درمان تب کودکان

تب یکی از روش‌های دفاعی بدن از خود در برابر عفونت‌هایی می‌باشد که از طریق ویروس‌ها یا باکتری‌ها ایجاد می‌شوند از جمله ی آنها می‌توان دلایل زیر را ذکر کرد: سرماخوردگی، گاستروانتریت، عفونت‌های گوش، خروسک، التهاب مجاری هوایی (برونشیول ها) ، و عفونت‌های مجرای ادراری.

کودکان به سادگی دچار تب می‌شوند اما این لزوماً به معنای آن نیست که در این مواقع دچار بیماری باشند. برای مثال، پیچاندن کودک زیر سه ماه در لباس یا پتوی زیاد می‌تواند درجه حرارت کودک را اندکی افزایش دهد. با این وجود دمای مقعدی (38.5 درجه سانتیگراد) یا بالاتر به احتمال زیاد مربوط به پوشاندن زیاد نیست و باید مورد ارزیابی قرار گیرد.

برخی از واکسیناسیون های دوران کودکی می‌توانند باعث تب شوند. بسته به نوع واکسیناسیون، زمان تب متفاوت است. آنچه اهمیت دارد این است که حال کودک در مجموع چگونه باشد. تب می‌تواند علامت یک بیماری جدی‌تر باشد، اگرچه این امر نامعمول است.

این مقاله توسط دکتر میلاد دودانگه، بررسی و تایید ‌شده‌است.

درباره تب کودکان

 اگر حرارت بدن ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد، معمولاً این امر را تب محسوب می‌کنند. درجه حرارت بدن می‌تواند بین کودکان تفاوت داشته باشد. آنچه اهمیت دارد این است که حال کودک در مجموع چگونه باشد.

کودکی که تب دارد ممکن است دچار گیجی شود

بعضی کودکان ممکن است هنگامی که تب دارند موقتاً دچار گیجی و سردرگمی‌شوند. معمولاً این حالت را هذیان گفتن می‌گویند. آنها ممکن است چیزهایی را ببینند، بشنوند و احساس کنند که در واقعیت وجود ندارد و یا محیط اطراف خود را به شکلی متفاوت ببینند. هم شما و هم کودک ممکن است احساس کنید که این امری ناخوشایند است اما این گیجی خطرناک نیست و بعداز مدتی ناپدید می‌شود.

درجه حرارت را اینگونه اندازه‌گیری کنید

 شیوه‌های مختلفی برای اندازه‌گیری درجه حرارت بدن کودک وجود دارد اما همه آنها مطمئن نیستند.

برای کودکان بالای یکسال مطمئن‌ترین نتیجه را از طریق اندازه‌گیری حرارت گوش و با استفاده از یک دماسنج گوش می‌توان دریافت نمود. گزینه دیگر اندازه‌گیری درجه حرارت از راه مقعد می‌باشد. این روش برای کودکان تا یکسال توصیه می‌شود.

این دماسنج را می‌توان از داروخانه خریداری نمود. برای اندازه‌گیری دمای گوش نیاز به یک دماسنج ویژه گوش دارید. دستورالعمل روی جعبه بسته‌بندی را مطالعه نموده و یا از کارکنان داروخانه بخواهید شما را راهنمایی کنند.

قبل از اندازه‌گیری حرارت، در صورت امکان ابتدا اجازه دهید کودک نیم ساعت استراحت کند. هربار از همان روش اندازه‌گیری استفاده کنید. درجه حرارت را صبح و بعداز ظهر گرفته و نتیجه را یادداشت کنید.

حرارت گوش را اینگونه بگیرید

یک محافظ یکبار مصرف بر روی لنز دماسنج بگذارید. قبل از قراردادن دماسنج، با احتیاط گوش کودک را به طرف بالا بکشید. این امر اهمیت دارد که دماسنج را بگونه‌ای قرار دهید که مجرای گوش آنرا بخوبی بپوشاند. در غیر اینصورت ممکن است درجه حرارت پایینی بدست بیاورید. لنز دماسنج به اندازه کافی و تا نزدیک پرده صماخ وارد گوش نمی‌شود بلکه این حرارت داخل گوش و آنچه از پرده صماخ منتشر می‌شود است که اندازه‌گیری می‌شود.

