میگرن نوع بسیار رایجی از سردرد است که افراد زیادی در جهان به آن مبتلا هستند. در این مقاله از دکتر میلاد دودانگه به بررسی این نوع سردرد، علل، عوامل و نشانههای آن پرداختهایم.
علائم
سردردهای میگرنی دارای این ویژگیها هستند:
- بین 4 تا 72 ساعت طول میکشد
- شدت درد در میگرن معمولا متوسط، شدید و آزاردهنده تر از انواع دیگر سردرد است.
- فعالیت های روزانه مانند بالا رفتن از پله موجب تشدید آن میشود.
- معمولا یک طرفه است.
- بیشتر حالت ضربان دار و کوبنده دارد.
- با حساسیت به نور، صدا، بوها خصوصا بوهای تند و گاهی حالت تهوع همراه است.
- این سردرد به وضعیت هورمونی مرتبط است.
میگرن در خانمها
همانطور که گفته شد میگرن ارتباط نزدیکی با وضعیت هورمونی بدن دارد به همین دلیل معمولا از دو روز پیش از قاعدگی تا سه روز پس از آن، معمولا سردردهای میگرنی شدت دارد.
شروع اولین قاعدگی، مصرف داروهای هورمونی و پیشگیری از بارداری و، دوران بعد از زایمان و حوالی یائسگی از زمانهایی هستند که میگرن در بانوان تشدید میشود. قبل از سن بلوغ شیوع میگرن در دختران و پسران برابر است ولی بعد از سن بلوغ، شیوع میگرن در خانمها سه برابر بیش از آقایان است.
تغذیه
بعضی مواد غذایی محرک میگرن هستند از جمله غذاهای تند، ترشیجات، چای و قهوه غلیظ، شکلات، آجیل، پنیر، انواع گوشت های حاوی نیتریت مانند سوسیس و کالباس، غذاهای مانده و کنسروی. البته همه این مواد غذایی را نمیتوان از سفره غذایی حذف کرد اما بررسی کنید که کدام یک از اینها ممکن است موجب تشدید سردرد شود و تا حد امکان از مصرف آن خودداری کنید.
سردرد در سرما
میگرن
سردرد در فصل سرد دلایل مختلفی میتواند داشته باشد که شایعترین آن، میگرن است. میگرن محرک های زیادی دارد که یکی از آنها، سرما است. سردرد با سرما میتواند بروز یا تشدید پیدا کند. برای جلوگیری از این نوع سردرد باید از قرار گرفتن در معرض سرما خودداری کنید.
سینوزیت
یکی دیگر از عواملی که موجب سردرد در سرما میشود، سینوزیت است. سینوزیت به علت عفونت مجاری تنفسی و سینوس ها و یا آلرژی ممکن است بروز کند. افزایش مخاط داخل سینوس ها، باعث میشود که مجاری تخلیه مخاطی بسته بشود و در نتیجه باعث ایجاد فشار در سینوس ها و درد در ناحیه پیشانی، پل بینی، گونه ها و احساس پری گوش، ترشحات ته حلق و علائم سرماخوردگی میشود. افتراق میگرن و سینوزیت در مواردی سخت میشود.
ما قبلا در مقاله ای در مدافون، بهطور کامل درباره سینوزیت توضیح داده ایم. مطالعه این مقاله را به شما توصیه می کنیم: همه چیز درباره سینوزیت
سردرد سرد
سردرد سرد نیز یکی دیگر از دلایلی است که میتواند موجب ایجاد سردرد در سرما شود. در این سردرد، عامل محرک فقط سرما است که میتواند سردرد بیرونی باشد که بر اثر باد سرد، شنا و شیرجه در آب سرد اتفاق بیفتد. این سردرد میتواند بر اثر خوردن مواد غذایی، نوشیدنی سرد و یا بستنی رخ دهد.
تفاوت میگرن و سینوزیت
سردردهای میگرن به صورت مزمن ظاهر میشود یعنی برای چند سال، بیمار درگیر سردردی است که هر از چندگاهی یا مثلا دو سه بار در ماه تکرار میشود و با حساسیت به نور، صدا و بو و گاهی حالت تهوع همراه است.
اما در سینوزیت علائم به صورت حاد شروع میشود و طی چند هفته بیمار همراه با علائم سرماخوردگی، دچار سردرد میشود.
میگرن و سینوزیت هر دو با سرما و یا فعالیت بیشتر، ممکن است که تشدید شود.
