در واقع کبد چرب به رسوب ذرات چربی (انفیلتراسیون) در داخل سلولهای کبدی (هپاتوسیت ها) گفته میشود. در حالت عادی در ۵ تا ۱۰ درصد سلولهای کبدی چربی وجود دارد. زمانی که میزان چربی در کبد از این حد فراتر رود، پدیده کبد چرب اتفاق میافتد.
کبد چرب نوعی سندرم متابولیک محسوب میشود که با بیماریهایی همچون فشار خون بالا، دیابت و چاقی شکم در ارتباط است و همه این عوامل با رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی درست و تحرک قابل پیشگیری به شمار میرود.
این مقاله توسط دکتر محسن خلیلی بررسی و تایید شدهاست.
گریدهای مختلف کبد چرب
کبد چرب به سه درجه و یا گرید تقسیم میشود.
- گرید یک: به رسوب چربی کمتر از ۳۳ درصد گفته میشود.
- گرید دو به رسوب چربی بین ۳۳ تا ۶۶ درصد گفته میشود.
- گرید سه به رسوب چربی بیشتر از ۶۶ درصد گفته میشود.
پیشنهاد مطالعه | دکتر گلاره رضایی در مقاله گریدهای مختلف کبد چرب درباره این موضوع اطلاعات مفیدی ارائه کرده است.
انواع کبد چرب
کبد چرب به دو دسته ی کلی الکلی و غیرالکلی تقسیم میشود.
کبد چرب غیر الکلی
کبد چرب غیرالکلی شایعترین نوع بیماری مزمن کبدی در بسیاری از قسمتهای جهان محسوب میشود. در صورت عدم توجه به توصیه های پزشکی این بیماری به قدری پیشرفت میکند که چربی در سلولهای کبدی تجمع پیدا کرده و با عارضه دار شدن این سلولها مرگ سلولهای کبدی و آسیب های غیر قابل برگشت سلولهای کبدی ایجاد میگردد.
هنوز دلیل قطعی ابتلا به کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست؛ ولی محققان احتمال میدهند سن، اضافه وزن، دیابت و کلسترول بالا، مهمترین عوامل خطر این عارضه باشند. علل دیگر کبد چرب غیر الکلی استفاده از داروهای مختلف، هپاتیت، بیماریهای خود ایمنی یا بیماریهای کبد ارثی، کاهش سریع وزن و سوء تغذیه هستند.
استئاتوهپاتیت غیر الکلی
استئاتوهپاتیت غیر الکلی یک نوع شدید از بیماری کبدچرب غیر الکلی است که منجر به التهاب کبد و آسیب سلولی میشود. این بیماری بسیار خطرناک است و میتواند به سرطان یا سیروز کبدی منجر شود. این عارضه در افراد مبتلا به اچ آی وی بیشتر دیده میشود.
کبد چرب الکلی
کبد چرب الکلی که به علت استفاده بیش از حد الکل به وجود میآید، مستقیما موجب آسیب های غیر قابل برگشت سلولهای کبدی میگردد.
علائم کبد چرب
این بیماری معمولا علائمی خاصی ندارد و از این رو به این بیماری، بیماری خاموش گفته میشود. اما در برخی موارد با پیشرفت بیماری علائمی در فرد نمایان میشود. این علائم عبارتند از:
- درد در ناحیه ربع فوقانی راست شکم
- سیری زودرس
- جوش های پوستی
- خستگی مزمن
- بی حالی
- تغییرات خلق
راههای تشخیص کبد چرب
از آنجایی که این بیماری اغلب علائم خاصی ندارد، معمولا با انجام آزمایش به صورت اتفاقی تشخیص داده میشود. سطح بالای آنزیم های کبدی در آزمایش خون نشان دهنده آسیب های کبدی میباشد. همچنین برای تشخیص دقیق تر و درجه بندی این بیماری میتوان از روش های تصویر برداری از جمله سونوگرافی، سیتی اسکن، ام آر آی نیز استفاده نمود. در موارد شدیدتر برای بررسی میزان التهاب، آسیب و تخریب سلولهای کبدی میتوان از روش های نمونه برداری یا بیوپسی کمک گرفت.
پیشنهاد مطالعه | آیا کبد چرب علائم دارد؟
علل ابتلا به کبد چرب
عوامل متعددی موجب ابتلا به کبد چرب می گردند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- دیابت
- فشارخون
- چاقی شکمی
- چربی خون بالا
- مصرف الکل
- تغذیه نامناسب
- کاهش وزن سریع و شدید
- جراحی بایپس معده
- مصرف برخی داروها
- نداشتن فعالیت بدنی
عوارض کبد چرب
در واقع مهمترین عارضه کبد چرب سیروز کبدی میباشد. سیروز کبدی بر اثر مرگ سلولهای کبدی ایجاد شده و منجر به ایجاد مایع در شکم، واریس مری، پارگی و خونریزی مری، نارسایی کبدی و سرطان کبد میشود.