حرارت مقعدی را اینگونه اندازه بگیرید

کمی پماد چرب یا روغن بر روی دماسنج بگذارید تا راحت‌تر وارد مقعد شود. دماسنج باید یک تا دو سانتیمتر وارد بدن شود تا بتوان درجه حرارت درست را اندازه‌گیری نمود. برای کودکان تا شش ماه تنها نوک بیرونی دماسنج را وارد کنید. این امر اهمیت دارد که هنگامی که دما اندازه‌گیری می‌شود، کودک بی‌حرکت بماند تا آسیب نبیند.

بعداز هربار استفاده دماسنج را تمیز کنید.

روش های دیگر اگر چه توصیه نمیشوند و دقیق نیستند اما دانستن نحوه  ی اندازه گیری آنها خالی از لطف نیست . از این روش ها می‌توان روش های زیل را نام برد :

• دمای دهانی: اگر کودک در 30 دقیقه گذشته غذا یا نوشیدنی گرم یا سرد مصرف کرده است، دما را در دهان او اندازه گیری نکنید. دماسنج را با آب خنک و صابون تمیز کنید و سپس آبکشی نمایید. نوک دماسنج را زیر زبان کودک به سمت پشت قرار دهید. از کودک بخواهید که دماسنج را با لب خود نگه دارد. لب ها باید دور دماسنج بسته نگه داشته شوند. دماسنج شیشه ای تقریباً سه دقیقه زمان نیاز دارد ولی بیشتر دماسنج های دیجیتال به کمتر از یک دقیقه زمان نیاز دارند.
• دمای زیر بغل: نوک دماسنج را در زیر بغل خشک کودک قرار دهید. دماسنج را با نگه داشتن آرنج کودک در مقابل سینه به مدت چهار تا پنج دقیقه در محل خود نگه دارید.
• دمای شریان تمپورال: دمای شریان تمپورال را می‌توان با وسیله ای که بر روی پیشانی و جلوی گوش قرار دارد (دماسنج تماسی) یا دماسنجی که دما را بدون لمس کردن کودک و با استفاده از یک سنسور مادون قرمز (غیر تماسی) اندازه گیری می‌کند، تعیین کرد. این دستگاه ها به اندازه دمای مقعدی یا دهانی دقیق نیستند اما ممکن است برای غربالگری تب در کودکان بزرگتر از چهار سال استفاده شود.

چه زمانی بایستی به مراکز درمانی مراجعه کنم؟

تب به خودی خود خطرناک نیست بلکه این عامل ایجاد تب است که کودک ممکن است بخاطر آن نیاز به ملاقات با یک پزشک داشته باشد. تب اغلب مواقع خودبخود رفع میشود.

اگر کودک مشمول یکی از موارد زیر باشد بلادرنگ به یک درمانگاه، مرکز پزشکی کودکان یا بخش اورژانس مراجعه کنید:

• اگرکودک کمتر از سه ماه دارد و تب ۳۸,۰ درجه یا بالاتر دارد .
• اگرکودک بین سه و شش ماه دارد و تب ۳۹,۰ درجه یا بالاتر دارد.
• اگرکودک تب داشته و بسیار بیمار بنظر می‌رسد.
• اگرکودک برای اولین بار دچار تشنج در اثر تب ‌شده‌است.
• اگرکودک تب داشته و بنظر می‌رسد جایی از بدنش درد می‌کند و نمی‌توان گریه کردن او را متوقف و او را آرام کرد.‌
• اگرکودک اصلاً مایل به نوشیدن نیست و یا نشانه‌های کمبود مایعات بدن مانند خشکی دهان یا ادرار کردن کمتر از معمول، در او دیده می‌شود.

