به رویش غددی نرم، بدون درد و غیر سرطانی در پوشش مخاط بینی یا سینوس ها پولیپ بینی گفته می‌شود. این غدد که همانند قطره اشک یا انگور از بینی آویزان می‌شوند، ناشی از التهاب های مزمن مانند: آسم، عفونت‌های مکرر، آلرژی، حساسیت به دارو یا برخی اختلالات ایمنی هستند.
این پولیپ ها می‌توانند کوچک و یا بزرگ باشند. پولیپ های کوچک بینی ممکن است علائم ایجاد نکنند، ولی گروه‌های بزرگتر پولیپ بینی می‌توانند مجاری بینی فرد را مسدود کرده و یا منجر به ایجاد مشکلات تنفسی، از دست دادن حس بویایی و عفونت‌های مکرر شوند.
در واقع امکان بروز پولیپ بینی در تمامی سنین وجود دارد اما این بیماری در بزرگسالان شیوع بیشتری دارد. در برخی مواقع پولیپ های کوچک بینی را می‌توان با مصرف برخی داروها از بین برد، اما در برخی موارد مصرف دارو کافی نبوده و فرد نیازمند انجام عمل جراحی می‌باشد
البته ناگفته نماند که در برخی موارد پولیپ بینی می‌تواند پس از درمان کامل دارویی و حتی جراحی بازگردد.
علائم پولیپ بینی
در واقع پولیپ بینی بسیار نرم و فاقد هرگونه حساسیت می‌باشد. از این رو اگر کوچک باشد، ممکن است هرگز از وجود آن آگاه نشوید. اما اگر پولیپ رشد کرده و بزرگ شود، مجاری بینی و سینوس ها را مسدود خواهد کرد.
علائم و نشانه‌های پولیپ بینی عبارتند از:
- آبریزش بینی
- گرفتگی مداوم بینی
- کاهش یا عدم حس بویایی
- از دست دادن حس چشایی
- درد صورت یا سردرد
- درد در دندان‌های بالا
- احساس فشار بر پیشانی و صورت
- خرناس (خر و پف)
- خونریزی های مکرر بینی
علت ایجاد پولیپ بینی
تا به امروز دانشمندان علل اصلی ایجاد پولیپ بینی را کشف نکرده‌اند. اما عواملی مانند:
- التهاب های طولانی مدت
- عفونت‌های سینوسی مزمن
- رینیت آلرژیک
- آسم
- فیبروز کیستیک
- حساسیت به NSAID ها مانند: ایبوپروفن و آسپرین و سندرم Chrug-Strauss
- کمبود ویتامین D
- سابقه خانوادگی
- حساسیت به قارچ‌های معلق در هوا
از عوامل ایجاد کننده پولیپ بینی شناخته می‌شوند.
عوارض پولیپ بینی
از آنجایی که پولیپ بینی در ایجاد جریان طبیعی هوا مشکل ایجاد می‌کند و گاها ورودی های بینی را مسدود می‌کند، مشکلات و عوارضی را برای افراد به وجود خواهد آورد.
این مشکلات و عوارض احتمالی عبارتند از:
- آپنه خواب یا خفگی موقت در خواب
- ایجاد و یا حادتر شدن آسم
- ایجاد و یا حادتر شدن عفونت سینوزیت
راه های جلوگیری از ایجاد پولیپ بینی
با رعایت موارد زیر می‌توانید تا حدود زیادی از ایجاد پولیپ بینی جلوگیری کنید:
- آلرژی و آسم را مدیریت کنید.
- توصیه های درمانی پزشک خود را دنبال کرده و به آن ها عمل کنید.
- اگر علائم شما به خوبی کنترل نمی‌شوند، در مورد تغییر برنامه درمانی با پزشک خود مشورت کنید.
- از تحریک کردن بینی خودداری کنید.
- تا آنجا که ممکن است از تنفس مواد معلق موجود در هوا مانند: آلرژن ها ، دود تنباکو ، بخارات شیمیایی و گرد و غبار و بقایای ریز که احتمالاً باعث تورم یا سوزش در بینی و سینوس های شما می‌شوند ، خودداری کنید.
- بهداشت را رعایت کرده و دستان خود را مدام و کامل بشویید. این یکی از بهترین راه‌ها برای محافظت در برابر عفونت‌های باکتریایی و ویروسی است که می‌تواند از التهاب مجاری بینی و سینوس ها جلوگیری کند.
- هوای خانه خود را مرطوب کنید. استفاده از دستگاه مرطوب کننده ممکن است به مرطوب شدن مجاری تنفسی، بهبود جریان مخاط از سینوس ها و جلوگیری از انسداد و التهاب کمک کند. البته دقت کنید که روزانه دستگاه مرطوب کننده را تمیز کرده تا از رشد باکتری جلوگیری کنید.