مهم است که تشخیص میگرن و سینوزیت به درستی انجام شود چرا که اگر این تشخیص درست نباشد، ممکن است که بیمار بی دلیل آنتی بیوتیک دریافت کند و یا از دریافت داروهای مناسب میگرن محروم شود.
سردردهای نیمه شب و یا هنگام بیدار شدن از خواب
یکی از شایعترین دلایل سردرد در هنگام بیدار شدن از خواب سردرد میگرنی است. این سردرد ممکن است یک طرفه باشد و با حساسیت به نور، صدا و بو و یا حالت تهوع نیز همراه باشد.
یکی از شایعترین علت های بیدار شدن از خواب در نیمه های شب با سردرد هم میگرن است اما این سردردها میتواند ناشی از خواب نامناسب، موقعیت بد گردنی، افزایش فشار خون، تنفس نامناسب نیز باشد.
اما بهطور کل سردردهایی که صبحها و یا نیمه شب ها اتفاق میافتد حتما باید از نظر مشکلات گردنی، ضایعات فضاگیر داخل جمجمه مثل تومورهای مغزی، اختلالات فشار خون، اختلالات تنفس حین خواب بررسی شود.
در صورت نیاز به مشاوره با یک متخصص مغز و اعصاب در خصوص سردردهای میگرنی دارید، در اپلیکیشن مدافون میتوانید، هر ساعت از شبانه روز، سوالات خود را از پزشکان متخصص بپرسید. آشنایی با متخصصان مغز و اعصاب در مدافون
درمان میگرن
مسکن سردرد میگرن
متاسفانه میگرن درمان قطعی ندارد ولی به این معنی نیست که به دنبال درمان سردردهای خود نباشید. درمان های خوبی وجود دارد که میتواند میگرن را کنترل و تعداد و شدت حملات را کنترل کند. بهترین مسکن برای میگرن بستگی به شدت درد دارد. در مواردی که سردرد متوسط است میتوان از مسکنهای ساده مانند استامینوفن، ژلوفن ویا ناپکروکسن استفاده کرد. در صورتی که به این مسکنها پاسخ ندهد میتوان از مسکنهای ترکیبی شامل استامینوفن، کافئین، آسپرین استفاده کرد.
در مواردی که مسکنهای بالا جواب ندهد و یا دردهای میگرنی، شدید باشد، از مسکنهای مخصوص میگرن مانند تریپتان ها که در ایران سوماتریپتان و ریزاتریپتان وجود دارد میتوان استفاده کرد.
بهترین زمان برای مصرف مسکن برای دردهای میگرنی، 10-15 دقیقه اول شروع سردرد است. سعی کنید در این زمان طلایی، مسکن را مصرف کرده و در محیط تاریک، آرام و ساکت کمی استراحت کنید.
بوتاکس
بوتاکس میگرن یکی از روش های درمانی میگرن است. در این درمان بوتاکس در 31 تا 39 نقطه از سر در نواحی پیشانی، شقیقه ها، پشت سر، شانه ها و گردن تزریق میشود. این روش برای درمان سردردهای میگرن مزمن به کار برده میشود. منظور از سردردهای میگرن مزمن، سردردی است که حداقل 15 روز در ماه به مدت سه ماه ادامه داشته باشد و به یک یا دو داروی پیشگیری کننده پاسخ نداده یا به علت حساسیت یا تداخل دارویی، بیمار قادر به استفاده از آن دارو نباشد.
این درمان، درمان بسیار خوبی است و عوارض کمی دارد. این درمان میتواند بیش از 50 درصد در درمان سردردها موثر باشد.
میزان مصرف مجاز مسکنها
میزان مجاز مصرف مسکن برای بیماران میگرنی حداکثر دو روز در هفته و یا 8 روز در ماه است.
مصرف بیش از حد مسکنها در میگرن
مصرف بیش از حد مسکنها به صورت زیر میباشد:
- بیش از 10 روز در ماه مصرف مسکنهای ترکیبی یا مخصوص میگرن به مدت سه ماه
- 15 روز در ماه مسکنها ساده به مدت سه ماه
در این صورت ممکن است که دچار سردردهای ناشی از مسکن شوید. در این صورت، سردرد زمینه ای هم به درمان پاسخ مناسبی نخواهد داشت. بنابراین برای مصرف مسکنها حتما با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.
پرسش و پاسخ میگرن
درد میگرن در کجای سر است؟
سردردهای میگرن معمولا یک طرف سر را درگیر کرده و درد آن کوبنده و ضربان دار و با شدت متوسط و زیاد است. این درد ممکن است بین 4 تا 72 ساعت طول بکشد. این درد ممکن است با حساسیت به نور و صدا و بو یا استفراغ همراه باشد.
