری هستید باید با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید.
مشکلات خواب
هیچ راهی برای دور زدن وجود ندارد: با افزایش سن بدن ما تغییر می‌کند. ما همان سطح انرژی را که در جوانی داشتیم نداریم و شروع به مشاهده اثرات زمان به اشکال گوناگون می‌کنیم. چین و چروک و مو‌های خاکستری. با این وجود، آیا می‌دانستید که بی‌خوابی یکی از اولین نشانه‌های پیری است؟ درست است: اگر در خواب خود مشکل دارید می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که سریعتر از آن چه باید در حال پیر شدن هستید.
عوامل متعددی می‌توانند در بی‌خوابی نقش داشته باشند. با این وجود، با افزایش سن، بدن ما هورمون‌های کمتری تولید می‌کند هورمون‌هایی که به ما کمک می‌کنند تا راحت‌تر بخوابیم. علاوه بر این، بسیاری از دارو‌هایی که معمولا برای سالمندان تجویز می‌شوند می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند که باعث دشوارتر شدن به خواب رفتن یا خواب ماندن در طول شب می‌شوند.
افزایش سن خطر ابتلا به بیماری‌های پزشکی مانند بیماری آلزایمر و پارکینسون را نیز افزایش می‌دهد که می‌توانند باعث مشکلات خواب شود. اگر مشکل خواب دارید، باید با پزشک خود صحبت کنید. درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند به شما در این باره کمک کند.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.