- از اسپری آب شور (آب نمک) یا محلول های شستشو دهنده بینی برای شستشوی مجاری بینی خود استفاده کنید. این کار ممکن است جریان مخاط را بهبود بخشد و آلرژن ها و سایر عوامل محرک را از بین ببرد.
راه‌های تشخیص پولیپ بینی
به‌طور معمول پزشک می‌تواند به کمک چراغ قوه پزشکی و معاینه داخل بینی، پولیپ را تشخیص دهد. اما در برخی موارد معاینه داخل بینی به وسیله چراغ قوه کافی نبوده و ممکن است سی تی اسکن یا آندوسکوپ بینی نیز لازم شود.
سوال پزشکی خود درباره پولیپ بینی را از دکتر آنلاین گوش، حلق و بینی مدافون بپرسید.
در چه مواقعی برای پولیپ بینی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم ذکر شده فوق بیشتر از 10 روز به طول انجامید، حتما به پزشک مراجعه نمایید. همچنین در صورت مشاهده علائم زیر، سریعا به پزشک مراجعه کرده و یا با اورژانس تماس بگیرید.
علائم خطرناک پولیپ بینی
- مشکل جدی در تنفس
- بدتر شدن ناگهانی علائم
- دوبینی
- کاهش دید یا محدودیت توانایی حرکت چشم‌ها
- تورم شدید در اطراف چشم
- سردرد شدید همراه با تب بالا
پولیپ بینی چگونه درمان می‌شود؟
در اکثر موارد برای کنترل التهابات ناشی از بینی از درمان دارویی و از کورتیکواستروئید ها (اسپری های استروئیدی و استروئیدهای خوراکی) به صورت موضعی و یا عمومی استفاده می‌شود. استفاده از آنتی بیوتیک‌ها و آنتی هیستامین ها روش دیگری برای درمان پولیپ بینی می‌باشد.
در صورتی که دارو درمانی موثر نباشد، می‌توان از عمل های جراحی برای برداشتن پولیپ بینی استفاده کرد.
عمل های جراحی برای درمان پولیپ بینی به دو روش عمده انجام می‌شود :
پولیپکتومی : یک جراحی سرپایی و بدون بیهوشی است که رایج‌ترین راه درمان پولیپ بینی می‌باشد.
آندوسکوپی سینوسی : این روش برای درمان پولیپ های حاد تر استفاده می‌شود.
به مدت یک هفته از انجام فعالیت های روزانه خودداری کنید.
مراقبت های بعد جراحی از پولیپ بینی
- تا حدود 6 هفته به دلیل بازسازی بافت بینی از انجام فعالیت های سنگین اجتناب کنید.
- برای جلوگیری از عفونت از محلول های شستشو دهنده، برای شسشتوی بینی تان استفاده کنید.
- از کمپرس سرد در اطراف بافت بینی به منظور کاهش تورم بعد از جراحی پولیپ بینی استفاده کنید.
- از خوردن غذاهای سخت که باید جویده شوند، اجتناب کنید زیرا به بینی فشار وارد می‌شود.
- از عینک استفاده نکنید. در صورتی که باید از عینک استفاده کنید با کمک چسب آن را بالا نگه دارید.
- در 72 ساعت بعد از جراحی بینی برای خوابیدن از چند بالش استفاده کنید.
- از انجام فعالیت های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید
- برای آن که تورم و کبودی سریع تر کاهش یابد و به یبوست دچار نشوید، پیاده‌روی آرام پیشنهاد می‌شود.
- از قرار گرفتن در برابر هوای خیلی سرد و یا خیلی گرم اجتناب کنید. زیرا پوست بینی به دلیل انجام جراحی بینی حساس شده‌است.
- از قرار گرفتن و انجام فعالیت در برابر نورخورسید اجتناب کنید. در صورتی که باید در نور آفتاب باشید، از کرم های ضد آفتاب با SPF مناسب حتما استفاده کنید.
- تمام داروها و پماد های تجویزی از طرف دکتر را طبق دستور مصرف کنید.
- از خوردن غذا و خوراکی های شور به مدت 4 هفته اجتناب کنید. زیرا نمک باعث افزایش فشار خون و در نتیجه افزایش تورم در اطراف بینی می‌شود.
منبع: دکتر گلاره رضایی
این مقاله توسط تیم تحریریه مدافون تهیه شده است. مقالات این وب سایت پس از تهیه توسط پزشکان و روانشناسان بررسی و تایید می شود. با این حال به یاد داشته باشید که این مقالات صرفا جهت آگاهی و افزایش معلومات شما تهیه شده است.برای درمان حتما به توصیه و تجویز پزشک یا روانشناس خود عمل کنید.