علت میگرن در خانمها چیست؟
میگرن ارتباط نزدیکی با وضعیت هورمونی بدن دارد به همین دلیل معمولا از دو روز پیش از قاعدگی تا سه روز پس از آن، معمولا سردردهای میگرنی شدت دارد.
برای درمان میگرن چه بخوریم؟
یک رژیم غذایی سالم میتواند شدت و تکرار حملات میگرن را کاهش دهد. غذاهای تند، ترشیجات، چای و قهوه غلیظ، شکلات، آجیل، پنیر، انواع گوشت های حاوی نیتریت مانند سوسیس و کالباس، چیپش و پفک، غذاهای مانده و کنسروی برای میگرن مناسب نیستند.
برای درمان درد میگرن میتوانید از مسکن استفاده کنید. در مواردی که سردرد متوسط است میتوان از مسکنهای ساده مانند استامینوفن، ژلوفن ویا ناپکروکسن استفاده کرد. در صورتی که به این مسکنها پاسخ ندهد میتوان از مسکنهای ترکیبی شامل استامینوفن، کافئین، آسپرین استفاده کرد.
سوالات پزشکی میگرن
این سردردها میتواند ناشی از خواب نامناسب، موقعیت بد گردنی، افزایش فشار خون، تنفس نامناسب حین خواب و در راس آنها میگرن قرار دارد. این سردردها از این جهت اهمیت دارند که فشار مغز، شب ها به بیشترین میزان خود میرسد و به همین علت باید از نظر تومورهای مغزی هم بررسی شود.
فشار خون باعث سردرد میشود اما معمولا فشار خون های مزمن از عوامل سردرد نیستند. وقتی که فشار خون به صورت حاد بالا می رود یعنی ابتدا فشار پایین است و بعد یک دفعه بالا می رود، در این صورت است که موجب سردرد میشود. در این شرایط که فشار خون حاد وجود دارد، حتما باید از نظر سکته مغزی و پارگی عروق، بیمار بررسی شود.
ممکن است که شما یکی از اختلالات گردن، دیسک، آرتروز یا ضعف عضلات گردن دچار باشید. اگر بالش غیراستاندارد باشد، این نوع سردردها ممکن است رخ دهد. توصیه میشود که از بالش های استاندارد که نسبتا کوتاه باشد و پشت گردن را پر کند استفاده شود. حتی میتوانید یک حوله را رول کرده و پشت گردن خود قرار دهید. تقویت عضلات گردن با استفاده از نرمش های گردن هم یکی از مواردی است که در این زمینه میتواند موثر باشد. در واقع باید طوری بخوابیم که انتهای طبیعی بدن حفظ شود و سر و بدن در یک ارتفاع باشن.
بله اضافه وزن یکی از عوامل ایجاد سردرد است. رژیم های لاغری سخت که گرسنگی به همراه داشته باشد هم میتواند موجب سردرد شود. کاهش وزن میتواند موجب افزایش سردردهای میگرنی شود. توصیه میشود که تحت نظر یک کارشناس تغذیه کاهش وزن انجام شود.
بی نظمی در خواب از عوامل مهم تشدید میگرن است. خواب منظم یعنی در ساعت مشخصی خوابیدن و بیدار شدن، برای جلوگیری از سردرد بسیار موثر است. زیاد و کمخوابیدن میتواند موجب سردرد شود.
جالب است بدانید که در ضربه های خفیف تر احتمال بروز سردرد در آنها بیشتر است. سردردی به عنوان سردرد بعد از ضربه به سر شناخته میشود که طی هفت روز از ضربه به سر، سردرد شروع شده باشد. بیشتر این سردردها ماهیت سردرد میگرنی و تنشی دارد و گاهی ممکن است که درمان آنها مشکل تر باشد.
در میگرن بارداری توصیه میشود که تا حد امکان با اصلاح سبک زندگی، خواب مناسب، اجتناب از غذاهایی که باعث میگرن میشود، کنترل استرس و اضطراب، سردردها را تا حد امکان کنترل کنید. اگر با اصلاح سبک زندگی بهبودی حاصل نشد، اولین مسکن انتخابی ما استامینوفن با دوز 500 یا 1000 میلی گرم. در سه ماهه دوم استفاده از ناپروکسن و ژلوفن هم میتوان استفاده کرد.
استرس و اضطراب از شایعترین محرک های سرددرهای میگرنی و تنشی هستند.
