دیسک قسمتی است که بین مهره های ستون فقرات قرار میگیرد و اجازه حرکت مهره های ستون فقرات را میدهد. این قسمت از بدن، چیزی شبیه به یک بالشتک ژله ای مانند است که قسمت درونی آن سخت و قسمت بیرونی آن کمی نرم تر است. این بالشتک بین استخوان ها یا همان مهره های ستون فقرات قرار دارد.
این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه بررسی و تایید شدهاست.
بیماری دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر اصطلاحی است که برای آسیب دیدن و تخریب دیسکهای بین مهره ای ستون فقرات به کار میرود. دیسک کمر بسته به محلی که پاره میشود علائم متفاوتی میتواند ایجاد کند.
بدن انسان ممکن است در هر بخشی از ستون فقرات، از گردن تا پشت کمر دچار بیرونزدگی دیسک کمر یا ضعیف شدن آن شود که همهی ما آنرا با عنوان «دیسک کمر» میشناسیم.
انواع دیسک کمر
بالجینگ
هنگامی که بیش از 50 درصد محیط دیسک بیرون زدگی دارد. این بیرون زدگی میتواند منظم و نامنظم باشد.
فتق دیسک
در این نوع دیسک کمر، بیرون زدگی کمتر از 50 درصد محیط دیسک است. فتق دیسک کمر مشکلیست که برای بالشتک های ستون فقرات به وجود میآید و عبارت است از خارج شدن بخشی از ماده سخت تر (نوکلئوس پولپوزوس)داخل دیسک کمر از طریق شکافی که بر روی قسمت نرم تر (آنولوس فیبروزوس)دیسک کمر ایجاد شدهاست.
گاهی اوقات به این مشکل دیسک تضعیف شده و یا پارگی دیسک نیز گفته میشود.
فتق دیسک کمر میتواند اعصاب مجاور را تحریک کرده و باعث بروز درد، ضعف و بی حسی در دست و پا شود. از طرفی دیگر، بسیاری از افرادی که به دیسک کمر مبتلا هستند هیچ علائمی را تجربه نمیکنند. اکثر کسانی که با مشکل دیسک کمر مواجه میشوند نیازی به عمل جراحی ندارند.
علائم دیسک کمر
کمر درد
شایعترین علامت دیسک در 60 تا 80 درصد بیماران، درد در ناحیه کمر است.
درد سیاتیک
دومین علامت شایع دیسک کمر، درد در کل یا قسمتی از اندامهای تحتانی است که به آن درد سیاتیک می گویند.
خواب رفتگی و گزگز
خواب رفتگی و گزگز در کل یا در قسمتی از اندامهای تحتانی مانند انگشت بزرگ و کوچک پا و یا اختلالات حرکتی علامت بعدی این بیماری میباشد.
ضعف
ماهیچههایی که توسط اعصاب کنترل میشوند، ممکن است دچار ضعف شوند. در این شرایط، شخص به راحتی به زمین میخورد و توانایی بلند کردن و بالا نگهداشتن اجسام را از دست میدهد.
عدم کنترل ادرار و مدفوع
در یک درصد افراد دچار این بیماری عدم کنترل ادرار و مدفوع نیز دیده میشود. لازم به ذکر است در علائم قبلی دیسک کمر بیمار میتواند با دارو و استراحت کردن، بهبود یابد اما با ایجاد این علامت بیمار فقط باید به صورت جراحی اورژانسی، مورد درمان قرار گیرد.
درد دیسک کمر چگونه است؟
ضعف دیسک در قسمت پایینی کمر، معمولا شایعترین نوع دیسک کمر است. همانطور که میدانید؛ ستون فقرات شبکهی پیچیدهای از اعصاب و عروق خونی است که دیسک کمر میتواند فشار زیادی به این اعصاب و عضلات اطراف آن وارد کند.
دیسک کمر معمولا با علایم زیر همراه است:
- درد و بیحسی، اغلب در یک سمت بدن
- دردی که به دست یا پا هم کشیده میشود
- دردی که شبها یا با انجام حرکات خاص شدت میگیرد
- دردی که بعد از نشستن یا بلند شدن بیشتر میشود
- دردی که بعد از پیادهرویهای کوتاه به وجود میآید
- ضعف عضلانی غیر قابل توصیف
- مورمور شدن، درد یا سوزش در مناطق آسیبدیده
دیسک خفیف کمر چیست؟
در دیسک خفیف فقط شکاف در حلقه دیسک دیده میشود اما در دیسک شدید، شکاف داخل حلقه دیسک شدید و هسته از داخل دیسک به بیرون میآید.
بیماری دیسک کمر در چه افرادی بیشتر دیده میشود؟
بیماری دیسک کمر معمولا از سی سالگی به بعد ایجاد میگردد. البته در زنان جوان زیر سی سال نیز میتوان به ندرت این بیماری را مشاهده کرد. قابل ذکر است که دیسک کمر در جوانی معمولا در اثر ضربه اتفاق میافتد. زیرا در حدود سن 20 سالگی پدیده پیر شدن برای دیسک ها وجود ندارد و از این سن به بعد کم کم آب دیسکها کم شده و امکان شکننده شدن آنها بیشتر میگردد. دیسک با سن افراد رابطه مستقیم دارد. یعنی هر چه سن بالاتر رود، احتمال پیدا شدن دیسک بیشتر میشود.