اگر کودک بعداز چهار شبانه روز هنوز هم تب داشته باشد به درمانگاه مراجعه کنید.

اگر کودک شما دچار تب ‌شده‌است و به پزشک دسترسی ندارید، در اپلیکیشن مدافون، می‌توانید از بهترین پزشکان آنلاین اطفال مشاوره دریافت کنید

من خودم چه اقداماتی در جهت کمک به فرزندم می‌توانم انجام دهم؟

 کودکی که تب دارد، نیاز دارد در خانه بماند تا استراحت نموده و توانایی خود را بازیابد. لازم نیست کودک در تخت خواب استراحت کند اما نباید فعالیت‌های بدنی زیادی هم انجام دهد. بهترین حالت ممکن این است که اجازه دهید خود کودک تعیین کند چقدر توانایی بیدار ماندن را دارد.

کودکانی که تب دارند باید با فواصل زمانی کوتاه آب بنوشند

کودکی که تب دارد نیاز به نوشیدن مایعات به میزانی بیش از حالت معمول دارد. در غیر اینصورت ممکن است به سادگی گرفتار کمبود مایعات بدن شود. به کودک بعنوان نمونه آب، شربت یا آب میوه بدهید. اگر کودک کم مایعات نوشیده باشد ممکن است خسته و سست شده و نسبت به مواقع معمول کمتر ادرار کند. یک کودک باید چند بار در روز ادرار کند.

بعضی اوقات کودکی که تب دارد مایل به خوردن غذای معمولی نیست. اگر برای چند روز اشتهای کودک کمی کاهش یابد، خطری متوجه او نخواهد بود. به کودک چیزهایی برای خوردن و نوشیدن بدهید که دوست دارد.

کودک را در وضعیت راحتی قرار دهید

این امر معمول است که کودک هنگامی که تب او افزایش می‌یابد، لرز داشته و احساس سرما ‌کند. آنها همچنین ممکن است عرق کنند. کوشش کنید لباس‌ها، ملافه‌ها و پتوی او را بر اساس درجه حرارت بدن کودک، تنظیم کنید. زمانی که کودک تب بالایی دارد ممکن است خنک بودن اتاق برای او دلپذیر باشد. اما نباید اتاق سرد باشد. شما می‌توانید برای زمان‌های کوتاهی پتو یا لحاف او را بردارید و یا اجازه دهید کودک به‌جای لحاف با یک ملافه نازک بخواند.

در صورت لزوم داروی تب‌بر بدهید

تب واکنش بدن به عفونت بوده و شیوه‌ای برای دفاع از خویش می‌باشد. به همین دلیل از دادن داروی تب بر به کودکی که تب دارد اما در مجموع حالش خوب است، خودداری کنید.

اگر کودک در هنگام شب شکوه می‌کند، مایل به خوردن و نوشیدن نیست و بسختی آرام می‌شود، می‌توانید به او داروهای کاهش دهنده تب یا مسکن درد حاوی پاراسِتامول Paracetamol بدهید. بعنوان نمونه آلوِدون یا پانودیل. این داروها را می‌توان از سه ماهگی به کودک داد اما همیشه قبل از دادن دارو به کودک زیر شش ماه، با مراکز درمانی تماس بگیرید.

از شش ماهگی به بعد کودک می‌تواند داروهایی دریافت کند که شامل داروی موثر ایبوپروفن Ibuprofen می‌باشند و بعنوان نمونه در ایپرِن Ipren و یا ایبوپروفِن Ibuprofen وجود دارند.

این داروها در فرم‌های مختلف بسته به سن کودک وجود دارند.  از یک داروخانه در مورد نوع مناسب برای فرزند خود سوال کنید. بدقت از دستورالعمل روی بسته‌بندی دارو پیروی نموده و داروهای مختلف را با هم مخلوط نکنید.