بله بعضی مواد غذایی محرک میگرن هستند که نوشابه هم در آن دسته قرار میگیرد.
شایعترین دلیل این نوع سردردها، میگرن است . اما بهطور کل سردردهایی که صبحها و یا نیمه شب ها اتفاق میافتد حتما باید از نظر مشکلات گردنی، ضایعات فضاگیر داخل جمجمه مثل تومورهای مغزی، اختلالات فشار خون، اختلالات تنفس حین خواب بررسی شود.
هنگام رانندگی عضلات بدن خصوصا گردن و شانه ها دچار اسپاسم و گرفتگی میشوند، از طرفی رانندگی طولانی مدت باعث فشار و خشکی چشم میشود. این موارد میتواند باعث سردرد در حین رانندگی شود.
بله نیاز است که حتما رسیدگی کنید چون که الگوی سردرد عوض شدهاست.
بله میتواند مرتبط باشد. نوعی سردرد وجود دارد که ناشی از کاهش فشار جمجمه است. این نوع سردرد بعد از بی حسی های نخاعی خصوصا بعد از زایمان سزارین، اتفاق میافتد. در این نوع بی حسی ها، هنگام وارد کردن سوزن به محل بی حسی، نشت مایع مغزی نخاعی اتفاق میافتد و با کاهش فشار مایع مغزی نخاعی همراه است. این سردردها معمولا در حالت خوابیده کمتر و به حالت ایستاده بیشتر است. این سردرد میتواند با درد گردن، وز وز گوش و تهوع و استفراغ همراه باشد. این سردردها معمولا یک تا دو هفته پس از بی حسی معمولا برطرف میشوند و اگر شدید باشند نیاز به بررسی دارند.
مصرف بیش از حد مسکنها، یعنی بیش از 10 روز در ماه مصرف مسکنهای ترکیبی یا مخصوص میگرن، 15 روز در ماه مسکنها ساده در ماه و به مدت سه ماه، خود میتواند باعث سردردهایی شود که به آنها سردردهای ناشی از مسکن گفته میشود. اگر این سردردهای ناشی از مسکن به وجود بیاد، سردرد زمینه ای هم به درمان پاسخ مناسبی نخواهد داشت. میزان مجاز مصرف مسکن برای بیماران حداکثر دو روز در هفته و یا 8 روز در ماه است و اگر بیش از این مقدار نیاز به مسکن باشد لازم است که برای پیشگیری به متخصصین مغز و اعصاب مراجعه نمایید.
بهتر است که در 10-15 دقیقه شروع سردرد، از مسکن استفاده کنید و بعد از یک استراحت کوتاه در محیط آرام، تاریک و ساکت دوباره به کار برگردید.
از عوارض شایع بیماری لوپوس سردرد نمیباشد اما داروهای کورتونی این بیماری میتواند باعث سردرد شود.
خیر چون عوارض بسیار زیادی دارد. در موارد بسیار خاص و با تجویز پزشک، میتوان از دگزا برای درمان سردرد استفاده کرد.
بله کمبود ویتامین دی باعث تشدید سردردهای میگرنی میشود.
قرص سوماتریپتان، مسکن اختصاصی سردردهای میگرنی است. این دارو با دوز 50 و 100میلی گرم استفاده میشود. وقتی که سردردها به مسکنهای ساده مثل استامینوفن جواب ندهد و یا سردرد شدید باشد میتوانید از این دارو استفاده کنید. حتما دقت کنید که هیچ مسکنی را نباید بیش از دو روز در هفته و یا 8 روز در ماه استفاده کنید. چرا که باعث تشدید سردردها میشود.
اگر این دارو را برای درمان میگرن استفاده میکنید، باید حداقل 6 ماه برای درمان از آن استفاده کرده باشید و قطع کردن آن هم باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک باشد.
سردردهای صبحگاهی مخصوصا اگر با حالت تهوع همراه باشد میتواند ناشی از فشار داخل جمجمه باشد. هر چند که میگرن شایعتر است اما باید از نظر تومورهای مغزی نیز بررسی شوید.
بله میگرن عوامل محرک زیادی دارد که انواع بوها، گرد و خاک و کم آبی بدن از عوامل محرک آن هستند. سعی کنید تا حد امکان از برخورد با این عوامل اجتناب کنید.
درد چشم عوامل مختلفی دارد. از ضعف چشم تا آب سیاه،میتواند علت این درد باشد. اگر مشکل چشمی وجود نداشت این درد میتواند ناشی از سردردهای خوشه ای یا میگرن باشد . برای بررسی این موضوع به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
بررسیها نشان میدهد که بوتاکس در افرادی که بیش از حد از دارو استفاده میکنند یا کسانی که دارو مصرف نمیکنند، تأثیرگذار است.