علت اصلی به وجود آمدن دیسک کمر
فرسایش تدریجی دیسک
این دلیل یکی از دلایل اصلی فتق دیسک کمر است. با بالا رفتن سن، دیسک های موجود در ناحیه کمر، بخشی از مایع خود که قابلیت انعطاف پذیری به آنها میدهد را از دست میدهند. به این ترتیب لایه خارجی دیسک ها دچار پارگی یا ترک های ریز میشود. در نتیجه این شرایط ژل ضخیم داخل دیسک با فشار از طریق این ترک ها و بریدگی ها خارج شده و باعث متورم شدن دیسک یا پاره شدن آن میشود.
در افراد جوان دیسک کمر میتواند بر اثر حادثه، ضربه، تصادفات، ورزش سنگین، وزنه برداری و… رخ دهد.
تشخیص دیسک کمر
برای تشخیص دیسک کمر MRI بدون تزریق و نوار عصب از بیمار گرفته میشود تا محل بیرون زدگی و نوع آن به خوبی قابل تشخیص باشد.
اگر درگیر درد دیسک کمر هستید، در اپلیکیشن مدافون میتوانید با پزشکان فوق تخصص درد، مشاوره آنلاین پزشکی داشته باشید.
درمان دیسک کمر
بسته به شدت و زمان شروع درد، درمان مشخص میشود که شامل این موارد است:
درمان های نگهدارنده
اگر درد ناشی از دیسک کمر کمتر از 3 ماه باشد که شروع شدهاست، درمان های نگهدارنده مانند استراحت، آب درمانی، نرمش، فیزیوتراپی و دارو برای بیمار تجویز میشود. تا 85 درصد موارد، دیسک بیرون زده به جای خود برمیگردد. در این حالت با استراحت و برداشتن فشار از روی کمر، دیسک به سر جای خود برمیگردد و با تقویت عضلات کمر، به رفع این مشکل کمک میکند.
ورزش و حرکات اصلاحی
همانطور که گفته شد ورزش یکی از ارکان مهم در درمان فتق دیسک کمر است. ورزش کردن یک روش موثر در تقویت عضلات است که میتواند به تحمل وزن بدن و استخوان ها کمک کرده و فشار غیرضروری را از ستون فقرات دور کند.
استراحت
فرد مبتلا به دیسک کمر ممکن است به یک یا دو روز استراحت، برای کاهش درد نیاز داشته باشد. اما بعد از این مدت دیگر نباید به استراحت ادامه داد در عوض باید درمان را با انجام حرکات مناسب آغاز کرد.
درمان های مداخله جویانه
اگر بیش از 3 ماه از شروع درد گذشته باشد و با وجود درمان های نگهدارنده، درد همچنان باقی مانده باشد، نیاز به اقدامات مداخله جویانه است. امروزه دیگر در دنیا اولین قدم در این شرایط عمل جراحی باز نیست. در قدم اول معمولا اقدامات با تهاجم کمتر توصیه میشود که روش های مختلفی برای آن وجود دارد.
استفاده از لیزر
اولین روش برای درمان در این حالت استفاده از لیزر است که به آن PLDD گفته میشود. در این روش با استفاده از گاید فلوروسکوپ، با سوزن وارد هسته دیسک شده و فیبر لیزر از طریق سوزن وارد فیبر هسته دیسک شده و آب داخل هسته دیسک را بخار میکند. به این ترتیب فشار داخل هسته دیسک کاهش پیدا کرده و باعث میشود که بیرون زدگی دیسک برطرف شده و به داخل برگردد. بالای 80 تا 85 درصد دیسک ها با این روش به خوبی درمان میشود.
عمل جراحی باز
امروزه موارد نادر و خاصی است وجود دارد که نیاز به عمل جراحی باز دارد. در مواردی که اختلالات عصبی شدید، بی اختیاری ادراری، یا از دست دادن قدرت پاها بر اثر دیر مراجعه کردن، سر خوردن شدید ستون فقرات وجود داشته باشد از عمل جراحی باز استفاده میشود
در هر دو روش بالا بعد از عمل حداقل به دو تا سه روز استراحت نیاز است. بعد از آن هم انجام نرمش و پیادهروی خفیف باید انجام شود. بعد از این عمل ها نباید فشار روی دیسک گذاشته شود. بین یک تا شش ماه از این عمل ها، طول میکشد تا علائم برطرف شود. کسانی که ورزش حرفه ای میکنند بعد از 6 ماه میتوانند ورزش حرفه ای شان را به خوبی انجام دهند.
در اپلیکیشن مدافون در هر ساعتی از شبانه روز میتوانید با بهترین پزشکان متخصص ارتوپدی آنلاین مشاوره پزشکی داشته باشید:
-
دکتر فرشید بیگزاده59,000 ﷼
-
دکتر رامین سرگزی59,000 ﷼
-
دکتر آرزو کردرستمی100,000 ﷼
-
دکتر کتایون تاجیک59,000 ﷼
-
دکتر محمد حبیبی59,000 ﷼
-
دکتر نادر بهرامی60,000 ﷼
-
دکتر راشد رحمتی59,000 ﷼
-
دکتر محمدرضا انور59,000 ﷼
-
دکتر حمید قاضی59,000 ﷼
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.