از برخی داروها پرهیز کنید

همچنین اگر کودک آبله مرغان هم دارد به او داروهای حاوی ایبوپروفن یا دیگر داروهایی که جزو دسته داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا متوقف کننده آنزیم سیکلواکسیناژ (Cox) می‌باشد، ندهید. آنها می‌توانند در هنگام ابتلا به آبله مرغان خطر بروز عفونت‌های غیرمعمولی اما جدی را افزایش دهند.

کودکان تا سن ۱۸ سالگی نبایستی داروهایی که حاوی اسید استیل سالیسیلک می‌باشند را مورد استفاده قرار دهند مگر آنکه یک پزشک آن را تجویز نموده باشد. نمونه این داروها ترِاو Treo و بامیل Bamyl می‌باشد. این امر خطر سندروم ری Reyes syndrom را در پی دارد. این یک بیماری غیرمعمول است که از جمله می‌تواند منجر به آسیب مغزی جدی شود. 

آیا کودک نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد؟

 در بعضی مواقع کودک می‌تواند برای درمان عفونتی که تب را ایجاد نموده، آنتی‌بیوتیک دریافت کند. آنتی‌بیوتیک می‌تواند در صورتی که عفونت توسط باکتری ایجاد شده باشد کمک کند اما نه در عفونت‌های ناشی از ویروس.

آیا کودک باید در خانه بماند؟

 کودکی که بعنوان نمونه به مهد کودک، کودکستان یا مدرسه می‌رود بایستی تا زمانی‌که از تب رهایی یابد، در خانه بماند. پیش از آنکه کودک به کودکستان یا مدرسه بازگردد، باید به اندازه کافی سرحال باشد تا توانایی شرکت کردن در فعالیت‌های گروهی برای یک روز کامل را داشته باشد.

آیا می‌توان از تب کودکان پیشگیری نمود؟

 معمول‌ترین دلیل تب آن است که کودک به عفونتی گرفتار شده که با ویروس یا باکتری‌ ایجاد ‌شده‌است. از بروز خود تب نمی‌توان پیشگیری کرد اما می‌توان خطر آلودگی کودک به عفونت‌ها را کاهش داد. عفونت‌ها از طریق قطرات بسیار کوچک در هوا و تماس‌های بدنی انتشار می‌یابد. جلوگیری از آلوده شدن کودکان دشوار است اما راه‌هایی برای کاهش خطر انتشار آلودگی وجود دارد:

• دست‌های خودتان و کودک را با فواصل زمانی کوتاه بشویید. قبل و بعداز میل کردن هر وعده غذایی و پس از مراجعه به توالت.
• به کودک یاد بدهید که در خم آرنج خود عطسه کند، به‌جای آنکه مستقیما در هوا اینکار را انجام دهد.
• به کودک یاد دهید که دست در بینی و چشم‌های خود نکند زیرا ویروس در اینجاها ساده‌تر جمع می‌شود.
• بگذارید کودک در حد امکان در فضای بیرون از خانه باشد، حتی در زمستان.  ویروس در فضاهای داخلی ساده‌ تر سرایت می‌کند.

دود دخانیات منجر به عفونت مجاری تنفسی بیشتری می‌شود.

کودکانی که در محیط‌هایی بسر می‌برند که در آنها دود دخانیات تنفس می‌کنند، نسبت به کودکانی که در محیط‌های عاری از دخانیات زندگی می‌کنند، بدفعات بیشتری گرفتار عفونت می‌شوند. دود دخانیات می‌تواند بر روی غشاء مخاطی در مجاری تنفسی تاثیر بگذارد و بدین ترتیب بروز عفونت‌ها ساده‌تر شود. از حضور کودک در محیط‌هایی که در آنها سیگار کشیده می‌شود، اجتناب کنید.

کودکان خردسال در بیشتر مواقع دچار عفونت می‌شوند

کودکان بین ۷ تا ۱۸ ماهگی ساده‌تر دچار عفونت می‌شوند. نوزادان تا ۶ ماهگی تا حدی از یک ایمنی مادرزاد برخوردارند که بشکل پادتن‌هایی در اواخر دوره بارداری از مادر خود دریافت نموده‌اند.