البته، اگر مصرف بیش از حد دارو وجود دارد، یا اگر از مسکنهای مخدردار استفاده کنند، بهتر است مصرف آنها را قطع کنید. افرادی که مخدر مصرف میکنند، در تحقیقات بوتاکس گنجانده نشدهاند و تاثیرگذاری آنها در هاله ای از ابهام است.
بله. بوتاکس یک مکانیسم عملکردی بسیار متفاوت نسبت به درمانهای پیشگیرانه خوراکی دارد.
اگر یک یا هر دو والدین یا سایر خواهر و برادرها یا بستگان نزدیک خود نیز دچار میگرن شوند، به ابتلا کودک مشکوک باشید. بهطور معمول، این کودکان قبل از اینکه کسی به فکر میگرن بیفتد، به متخصصان زیادی مراجعه کرده و به دنبال مشکلات معده و سایر مشکلات هستند.
اگر کودکان (در هر سنی) دچار حملات گریه و بیقراری، احتمالاً همراه با استفراغ یا اسهال شدند که بهطور مکرر اتفاق میافتد، چند ساعت طول میکشد، سپس به خواب می رود و پس از بیدار شدن خوب شده باشند باید به میگرن فکر کرد و مشکوک شد.
میگرن و کمبود ویتامین ها
تحقیقات نشان داده است که کمبود ویتامینهای B۳ و B۱۲ افزایش خطر بروز سردردهای میگرنی را به همراه دارد.
نتیجه این مطالعه نشان داده که ویتامینهای B۳ و B۱۲ در افراد مبتلا به بیماری میگرن نسبت به سایرین؛ پایینتر است. همچنین مشخص شد با کاهش این ویتامینها در بدن، احتمال افزایش خطر سردرد میگرنی وجود دارد.
کمبود ویتامین B۱۲ در بین افرادی که گوشت مصرف نمیکنند، گیاهخواران و خامخواران و همچنین کسانی که عمل جراحی بر روی معده انجام داده یا مشکلات گوارشی دارند، شایعتر است.
کاهش سطح ویتامین B۳ در زنان شایعتر است که این موضوع میتواند دلایل مختلف داشته باشد.
۱۴ درصد ایرانی مبتلا به سردرد میگرنی هستند
آمار نشان میدهد که ۱۴ درصد ایرانیها سردرد میگرنی دارد، آمار جهانی در این زمینه ۱۱ تا ۱۶ درصد است که آمار ۱۴ درصد در کشور ما نشاندهنده فراوانی بالای آن است.
سردرد در ایران به عنوان اولین علت ناتوانی است اما در بیشتر کشورهای دیگر کمردرد به عنوان اولین عام ناتوانی محسوب میشود، به همین دلیل در سالهای اخیر تلاش فراوانی برای گسترش تحقیقات در زمینه سردرد در کشورمان انجام دادهایم.
سردرد قابل درمان است
سردرد تنها علت ناتوانی در مغز و اعصاب است که قابل برگشت است، بقیه علل ناتوانی مانند سکته مغزی و ام اس به این شکل قابل برگشت نیستند.
درمان های جدید میگرن
محققان دستگاهی به اندازه یک تلفن همراه ابداع کردند که با تحریک عصب واگ از بروز حملات میگرنی پیشگیری میکند. همانطور که می دانید داروهای خانواده تریپتانها به عنوان درمان اصلی میگرن شناخته میشوند اما بیماران مبتلا به این بیماری نمیتوانند بیش از دو بار در هفته از این داروها استفاده کنند.
در این درمان، محرک عصبی واگ که سالهاست در بیماران مبتلا به صرع مورد استفاده قرار میگیرد، در بدن بیمار کار گذاشته میشود. اما این دستگاه جدید غیر تهاجمی است و به روش دیگری کار میکند. این محرک به گردن وصل شده و با تحریک اختصاصی عصب واگ تغییراتی را در نواحی ساقه مغز که در روند میگرن نقش دارند، ایجاد میکند. این دستگاه با سرکوب واکنش این نواحی در روند حملات میگرنی اختلال ایجاد کرده و اگر بهطور منظم روزانه سه بار مورد استفاده قرار گیرد، از بروز این حملات جلوگیری خواهد کرد.»
اگر شما هم تجربه ای در زمینه میگرن دارید خوشحال می شویم در بخش دیدگاهها مطرح کنید.
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.