در واقع باید گفت کبد چرب به تنهایی شاید عوارض چندانی نداشته باشد ولی ۳۰ سال پس از ابتلا میتواند سبب نارسایی کبدی شود سکتههای قلبی و مغزی هم از عوارض زود هنگام این بیماری به شمار میرود.
راههای درمان کبد چرب گرید 1، 2 و 3
به گفته پزشکان تا به امروز تنها راه درمان کبد چرب، کاهش وزن و رعایت رژیم غذایی میباشد. اما فراموش نکنید که کاهش وزن سریع خود از عوامل بروز کبد چرب میباشد. از این رو دقت نمایید که حتما تحت نظر پزشک و حداکثر هفته ای نیم کیلو کاهش وزن داشته باشید.
در حالت کلی عوامل زیر میتوانند از راههای درمان کبد چرب باشند:
- متوقف کردن مصرف الکل و استفاده از مواد دخانی مثل سیگار
- کاهش وزن به کمک یک رژیم غذایی هوشمندانه
- تحرک بیشتر به صورت منظم و روزانه
- حذف برخی داروها که شامل فلزات سنگینی مثل مس و آهن هستند
- برطرف کردن مشکلات ایجاد شده در مجاری صفراوی
- برطرف کردن ویروس هایی که منجر به ایجاد هپاتیت در بدن شده اند.
- حذف مواد غذایی ناسالم و اضافه کردن مواد غذایی مفید برای درمان کبد چرب گرید 3 مثل عسل طبیعی، زردچوبه و خاکشیر
- کاهش مصرف چربی و کربوهیدرات ها
- مصرف ویتامین E در افراد غیر دیابتی
- مصرف لیورگل و پیوگلیتازون به تجویز پزشک
ورزش و کبد چرب
براساس یافتههای علمی مشخص شده که ۵۰ درصد بیماری کبد چرب با رژیم غذایی مناسب و بهبود فعالیت بدنی قابل درمان است.
متاسفانه در کشور ما، تا ۴۰ درصد افراد بالای ۴۰ سال مبتلا به کبد چرب هستند که رژیم غذایی نامناسب همچون استفاده زیاد از خانواده کربوهیدراتها و استفاده از فست فودها، زیاد غذا خوردن و در کنار آن نداشتن تحرک میتواند سبب بروز این بیماری شود.
ورزش هوازی میتواند میزان چربی کبد را کاهش دهد. تمرینات مقاومتی یا قدرتی مانند وزنه برداری نیز میتواند بیماری کبد چرب را بهبود بخشد.سریع ترین راه برای درمان کبد چرب چیست؟تحقیقات نشان میدهد که کاهش وزن بهترین کاری است که میتوان برای درمان کبد چرب انجام داد. یک هدف خوب، کاهش ۱۰ درصد از وزن کل
بدن است، اما حتی کاهش ۳ تا ۵ درصد نیز میتواند سلامت کبد را بهبود بخشد.
کدام ورزش برای کبد چرب بهتر است؟
ورزش هوازی میتواند میزان چربی کبد را کاهش دهد. تمرینات مقاومتی یا قدرتی مانند وزنه برداری نیز میتواند بیماری کبد چرب را بهبود بخشد.
سریع ترین راه برای درمان کبد چرب چیست؟
تحقیقات نشان میدهد که کاهش وزن بهترین کاری است که میتوان برای درمان کبد چرب انجام داد. یک هدف خوب، کاهش ۱۰ درصد از وزن کل بدن است، اما حتی کاهش ۳ تا ۵ درصد نیز میتواند سلامت کبد را بهبود بخشد.
ویتامین E و کبد چرب
مطالعات محققان دانشگاه مک گیل نشان میدهد ویتامین E برای تمام افراد مبتلا به کبد چرب مفید است؛ ولی در افراد مبتلا به اچ آی وی که کبد چرب دارند تاثیر بیشتری دارد.
نتایج این مطالعه نشان میدهد ویتامین E یک درمان موثر برای استئاتوهپاتیت غیر الکلی در بیماران مبتلا به اچ آی وی است.
ویتامین E باید تحت نظر پزشک مصرف شود. این مکمل دارویی باعث کاهش التهاب و چربی در بیماران مبتلا به اچ آی وی میشود.
منبع: دکتر محسن خلیلی
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.