کودکان تا ۲ یا ۳ سالگی می‌توانند تا ۱۲ بار در سال به عفونت‌های ویروسی گرفتار شوند.

بررسی برای یافتن دلیل تب

 پزشک در ابتدا حال کودک را مورد بررسی قرار می‌دهد. کودک در بیشتر اوقات هنگامی که پزشک گلو و گوش او را معاینه نموده و به قلب و ریه‌های او گوش می‌کند، باید بر روی زانوی شما بنشیند. پزشک همچنین گلو و گردن او را با دست لمس می‌کند. در بعضی مواقع کودک باید دراز بکشد و پزشک شکم او را لمس می‌کند. بعضی اوقات پزشک همچنین عضلات و مفاصل او را هم معاینه می‌کند.

در بعضی موارد پزشک نیازمند گرفتن آزمایش‌هایی است تا بتواند نوع عفونتی که کودک دارد را بررسی کند. یک آزمایش حلق می‌تواند نشان دهد که آیا کودک دارای استرپتوکوک، یا به اصطلاح باکتری‌های ورم لوزه، است یا خیر. بعضی اوقات آزمایش ادرار و یا یک آزمایش خون، از طریق خراش روی انگشت و یا خم آرنج، گرفته می‌شود.

اگر ضروری باشد کودک به یک کلینیک کودکان معرفی می‌شود که بعضی اوقات در آنجا آزمایش‌های بیشتری انجام می‌گیرد.

شما حق دارید بفهمید

برای آنکه بتوانید در اقدامات درمانی خود مشارکت نموده و تصمیم‌گیری نمایید، این امر اهمیت دارد که اطلاعاتی که کارکنان مراکز درمانی به شما می‌دهند را بفهمید. اگر متوجه چیزی نشدید، بپرسید. شما همچنین حق دارید درخواست کنید که اطلاعات داده شده را بصورت کتبی دریافت کنید تا آن را سر فرصت و با آرامش مطالعه کنید.اگر به سوئدی گفتگو نمی‌کنید و یا دچار کاهش شنوایی هستید ممکن است حق داشته باشید که از کمک یک مترجم استفاده کنید.

تب اینگونه عمل می‌کند

 بدن خودش دمای خود را تنظیم می‌کند و بهترین عملکرد آن در دمای بین ۳۶ و ۳۸ درجه سانتیگراد می‌باشد. دمای بدن در طول ساعات شبانه روز متفاوت است. معمولاً این دما در هنگام شب در پایین‌ترین حد و در بعدازظهرها در بالاترین میزان خود می‌باشد.

تب واکنش طبیعی بدن در برابر عفونت‌هایی می‌باشد که بوسیله ویروس یا باکتری‌ها ایجاد شده باشد. برای دفاع از خود در برابر ویروس‌ها یا باکتری‌ها، دمای بدن افزایش می‌یابد. ویروس‌ها و باکتری‌ها در دمای بالاتر از ۳۷ درجه کمتر خود را تکثیر می‌کنند.

تب در عفونت‌های ویروسی، معمول است مانند سرماخوردگی،سرف وگلو درد.

تشنج ناشی از تب غیر معمول است

 این امر پیش می‌آید که کودکان هنگامی که تب دارند به تشنج ناشی از تب گرفتار شوند. بیشتر کودکان هرگز دچار تشنج نمی‌شوند حتی اگر تب آنها بالا برود. هنگامی که کودک دچار تشنج می‌شود، ممکن است ناخوشایند باشد اما این امر خطرناک نیست.

زمانی که کودکی برای اولین بار دچار تشنج ناشی از تب می‌شود بایستی بلادرنگ او را برای به یک درمانگاه یا اورژانس ببرید. این امر بمنظور حصول اطمینان از آن است که تشنج عاملی غیر از تب نداشته باشد.

تایید شده توسط دکتر میلاد دودانگه